Đánh Giá Khả Năng Sinh Trưởng Phát Triển Của Một Số Giống Dưa Lưới Trồng Thủy Canh Tại Huyện Trảng Bom, Tỉnh Đồng Nai

• Tác giả: Đồng Gia Quý
• Người hướng dẫn: ThS. Trần Thị Bích Hường
• Trường học: Trường Đại Học Lâm Nghiệp – Phân Hiệu Đồng Nai
• Chuyên ngành: Khoa Học Cây Trồng
• Đề tài: Đánh Giá Khả Năng Sinh Trưởng Của Giống Dưa Lưới Trồng Thủy Canh Tại Đồng Nai
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Đồng Nai

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Đặt vấn đề
• 0.2. Mục tiêu đề tài
• 0.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 0.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Giới thiệu cây dưa lưới
• 1.1.1. Nguồn gốc và phân loại cây dưa lưới
• 1.1.2. Giới thiệu chung dưa lưới
• 1.1.2.1. Giá trị dinh dưỡng
• 1.1.2.2. Giá trị kinh tế
• 1.2. Đặc điểm thực vật học
• 1.3. Quả và hạt
• 1.4. Yêu cầu ngoại cảnh dưa lưới
• 1.5. Vệ sinh vườn
• 1.5.1. Xử lý tàn dư nông nghiệp sau thu hoạch cây từ vụ trước
• 1.5.2. Vệ sinh vườn trước khi bắt đầu trồng mới
• 1.6. Tình hình dưa lưới trên thế giới và trong nước
• 1.6.1. Tình hình nghiên cứu ở trên thế giới
• 1.6.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Vật liệu nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Bố trí thí nghiệm
• 2.4.2. Một số chỉ tiêu và phương pháp theo dõi nghiên cứu
• 2.4.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.5. Quy trình thí nghiệm giống
• 2.5.1. Chuẩn bị giá thể, rọ
• 2.5.2. Dinh dưỡng thủy canh
• 2.5.3. Nguồn nước – Nguồn điện
• 2.5.4. Kỹ thuật trồng dưa lưới
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Ảnh hưởng của giống dưa lưới đến thời gian mọc và tỷ lệ nảy mầm
• 3.1.1. Ảnh hưởng của giống đến thời gian mọc
• 3.1.2. Ảnh hưởng của giống đến sức nảy mầm và tỷ lệ nảy mầm
• 3.2. Ảnh hưởng của giống đến các giai đoạn sinh trưởng phát triển
• 3.2.1. Giai đoạn từ trồng đến ra hoa
• 3.2.2. Giai đoạn từ trồng đến thu quả đầu
• 3.2.3. Thời gian từ trồng đến kết thúc thu hoạch
• 3.3. Ảnh hưởng của giống đến tốc độ sinh trưởng và phát triển
• 3.3.1. Đường kính gốc
• 3.3.2. Chiều dài tăng trưởng thân chính
• 3.3.3. Kích thước lá
• 3.4. Ảnh hưởng của giống đến đặc điểm hình thái
• 3.4.1. Đặc điểm hình thái
• 3.4.2. Hoa và quả dưa lưới
• 3.4.3. Đặc điểm về quả
• 3.5. Ảnh hưởng của giống đến năng suất và chất lượng của các giống dưa lưới thí nghiệm
• 3.5.1. Các yếu tố cấu thành năng suất
• 3.5.2. Năng suất dưa lưới
• 3.5.3. Chất lượng quả dưa lưới
• 3.6. Ảnh hưởng của giống đến mức độ nhiễm sâu bệnh hại của các giống dưa lưới
• 3.6.1. Thành phần, bệnh hại trên các giống dưa lưới
• 3.6.2. Mức độ nhiễm sâu, bệnh của các giống dưa lưới
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Dưa Lưới Thủy Canh Tại Đồng Nai 55 ký tự

