I. Tổng Quan về Thị Trường Chứng Khoán Ảnh Hưởng bởi COVID 19
Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam, sau hơn 20 năm phát triển, đang dần hoàn thiện và trở thành một thị trường lớn trong khu vực Đông Nam Á. Số lượng nhà đầu tư không ngừng tăng, thể hiện sức hút mạnh mẽ của thị trường. TTCK đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn vốn cho nền kinh tế. Tuy nhiên, năm 2020, đại dịch COVID-19 đã tạo ra những trở ngại lớn cho TTCK Việt Nam nói riêng và các sàn chứng khoán trên toàn thế giới nói chung. Đại dịch gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế toàn cầu, buộc nhiều nước phải thực hiện giãn cách xã hội. Theo Nhật Minh (2020): “Đây là cuộc khủng hoảng lớn nhất mà thế giới phải đối mặt kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai và là thảm họa kinh tế lớn nhất kể từ cuộc Đại suy thoái năm 1930”. TTCK là kênh đầu tư tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro do tác động của các yếu tố bên ngoài, đặc biệt là khủng hoảng kinh tế do đại dịch. Nghiên cứu sâu sắc về tác động của COVID-19 là vô cùng quan trọng.
1.1. Khái niệm và vai trò của Thị Trường Chứng Khoán
TTCK là nơi diễn ra các giao dịch mua bán, trao đổi các loại chứng khoán. Đây là quá trình vận động của tư bản chuyển từ tư bản sở hữu sang tư bản kinh doanh. TTCK không giống các thị trường hàng hóa thông thường, vì hàng hóa của nó là quyền sở hữu về tư bản. TTCK thể hiện mối quan hệ giữa cung và cầu của vốn đầu tư, giá cả chứng khoán chứa đựng thông tin về chi phí vốn. TTCK đóng vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp, nhà đầu tư cá nhân và nền kinh tế. Đối với doanh nghiệp, TTCK tạo điều kiện sử dụng vốn linh hoạt và hiệu quả. Đối với nhà đầu tư cá nhân, TTCK là kênh đầu tư tiềm năng. Cuối cùng, đối với nền kinh tế, TTCK tạo ra tính thanh khoản cao, luân chuyển vốn và cung cấp cái nhìn tổng quan về tiềm năng của nền kinh tế.
1.2. Cơ sở lý thuyết về biến động giá cổ phiếu và rủi ro tài chính
Giá trị thị trường của cổ phiếu phụ thuộc vào quan hệ cung-cầu và chịu ảnh hưởng bởi kinh tế, chính trị, xã hội. Sự kỳ vọng của nhà đầu tư về sự phát triển kinh tế và doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến giá trị thị trường của cổ phiếu. Sự biến động giá trị thị trường của cổ phiếu là sự thay đổi trong mức giá giao dịch trên TTCK. Giả thuyết thị trường hiệu quả cho rằng giá cả phản ánh tất cả thông tin có sẵn. Lý thuyết tài chính hành vi nhấn mạnh vai trò của tâm lý nhà đầu tư trong việc ra quyết định. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến biến động thị trường.
II. Ảnh Hưởng Kinh Tế của COVID 19 đến Ngành Tài Chính TP HCM
Đại dịch COVID-19 đã gây ra những xáo trộn lớn cho nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Các biện pháp phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là giãn cách xã hội, đã ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều lĩnh vực, bao gồm cả ngành tài chính. Các doanh nghiệp phải đối mặt với tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng, giảm doanh thu và lợi nhuận. Ngân hàng cũng chịu ảnh hưởng khi nợ xấu gia tăng và nhu cầu tín dụng suy giảm. Tuy nhiên, với sự can thiệp kịp thời của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước thông qua các chính sách hỗ trợ, nền kinh tế Việt Nam nói chung và ngành tài chính nói riêng đã dần phục hồi. Tuy vậy, ảnh hưởng của COVID-19 đến giá chứng khoán của các công ty thuộc ngành tài chính tại TP HCM là không thể phủ nhận.
