Đánh Giá Cung Ứng Dịch Vụ Công ở Việt Nam

Dịch vụ công có quan hệ chặt chẽ với hàng hóa công cộng. Hàng hóa công cộng có tính phi loại trừ và phi cạnh tranh. Khái niệm dịch vụ công được sử dụng rộng rãi ở Châu Âu sau chiến tranh thế giới thứ hai, gắn liền với vai trò của nhà nước trong cung ứng. Dịch vụ công là những hoạt động của cơ quan nhà nước trong việc thực thi chức năng quản lý hành chính và đảm bảo cung ứng các hàng hoá công cộng phục vụ nhu cầu chung, thiết yếu của xã hội. Cách tiếp cận khác xuất phát từ đối tượng được hưởng, nhấn mạnh vai trò của nhà nước hoặc tư nhân đảm nhiệm việc cung cấp các hoạt động hàng hóa công cộng đáp ứng nhu cầu thiết yếu của cộng đồng. Theo từ điển Petit Larousse của Pháp (1992): Dịch vụ công là hoạt động vì lợi ích chung, do cơ quan Nhà nước hoặc tư nhân đảm nhiệm.

Dịch vụ công mang tính xã hội cao, hướng đến phục vụ lợi ích cộng đồng, đáp ứng nhu cầu của mọi công dân, đảm bảo công bằng và ổn định xã hội. Tính kinh tế, lợi nhuận không phải là điều kiện tiên quyết chi phối hoạt động. Dịch vụ công là loại hàng hoá đặc biệt, đáp ứng nhu cầu của toàn xã hội, bất kể sản phẩm tạo ra có hình thái hiện vật hay phi hiện vật. Việc trao đổi dịch vụ công không thông qua quan hệ thị trường đầy đủ. Dịch vụ công là các hoạt động cung ứng cho xã hội hàng hoá công cộng, mang lại lợi ích cho cả người mua và không mua, vì vậy chính phủ có vai trò và trách nhiệm quan trọng trong việc sản xuất hoặc bảo đảm cung ứng hiệu quả.

Hầu hết các dịch vụ công trước đây ở nước ta được cung cấp bởi khu vực nhà nước trong điều kiện khu vực này hoạt động chưa thực sự hiệu quả và chưa đáp ứng được đầy đủ sự mong đợi của những người tiếp nhận - những người tiêu dùng các dịch vụ công. Điều này đặt ra yêu cầu cải cách để nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Phải thừa nhận một thực tế hiện nay người dân chưa thực hài lòng với các dịch vụ công cùng với hiệu qua cung ứng dịch vụ công chưa cao, đòi hỏi phải có một cách nhìn nhận đúng đắn về cơ chế cung ứng dịch vụ công phù hợp với điều kiện phát triển mới. Cần có những nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về mặt lý luận gắn liền với các vấn đề đang đặt ra của việc thực hiện củng ứng hiệu quả các dịch vụ công trên thực tiễn từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp, sử dụng tối ưu các nguồn lực hiện có.

Nhiều quốc gia đã thành công trong việc phân cấp quản lý dịch vụ công, trao quyền tự chủ cho các đơn vị cung ứng dịch vụ ở địa phương. Điều này giúp các đơn vị này có thể đáp ứng nhu cầu địa phương tốt hơn và linh hoạt hơn trong việc điều chỉnh hoạt động. Ví dụ, mô hình phân cấp trong hệ thống y tế của Canada đã giúp các tỉnh bang có thể tự quyết định các chính sách y tế phù hợp với điều kiện và nhu cầu của mình.

Sự tham gia của khu vực tư nhân và các tổ chức xã hội có thể mang lại nguồn lực, kỹ năng và sự sáng tạo mới cho việc cung ứng dịch vụ công. Tuy nhiên, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng dịch vụ và tránh tình trạng lợi dụng, trục lợi. Nhiều quốc gia đã thành công trong việc hợp tác công tư (PPP) để xây dựng và vận hành các công trình hạ tầng công cộng.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng chính phủ điện tử giúp tăng cường tính minh bạch, hiệu quả và khả năng tiếp cận dịch vụ. Ví dụ, Anh Quốc đã thành công trong việc cải thiện dịch vụ công trực tuyến thông qua việc áp dụng mô hình single digital gateway. Điều này cho phép người dân có thể truy cập và sử dụng nhiều dịch vụ công khác nhau thông qua một cổng thông tin duy nhất.

Cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục và giảm thiểu thời gian chờ đợi cho người dân khi sử dụng dịch vụ hành chính công. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các cấp chính quyền, từ trung ương đến địa phương.

Việc tăng cường đầu tư vào công nghệ thông tin và chuyển đổi số là yếu tố then chốt để cải thiện cung ứng dịch vụ công. Cần xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, đồng bộ và đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin.

Đội ngũ cán bộ, công chức đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng dịch vụ công. Cần nâng cao chất lượng đội ngũ này thông qua việc đào tạo, bồi dưỡng và tuyển dụng những người có đủ năng lực và phẩm chất đạo đức.

Cần đẩy mạnh phát triển dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, cho phép người dân thực hiện tất cả các thủ tục trực tuyến, từ nộp hồ sơ đến thanh toán và nhận kết quả. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và big data có thể giúp nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ công thông qua việc tự động hóa các quy trình, phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định chính xác hơn và dự đoán nhu cầu của người dân.

Xây dựng chính phủ điện tử hoàn thiện là một trong những mục tiêu quan trọng để cải thiện cung ứng dịch vụ công. Điều này bao gồm việc số hóa toàn bộ quy trình nghiệp vụ, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin.

Cần tăng cường giám sát và đánh giá dịch vụ công để đảm bảo chất lượng dịch vụ và đáp ứng nhu cầu của người dân. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc sử dụng các chỉ số đánh giá khách quan và thu thập phản hồi từ người dân.