Trong những năm gần đây, dưa lưới đã du nhập và được trồng rộng rãi tại Việt Nam, đặc biệt ở các tỉnh miền Nam. Phương pháp thủy canh trong nhà màng đang trở thành xu hướng canh tác tiềm năng, giúp kiểm soát sâu bệnh và giảm thiểu tác động của môi trường. Canh tác thủy canh hồi lưu tạo điều kiện thuận lợi để sản xuất dưa lưới hàng hóa với năng suất và chất lượng ổn định. Việc sử dụng nhà màng giúp hạn chế sâu bệnh, kiểm soát côn trùng gây hại và các điều kiện môi trường bất lợi. Trồng dưa lưới trong nhà màng khắc phục được các yếu tố thời tiết, đảm bảo sản xuất liên tục và đạt tiêu chuẩn thực phẩm an toàn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Việc sản xuất dưa lưới trong nhà màng là một giải pháp phát triển nông nghiệp sạch trong tương lai, góp phần tạo ra sản phẩm chất lượng cao. Để đạt năng suất và chất lượng cao, việc chọn giống tốt là yếu tố quan trọng hàng đầu. Vì vậy, việc đánh giá khả năng sinh trưởng của các giống dưa lưới là vô cùng cần thiết.

1.1. Giới Thiệu Chi Tiết Về Cây Dưa Lưới 50 ký tự

Dưa lưới (Cucumis melo L.) thuộc họ Bầu bí, là loại rau ăn quả có thời gian sinh trưởng ngắn và có thể trồng nhiều vụ trong năm với năng suất cao. Nguồn gốc của dưa lưới được cho là từ vùng Ba Tư và Tây Á. Theo nhiều tác giả, nguồn gốc cây dưa lưới ở miền tây Châu Phi, sau đó lan sang Châu Á và châu Âu. Các giống dưa lưới khác nhau về hình dạng, kích thước, màu sắc và chất lượng thịt quả, nên có nhiều cách phân loại khác nhau. Theo George và cộng sự, dưa lưới được chia thành 7 loại: dưa lưới, dưa trái dài, dưa không mùi, dưa Conomon, dưa đỏ, dưa Chito và dưa Dudaim, phân biệt chủ yếu dựa vào đặc điểm hình thái.

1.2. Giá Trị Dinh Dưỡng Của Dưa Lưới 51 ký tự

Dưa lưới là một loại thực phẩm quan trọng trong đời sống hàng ngày, cung cấp các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Theo Tạ Thị Thu Cúc (2005), rau nói chung và dưa nói riêng là loại thực phẩm không thể thay thế, đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và chống chịu bệnh tật. Dưa lưới chứa ít carbs, 90% là nước, có vị ngọt như dưa hấu. Dưa lưới là một nguồn cung cấp tuyệt vời của beta-carotene, acid folic, kali, vitamin C và chất xơ. Vitamin và khoáng chất có trong dưa lưới hỗ trợ tái tạo và phục hồi cấu trúc da, tóc, giúp chúng khỏe mạnh và tươi trẻ. Lượng chất xơ dồi dào cũng hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

1.3. Giá Trị Kinh Tế Của Dưa Lưới 51 ký tự

Cây dưa lưới mang lại hiệu quả kinh tế cao và là một mặt hàng xuất khẩu quan trọng. Giá trị sản xuất 1ha dưa lưới có thể gấp 2-3 lần so với 1ha lúa. Hiệu quả kinh tế phụ thuộc vào trình độ thâm canh, công nghệ sản xuất và chủng loại dưa. Tại Việt Nam, một số mô hình sản xuất rau, hoa, quả đạt giá trị 400-500 triệu đồng/ha/năm, cao hơn gấp 10 lần so với trồng lúa. Dưa lưới có thời gian sinh trưởng ngắn và có thể trồng nhiều vụ trong năm, do đó sản lượng trên đơn vị diện tích tăng. Đây là loại cây trồng quan trọng trong kế hoạch chuyển dịch cơ cấu cây trồng, với kỹ thuật đơn giản, năng suất cao và thị trường tiêu thụ ổn định.

II. Thách Thức Khi Trồng Dưa Lưới Thủy Canh Ở Đồng Nai 59 ký tự

Mặc dù dưa lưới thủy canh mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là ở Đồng Nai với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù. Một trong những vấn đề lớn là lựa chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện địa phương. Các giống dưa lưới khác nhau có yêu cầu khác nhau về nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm. Việc chọn sai giống dưa lưới có thể dẫn đến năng suất thấp, chất lượng kém và tăng nguy cơ mắc bệnh. Quản lý dinh dưỡng thủy canh cũng là một thách thức lớn. Việc cung cấp đúng và đủ dinh dưỡng cho cây dưa lưới ở từng giai đoạn sinh trưởng đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm. Sai sót trong quản lý dinh dưỡng có thể gây ra các vấn đề như thiếu dinh dưỡng, thừa dinh dưỡng, hoặc mất cân bằng dinh dưỡng, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và chất lượng quả. Ngoài ra, sâu bệnh hại cũng là một mối đe dọa lớn đối với dưa lưới thủy canh.

