Luận án tiến sĩ về phát triển kinh tế xã hội của Cộng hòa Liên bang Đức từ 1990 đến 2015

• Tác giả: Nguyễn Thị Nga
• Người hướng dẫn: TS Đào Tuấn Thành
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Lịch sử thế giới
• Đề tài: Quá Trình Phát Triển Kinh Tế, Xã Hội Của Cộng Hòa Liên Bang Đức (1990 – 2015)
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 4. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu
• 5. Đóng góp của luận án
• 6. Bố cục của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 1.1. Nghiên cứu tổng quan về kinh tế, xã hội của CHLB Đức (1990 – 2015)
• 1.1.1. Công trình của các nhà nghiên cứu trong nước
• 1.1.2. Công trình học của các nhà nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. Nghiên cứu về kinh tế Đức
• 1.2.1. Công trình của các nhà nghiên cứu trong nước
• 1.2.2. Công trình của các nhà nghiên cứu nước ngoài
• 1.3. Nghiên cứu về xã hội Đức
• 1.3.1. Công trình của các nhà nghiên cứu trong nước
• 1.3.2. Công trình của các nhà nghiên cứu nước ngoài
• 1.4. Một số nhận xét và những vấn đề luận án cần tập trung giải quyết
• 1.4.1. Nhận xét về tình hình nghiên cứu đề tài
• 1.4.2. Những vấn đề luận án cần tập trung giải quyết
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ CỦA QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA CỘNG HÒA LIÊN BANG ĐỨC (1990 - 2015)
• 2.1. Tình hình quốc tế
• 2.1.1. Những chuyển biến của tình hình thế giới sau Chiến tranh lạnh
• 2.1.2. Xu hướng toàn cầu hóa
• 2.1.3. Xu thế khu vực hóa
• 2.1.4. Tình trạng gia tăng dân số và sự thay đổi của môi trường
• 2.2. Tình hình khu vực
• 2.2.1. Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội và quá trình chuyển đổi kinh tế, xã hội ở Đông Âu và Liên Xô
• 2.2.2. Quá trình mở rộng và tăng cường liên kết của EU
• 2.3. Tình hình CHLB Đức
• 2.3.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.3.2. Nguồn nhân lực
• 2.3.3. Điều kiện chính trị
• 2.3.4. Điều kiện kinh tế, xã hội
• 2.4. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: CHÍNH SÁCH VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA CỘNG HÒA LIÊN BANG ĐỨC GIAI ĐOẠN 1990 – 2005
• 3.1. Chính sách phát triển kinh tế, xã hội. Quá trình thực hiện
• 3.2. Tình hình phát triển kinh tế
• 3.2.1. Nền kinh tế tăng trưởng chậm sau thống nhất
• 3.2.2. Sự hội nhập kinh tế của hai miền Đông - Tây Đức
• 3.2.3. Cơ cấu kinh tế dịch chuyển theo hướng hiện đại và phát triển bền vững
• 3.2.4. Sự gắn kết của kinh tế Đức với thị trường châu Âu và toàn cầu
• 3.3. Tình hình phát triển xã hội
• 3.3.1. Sự thay đổi về cấu trúc xã hội và tình trạng đói nghèo
• 3.3.2. Sự biến động của tình hình dân số, di dân và nhập cư
• 3.3.3. Những chuyển biến của thị trường lao động, việc làm và đào tạo nghề
• 3.3.4. Tình hình giáo dục, khoa học – công nghệ và văn hóa
• 3.3.5. Sự mở rộng của hệ thống an sinh và phúc lợi xã hội
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: SỰ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA CỘNG HÒA LIÊN BANG ĐỨC GIAI ĐOẠN 2005 – 2015
• 4.1. Những nhân tố mới tác động đến sự phát triển kinh tế, xã hội của CHLB Đức (2005 – 2015)
• 4.1.1. Các cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính thế giới và châu Âu
• 4.1.2. Di dân và khủng hoảng di dân ở châu Âu
• 4.1.3. Quá trình cầm quyền của Thủ tướng Angela Merkel
• 4.2. Những điều chỉnh về chính sách phát triển kinh tế, xã hội
• 4.3. Quá trình thực hiện. Những chuyển biến của nền kinh tế Đức
• 4.3.1. Tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh và ổn định
• 4.3.2. Cơ cấu kinh tế theo định hướng phát triển bền vững tiếp tục được củng cố
• 4.3.3. Tăng cường hội nhập và gắn kết kinh tế
• 4.4. Những chuyển biến về xã hội
• 4.4.1. Sự gia tăng phân hóa xã hội và tình trạng đói nghèo
• 4.4.2. Những thay đổi trong cấu trúc dân số, di dân và nhập cư
• 4.4.3. Sự tăng trưởng của thị trường lao động, việc làm
• 4.4.4. Sự phát triển giáo dục, khoa học – công nghệ và văn hóa
• 4.4.5. Những chuyển biến về an sinh xã hội
• 4.5. Tiểu kết chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VỀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA CỘNG HÒA LIÊN BANG ĐỨC (1990 – 2015)
• 5.1. Nhận xét về quá trình phát triển kinh tế, xã hội của CHLB Đức (1990- 2015)
• 5.1.1. Sự chuyển biến rõ rệt về kinh tế, xã hội của CHLB Đức sau khi tái thống nhất
• 5.1.2. Sự phát triển kinh tế, xã hội gắn liền với quá trình tái thống nhất nước Đức
• 5.1.3. Tăng trưởng kinh tế luôn song hành với đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững
• 5.1.4. Sự phát triển kinh tế, xã hội gắn liền với quá trình hội nhập với khu vực và thế giới
• 5.1.5. Vai trò của các Thủ tướng Đức
• 5.2. Vị trí, ý nghĩa của quá trình phát triển kinh tế, xã hội của CHLB Đức (1990 – 2015)
• 5.2.1. Đối với nước Đức
• 5.2.2. Đối với EU và thế giới
• 5.3. Một số kinh nghiệm từ quá trình phát triển kinh tế, xã hội của CHLB Đức (1990 – 2015)
• 5.3.1. Thận trọng với những liệu pháp “sốc” trong chuyển đổi kinh tế, xã hội
• 5.3.2. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với thực hiện an sinh xã hội
• 5.3.3. Tạo ra tính linh hoạt của nền kinh tế, xã hội thông qua các công ty vừa và nhỏ
• 5.3.4. Chú trọng phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của xã hội
• 5.3.5. Đảm bảo ổn định chính trị và an ninh
• 5.4. Tiểu kết chương 5
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu chung về phát triển kinh tế xã hội của Đức 1990 2015

