Nghiên cứu về đa dạng hóa hiệu quả và rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

Luận án Tiến sĩ Kinh tế của Võ Đức Thọ, thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh năm 2021, tập trung nghiên cứu mối quan hệ phức tạp giữa đa dạng hóa, hiệu quả hoạt động kinh doanh và rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2000-2018. Nghiên cứu này xuất phát từ bối cảnh áp lực tài chính và xu hướng chuyển dịch từ hoạt động ngân hàng truyền thống sang phi truyền thống, đặt ra câu hỏi về vai trò của đa dạng hóa trong việc nâng cao hiệu quả và kiểm soát rủi ro. Luận án xem xét bốn loại hình đa dạng hóa: tiền gửi, tín dụng, tài sản và thu nhập. Hiệu quả hoạt động kinh doanh và rủi ro được đo lường bằng cả tỷ số tài chính và hàm sản xuất kỹ thuật. Phương pháp nghiên cứu định lượng, sử dụng dữ liệu bảng và các mô hình hồi quy tĩnh và động, được áp dụng để phân tích mối quan hệ giữa các biến. Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng, cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản trị ngân hàng, nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý trong việc điều hành và quản lý hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam.

Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng, ước lượng mô hình hồi quy trên dữ liệu bảng ở cả trạng thái tĩnh và động. Mô hình nghiên cứu bao gồm việc phân tích tác động một chiều của đa dạng hóa đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và rủi ro, sau đó là phân tích tác động đồng thời của cả ba yếu tố. Các kiểm định cần thiết như kiểm định phương sai thay đổi, đa cộng tuyến, biến công cụ và nội sinh được thực hiện để đảm bảo tính chính xác của kết quả. Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ phức tạp giữa đa dạng hóa, hiệu quả và rủi ro. Ví dụ, "kết quả nghiên cứu đưa ra mối tương quan một chiều các loại hình ĐDH đến HQHĐKD và các loại hình ĐDH đến rủi ro ngân hàng". Ngoài ra, luận án còn phát hiện "tồn tại mối quan hệ đồng thời của ba yếu tố" đa dạng hóa, hiệu quả hoạt động kinh doanh và rủi ro ngân hàng. Kết quả này được phân tích chi tiết trong luận án, cung cấp cái nhìn sâu sắc về cơ chế tác động qua lại giữa các biến.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận án đề xuất một số hàm ý chính sách quan trọng cho các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các hàm ý này bao gồm hoạch định hoạt động kinh doanh, quản trị rủi ro, quản trị nợ xấu, quản trị vận hành, điều tiết tăng trưởng tín dụng và cân bằng giữa hiệu quả hoạt động kinh doanh và rủi ro. Luận án cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách quản lý vĩ mô đối với hệ thống ngân hàng. "Luận án cũng hàm ý các chính sách cần thiết góp phần vào việc lựa chọn và sử dụng công cụ ĐDH để thực thi các chính sách nhằm đảm bảo hệ thống ngân hàng Việt Nam phát triển bền vững". Đóng góp của luận án nằm ở việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa đa dạng hóa, hiệu quả và rủi ro trong bối cảnh Việt Nam. Nghiên cứu này giúp nâng cao hiểu biết về vấn đề này và hỗ trợ việc ra quyết định của các bên liên quan trong ngành ngân hàng.

Mặc dù đã đạt được những kết quả quan trọng, luận án cũng thừa nhận một số hạn chế, ví dụ như phạm vi nghiên cứu giới hạn trong giai đoạn 2000-2018 và tập trung vào các ngân hàng thương mại Việt Nam. Tác giả đề xuất một số hướng nghiên cứu tiếp theo, bao gồm mở rộng phạm vi nghiên cứu, xem xét các yếu tố khác ảnh hưởng đến hiệu quả và rủi ro ngân hàng, và áp dụng các phương pháp nghiên cứu khác để phân tích sâu hơn mối quan hệ giữa các biến. "Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo" được trình bày cụ thể trong chương cuối của luận án, mở ra những cơ hội nghiên cứu mới cho các nhà khoa học trong tương lai.