2.1. Lựa Chọn Giống Dưa Lưới Phù Hợp 50 ký tự

Việc chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện Đồng Nai là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công. Cần xem xét các yếu tố như khả năng chịu nhiệt, khả năng kháng bệnh, thời gian sinh trưởng và năng suất. Các giống dưa lưới chịu nhiệt thường được ưu tiên lựa chọn để thích ứng với khí hậu nóng ẩm của Đồng Nai. Ngoài ra, cần tìm hiểu về đặc tính sinh trưởng và phát triển của từng giống dưa lưới để có kế hoạch chăm sóc và bón phân phù hợp. Các giống dưa lưới phải cho năng suất cao và phẩm chất tốt, được thị trường ưa chuộng.

2.2. Quản Lý Dinh Dưỡng Thủy Canh Hiệu Quả 53 ký tự

Quản lý dinh dưỡng thủy canh đòi hỏi sự chính xác và tỉ mỉ. Cần theo dõi chặt chẽ nồng độ pH và EC của dung dịch dinh dưỡng, cũng như điều chỉnh liều lượng phân bón theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây dưa lưới. Việc sử dụng các loại phân bón chất lượng cao và phù hợp với hệ thống thủy canh là rất quan trọng. Cần đảm bảo rằng cây dưa lưới nhận đủ các nguyên tố đa lượng, trung lượng và vi lượng cần thiết để phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao. Bên cạnh đó, cần chú ý đến việc thay đổi dung dịch dinh dưỡng định kỳ để tránh tích tụ muối và các chất độc hại.

2.3. Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Cho Dưa Lưới 51 ký tự

Sâu bệnh hại có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho dưa lưới thủy canh. Cần áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp (IPM) để giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc bảo vệ thực vật. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm: sử dụng giống kháng bệnh, vệ sinh nhà kính thường xuyên, kiểm soát độ ẩm và thông gió tốt, và sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Việc phát hiện sớm và xử lý kịp thời các loại sâu bệnh hại là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiểu thiệt hại.

III. Phương Pháp Đánh Giá Khả Năng Sinh Trưởng Dưa Lưới 58 ký tự

Để đánh giá khả năng sinh trưởng của giống dưa lưới trồng thủy canh tại Đồng Nai, cần áp dụng các phương pháp khoa học và khách quan. Việc đánh giá nên bao gồm các chỉ tiêu về thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, số lượng lá, đường kính thân, năng suất, chất lượng quả và khả năng kháng bệnh. Các thí nghiệm nên được thực hiện trong điều kiện kiểm soát để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả. Các số liệu thu thập được cần được phân tích thống kê để so sánh khả năng sinh trưởng của các giống dưa lưới khác nhau. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở để lựa chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện Đồng Nai và đưa ra các khuyến cáo về kỹ thuật canh tác.

3.1. Theo Dõi Các Giai Đoạn Sinh Trưởng 52 ký tự

Theo dõi thời gian từ khi gieo hạt đến khi nảy mầm, từ khi trồng đến khi ra hoa, từ khi ra hoa đến khi thu hoạch là rất quan trọng. Các giai đoạn sinh trưởng khác nhau có yêu cầu khác nhau về dinh dưỡng, ánh sáng và độ ẩm. Việc theo dõi sát sao các giai đoạn sinh trưởng giúp người trồng điều chỉnh các yếu tố này một cách phù hợp, tối ưu hóa khả năng sinh trưởng và phát triển của cây dưa lưới. Các giống dưa lưới có sự khác biệt về thời gian sinh trưởng. Việc so sánh thời gian sinh trưởng của các giống sẽ giúp lựa chọn được giống phù hợp.

3.2. Đo Đạc Các Chỉ Tiêu Hình Thái 51 ký tự

Đo chiều cao cây, số lượng lá, đường kính thân, kích thước lá giúp đánh giá khả năng sinh trưởng và phát triển của cây dưa lưới. Các chỉ tiêu này phản ánh sức khỏe và khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây. Cần đo đạc định kỳ và ghi chép cẩn thận các số liệu để phân tích và so sánh giữa các giống dưa lưới. Việc đo đạc nên được thực hiện trên một số lượng cây đại diện để đảm bảo tính chính xác của kết quả.