Quá trình phát triển kinh tế xã hội của Đức 1990-2015 là một hành trình phức tạp, phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ từ một quốc gia chia cắt thành một cường quốc thống nhất. Phát triển xã hội và kinh tế Đức trong giai đoạn này không chỉ là sự hồi phục sau cú sốc thống nhất mà còn là sự hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu. Sự chuyển đổi này được thúc đẩy bởi các chính sách xã hội và kinh tế nhằm khôi phục và phát triển các vùng miền, đặc biệt là các bang mới ở miền Đông. Theo nghiên cứu, tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn đầu sau thống nhất chậm hơn so với kỳ vọng, nhưng sau đó đã có sự phục hồi mạnh mẽ nhờ vào các biện pháp cải cách và đầu tư từ Chính phủ. Đặc biệt, sự chuyển mình này không chỉ dừng lại ở khía cạnh kinh tế mà còn tác động sâu sắc đến tình hình xã hội và đời sống người dân.

II. Các chính sách và thực trạng phát triển kinh tế giai đoạn 1990 2005

Giai đoạn từ 1990 đến 2005 chứng kiến nhiều chính sách phát triển kinh tế quan trọng của Đức. Chính phủ đã thực hiện các chương trình đầu tư lớn nhằm cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế miền Đông. Các biện pháp này bao gồm việc cải cách kinh tế và xã hội nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Theo số liệu, mặc dù có sự chậm lại trong tăng trưởng kinh tế sau thống nhất, nhưng nhờ vào việc hội nhập với EU và các thị trường toàn cầu, nền kinh tế Đức đã dần phục hồi. Sự chuyển đổi này cũng dẫn đến những thay đổi trong cấu trúc xã hội, với sự gia tăng của các vấn đề như đói nghèo và phân hóa xã hội. Tuy nhiên, chính sách xã hội đã được triển khai để giải quyết những vấn đề này, đảm bảo an sinh cho người dân.

III. Sự điều chỉnh chính sách và phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2005 2015

Giai đoạn 2005 đến 2015 đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong chính sách phát triển của Đức dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Angela Merkel. Các chính sách phát triển kinh tế được điều chỉnh nhằm ứng phó với những thách thức kinh tế toàn cầu như khủng hoảng tài chính 2008-2009. Tăng trưởng kinh tế đã trở lại với tốc độ nhanh chóng, nhờ vào việc củng cố cơ cấu kinh tế và tăng cường hội nhập với EU. Tuy nhiên, sự gia tăng của phân hóa xã hội và tình trạng đói nghèo vẫn là những vấn đề cần được giải quyết. Các chương trình an sinh xã hội đã được mở rộng nhằm đảm bảo sự ổn định cho người dân trong bối cảnh biến động xã hội. Điều này cho thấy rằng, sự phát triển kinh tế không thể tách rời khỏi các vấn đề xã hội.

IV. Nhận xét và bài học kinh nghiệm từ phát triển kinh tế xã hội của Đức

Nghiên cứu về phát triển kinh tế xã hội của Đức (1990-2015) cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ và những bài học quý giá cho các quốc gia khác. Sự thành công của Đức trong việc hội nhập kinh tế và xã hội đã tạo ra một mô hình đáng học hỏi, đặc biệt trong việc kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế và an sinh xã hội. Các thách thức kinh tế và xã hội đã được giải quyết thông qua các chính sách linh hoạt và sự tham gia tích cực của người dân. Điều này cho thấy rằng, việc đảm bảo sự phát triển bền vững không chỉ phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế mà còn vào khả năng giải quyết các vấn đề xã hội một cách hiệu quả.