2.1. Tác động của đại dịch đến nền kinh tế và thị trường chứng khoán toàn cầu
Đại dịch COVID-19 gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế thế giới, trở thành cuộc “Đại phong tỏa” do nhiều nước đã phải thực hiện giãn cách xã hội. Theo Nhật Minh (2020), đây là cuộc khủng hoảng lớn nhất mà thế giới phải đối mặt kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai và là thảm họa kinh tế lớn nhất kể từ cuộc Đại suy thoái năm 1930. Đại dịch gây ra sự suy giảm kinh tế, thất nghiệp gia tăng, và biến động thị trường tài chính. Các chỉ số chứng khoán trên thế giới đều trải qua những đợt giảm mạnh, phản ánh tâm lý lo ngại của nhà đầu tư.
2.2. Ảnh hưởng của COVID 19 đến nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam
Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng bởi COVID-19. Tốc độ lây lan nhanh chóng của dịch bệnh buộc Việt Nam phải đưa ra các lệnh giới nghiêm đóng cửa và phong tỏa. Tính đến ngày 31/12/2020, Việt Nam đã trải qua 2 lần giãn cách xã hội. Mặc dù việc thực hiện nghiêm các lệnh giãn cách giúp Việt Nam phần nào kiểm soát thành công đại dịch ở những bước đầu, nhưng việc đóng cửa đất nước cùng với việc hạn chế tiếp xúc sau đó đã ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, chuỗi cung ứng sản xuất và lưu thông hàng hóa. Tuy nhiên, với sự can thiệp của chính phủ, tình hình đã dần được cải thiện.
2.3. Tác động đến lợi nhuận doanh nghiệp ngành tài chính
Ảnh hưởng của lệnh đóng cửa giãn cách xã hội đến nền kinh tế Việt Nam nói chung và nhóm ngành tài chính (NNTC) nói riêng là không thể phủ nhận. Ngành ngân hàng với những hoạt động liên quan mật thiết đến các tổ chức cá nhân trong xã hội đã bị ảnh hưởng không nhỏ bởi dịch COVID-19. Đỗ Hoài Linh (2020) nhận định: “Mức độ lây lan nhanh chóng theo cấp lũy thừa của dịch bệnh khiến cho các hoạt động tác nghiệp cũng như cơ cấu vận hành của tất cả các ngân hàng từ Hội sở đến các chi nhánh/phòng giao dịch đều bị ảnh hưởng”. TTCK đã phải chứng kiến đợt giảm mạnh vào cuối quý 1-2020 so với cuối năm 2019. Điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp.
III. Phân Tích Chứng Khoán Biến Động Giá do COVID 19 tại TP HCM
Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá tác động của đại dịch COVID-19 đến giá chứng khoán của các công ty thuộc ngành tài chính niêm yết trên sàn chứng khoán TP HCM (HOSE). Dữ liệu được thu thập và phân tích trong hai giai đoạn: trước và sau khi áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội. Mô hình hồi quy được sử dụng để định lượng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như số ca nhiễm bệnh, chính sách tài khóa, và tâm lý nhà đầu tư đến biến động thị trường. Kết quả nghiên cứu cung cấp những thông tin quan trọng để dự báo thị trường và giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
3.1. Mô hình đánh giá ảnh hưởng của COVID 19 đến giá chứng khoán
Mô hình nghiên cứu tập trung vào việc định lượng tác động của COVID-19 đến biến động giá chứng khoán của ngành tài chính trên sàn HOSE. Các biến số được sử dụng bao gồm: giá mở cửa, chỉ số vốn hóa thị trường, chỉ số Dow Jones, chỉ số VN-Index, số lượng cổ phiếu được giao dịch, phần trăm thay đổi số ca nhiễm COVID-19 tại Việt Nam và 2 biến giả lần lượt là trước và trong khoảng thời gian giãn cách xã hội. Mô hình được kiểm định để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả.
3.2. Mô tả dữ liệu và chẩn đoán khuyết tật mô hình
Dữ liệu được thu thập từ các nguồn tin cậy và được xử lý để đảm bảo tính nhất quán và đầy đủ. Các khuyết tật của mô hình như đa cộng tuyến, phương sai sai số thay đổi, và tự tương quan được chẩn đoán và khắc phục. Việc này đảm bảo rằng kết quả hồi quy là đáng tin cậy và không bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về dữ liệu hoặc mô hình.