3.3. Đánh Giá Năng Suất Và Chất Lượng Quả 53 ký tự

Năng suất dưa lưới được đánh giá dựa trên số lượng quả và khối lượng quả thu hoạch được trên một đơn vị diện tích. Chất lượng quả được đánh giá dựa trên các chỉ tiêu như độ ngọt, độ cứng, màu sắc và hình dạng quả. Các chỉ tiêu này phản ánh giá trị thương phẩm và khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Cần thu thập số liệu về năng suất dưa lưới và chất lượng quả của các giống dưa lưới khác nhau để so sánh và lựa chọn giống phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Sinh Trưởng Dưa Lưới Tại Đồng Nai 58 ký tự

Nghiên cứu về khả năng sinh trưởng của các giống dưa lưới trồng thủy canh tại Đồng Nai cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa các giống. Một số giống dưa lưới có khả năng sinh trưởng tốt hơn, cho năng suất cao hơn và chất lượng quả tốt hơn so với các giống khác. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của Đồng Nai có ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của dưa lưới. Việc lựa chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện địa phương là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công. Các kết quả này cung cấp thông tin quan trọng cho người trồng dưa lưới tại Đồng Nai, giúp họ lựa chọn giống dưa lưới phù hợp và áp dụng các biện pháp canh tác tối ưu.

4.1. So Sánh Khả Năng Sinh Trưởng Giữa Các Giống 53 ký tự

Dựa trên các chỉ tiêu về thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, số lượng lá, đường kính thân, năng suất dưa lưới và chất lượng quả, có thể so sánh khả năng sinh trưởng giữa các giống dưa lưới. Các giống có khả năng sinh trưởng tốt thường có thời gian sinh trưởng ngắn, chiều cao cây vừa phải, số lượng lá nhiều, đường kính thân lớn, năng suất dưa lưới cao và chất lượng quả tốt. Việc so sánh nên được thực hiện trên cơ sở các số liệu thống kê để đảm bảo tính khách quan.

4.2. Ảnh Hưởng Của Khí Hậu Đồng Nai 52 ký tự

Điều kiện khí hậu Đồng Nai, đặc biệt là nhiệt độ và độ ẩm, có ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của dưa lưới. Các giống có khả năng chịu nhiệt tốt thường thích hợp với khí hậu nóng ẩm của Đồng Nai. Độ ẩm cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, nên cần có biện pháp kiểm soát độ ẩm trong nhà kính. Ánh sáng cũng là một yếu tố quan trọng, cần đảm bảo cây dưa lưới nhận đủ ánh sáng để quang hợp và phát triển.

4.3. Khuyến Nghị Về Lựa Chọn Giống Dưa Lưới 53 ký tự

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra các khuyến nghị về lựa chọn giống dưa lưới phù hợp với điều kiện Đồng Nai. Các khuyến nghị nên bao gồm tên các giống dưa lưới tiềm năng, đặc tính sinh trưởng và phát triển, yêu cầu về dinh dưỡng và ánh sáng, khả năng kháng bệnh và năng suất dự kiến. Các khuyến nghị nên được trình bày một cách rõ ràng và dễ hiểu để người trồng dưa lưới có thể áp dụng một cách hiệu quả.

V. Hướng Dẫn Kỹ Thuật Trồng Dưa Lưới Thủy Canh Tại Đồng Nai 58 ký tự

Để trồng dưa lưới thủy canh thành công tại Đồng Nai, cần nắm vững các kỹ thuật canh tác cơ bản. Các kỹ thuật này bao gồm: chuẩn bị giá thể, gieo hạt và ươm cây con, thiết kế và lắp đặt hệ thống thủy canh, quản lý dinh dưỡng, kiểm soát sâu bệnh và thu hoạch. Việc áp dụng đúng các kỹ thuật này sẽ giúp tối ưu hóa khả năng sinh trưởng của dưa lưới, nâng cao năng suất và chất lượng quả. Cần tuân thủ các quy trình kỹ thuật và theo dõi sát sao tình hình sinh trưởng của cây để điều chỉnh các biện pháp canh tác một cách phù hợp.

5.1. Chuẩn Bị Giá Thể Và Ươm Cây Con 50 ký tự

Giá thể đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thủy canh, cung cấp môi trường cho rễ cây phát triển. Các loại giá thể thường được sử dụng bao gồm: xơ dừa, trấu hun, vermiculite và perlite. Cần chọn giá thể có độ thoáng khí tốt, khả năng giữ nước vừa phải và không chứa các chất độc hại. Cây con cần được ươm trong điều kiện kiểm soát để đảm bảo cây khỏe mạnh và đồng đều. Cần theo dõi sát sao tình hình sinh trưởng của cây con và loại bỏ các cây yếu hoặc bệnh.

5.2. Thiết Kế Hệ Thống Thủy Canh Phù Hợp 50 ký tự

Có nhiều loại hệ thống thủy canh khác nhau, như: NFT (Nutrient Film Technique), DWC (Deep Water Culture), hệ thống tưới nhỏ giọt và hệ thống thủy canh hồi lưu. Việc lựa chọn hệ thống thủy canh phù hợp phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, kỹ thuật và diện tích canh tác. Cần thiết kế hệ thống thủy canh sao cho đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng, nước và oxy cho rễ cây. Hệ thống cần được lắp đặt đúng kỹ thuật để tránh rò rỉ và thất thoát dinh dưỡng.

5.3. Quản Lý Dinh Dưỡng Trong Quá Trình Trồng 54 ký tự

Dinh dưỡng thủy canh là yếu tố quan trọng nhất quyết định khả năng sinh trưởng và năng suất dưa lưới. Cần sử dụng các loại phân bón thủy canh chuyên dụng và tuân thủ đúng liều lượng khuyến cáo. Cần theo dõi thường xuyên nồng độ pH và EC của dung dịch dinh dưỡng và điều chỉnh khi cần thiết. Ngoài ra, cần bổ sung các nguyên tố vi lượng để đảm bảo cây dưa lưới phát triển cân đối.

VI. Tương Lai Của Dưa Lưới Thủy Canh Ở Đồng Nai 52 ký tự

Dưa lưới thủy canh có tiềm năng phát triển rất lớn ở Đồng Nai trong tương lai. Với điều kiện khí hậu thuận lợi và sự quan tâm của chính quyền địa phương, dưa lưới thủy canh có thể trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, mang lại thu nhập cao cho người dân. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến, như IoT (Internet of Things) và trí tuệ nhân tạo (AI), sẽ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp và người trồng dưa lưới.

6.1. Ứng Dụng Công Nghệ Cao Trong Sản Xuất 53 ký tự

Việc ứng dụng các công nghệ cao, như IoT và AI, sẽ giúp người trồng dưa lưới theo dõi và điều khiển các yếu tố môi trường một cách chính xác và hiệu quả. Các cảm biến có thể đo đạc nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và nồng độ dinh dưỡng, giúp người trồng đưa ra các quyết định kịp thời. AI có thể phân tích dữ liệu và đưa ra các dự đoán về khả năng sinh trưởng và năng suất dưa lưới, giúp người trồng lập kế hoạch sản xuất một cách khoa học.

6.2. Phát Triển Thị Trường Tiêu Thụ 50 ký tự

Cần phát triển thị trường tiêu thụ dưa lưới thủy canh ở cả trong nước và quốc tế. Việc xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm là rất quan trọng để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh của dưa lưới Đồng Nai. Cần chú trọng đến chất lượng sản phẩm và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Việc liên kết với các siêu thị và nhà hàng là một kênh tiêu thụ hiệu quả.

6.3. Đào Tạo Nguồn Nhân Lực Chuyên Môn 52 ký tự

Để phát triển dưa lưới thủy canh bền vững, cần đào tạo nguồn nhân lực có chuyên môn cao. Các trường đại học và cao đẳng cần xây dựng các chương trình đào tạo về thủy canh và dưa lưới, cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho người trồng. Ngoài ra, cần tổ chức các khóa tập huấn và hội thảo để cập nhật kiến thức và kinh nghiệm cho người trồng. Việc đào tạo nguồn nhân lực sẽ giúp nâng cao trình độ kỹ thuật và quản lý sản xuất, góp phần vào sự phát triển của ngành dưa lưới Đồng Nai.