3.3. Kết quả hồi quy và phân tích tác động của đại dịch
Kết quả hồi quy cho thấy COVID-19 có tác động đáng kể đến giá chứng khoán của ngành tài chính. Đặc biệt, giai đoạn giãn cách xã hội có tác động tiêu cực hơn so với giai đoạn trước đó. Số ca nhiễm bệnh gia tăng cũng làm giảm giá cổ phiếu. Tuy nhiên, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã phần nào giảm thiểu tác động tiêu cực này.
IV. Giải Pháp Quản Lý Rủi Ro Ứng phó với Biến Động Thị Trường COVID 19
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số hàm ý chính sách được đề xuất để giúp các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro tài chính do COVID-19 gây ra. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cần được tiếp tục duy trì và mở rộng để giúp doanh nghiệp phục hồi sau đại dịch. Các doanh nghiệp cũng cần chủ động quản lý rủi ro và đa dạng hóa nguồn vốn để giảm thiểu tác động của các cú sốc bên ngoài. Nhà đầu tư nên thận trọng và có chiến lược đầu tư dài hạn để tránh bị ảnh hưởng bởi tâm lý thị trường ngắn hạn.
4.1. Đánh giá tình hình kinh doanh của ngành tài chính năm 2021
Năm 2021, thị trường chứng khoán Việt Nam có nhiều khởi sắc sau khi kiểm soát được dịch bệnh. Lợi nhuận của các công ty thuộc ngành tài chính tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức phía trước, đặc biệt là nguy cơ tái bùng phát dịch bệnh và lạm phát gia tăng. Do đó, cần tiếp tục theo dõi sát sao tình hình kinh tế và có các biện pháp ứng phó kịp thời.
4.2. Khuyến nghị để giảm rủi ro từ COVID 19 đến giá cổ phiếu
Đối với Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền, cần tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, cần tăng cường kiểm soát dịch bệnh và đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng vaccine COVID-19. Đối với doanh nghiệp, cần chủ động quản lý rủi ro, đa dạng hóa nguồn vốn và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đối với nhà đầu tư, cần thận trọng, có chiến lược đầu tư dài hạn và không nên chạy theo tâm lý đám đông.
4.3. Ứng dụng phân tích kỹ thuật và cơ bản trong đầu tư chứng khoán
Phân tích kỹ thuật giúp nhà đầu tư nhận diện các xu hướng thị trường và tìm kiếm các điểm vào/ra lệnh phù hợp. Phân tích cơ bản giúp nhà đầu tư đánh giá giá trị thực của doanh nghiệp và lựa chọn các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng. Kết hợp cả hai phương pháp này sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.
V. Tương Lai Thị Trường Chứng Khoán Phục Hồi Kinh Tế hậu COVID 19
Dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch, TTCK Việt Nam vẫn cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ của chính phủ, sự nỗ lực của doanh nghiệp và sự tin tưởng của nhà đầu tư, TTCK Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển và đóng góp tích cực vào sự phục hồi kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, cần tiếp tục theo dõi sát sao tình hình kinh tế thế giới và khu vực để có các biện pháp ứng phó kịp thời với các rủi ro tiềm ẩn. Phục hồi kinh tế là yếu tố quan trọng cho tăng trưởng GDP.
5.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến phục hồi sau đại dịch COVID 19
Tiến độ tiêm chủng vaccine COVID-19, hiệu quả của các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, khả năng thích ứng của doanh nghiệp, và sự phục hồi của nhu cầu tiêu dùng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau đại dịch. Các yếu tố bên ngoài như tình hình kinh tế thế giới và giá dầu cũng có tác động đáng kể.
5.2. Triển vọng phát triển của ngành tài chính trong bối cảnh mới
Ngành tài chính được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển trong bối cảnh phục hồi kinh tế. Các ngân hàng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn cho doanh nghiệp. Các công ty bảo hiểm sẽ được hưởng lợi từ nhu cầu bảo hiểm gia tăng. Các công ty chứng khoán sẽ tiếp tục phát triển nhờ sự quan tâm của nhà đầu tư đến thị trường chứng khoán.
