Tổng quan nghiên cứu

Ngành giày dép là một trong những nhóm mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đứng thứ tư về kim ngạch xuất khẩu vào cuối năm 2017. Việt Nam hiện thuộc Top 4 nước sản xuất giày dép lớn nhất thế giới với sản phẩm đã có mặt trên hơn 40 thị trường quốc tế. Tuy nhiên, giá trị gia tăng từ xuất khẩu giày dép vẫn còn khiêm tốn do công nghệ hỗ trợ chưa phát triển đầy đủ, chỉ đáp ứng khoảng 30-40% nhu cầu nguyên phụ liệu. Bên cạnh đó, phần lớn doanh nghiệp trong ngành có quy mô nhỏ, gặp khó khăn trong tiếp cận và thâm nhập thị trường quốc tế, cũng như hạn chế trong đàm phán và quảng bá thương hiệu.

Công ty Cổ phần Giày da Thái Bình (TBS) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành sản xuất giày dép tại Việt Nam, sở hữu hệ thống nhà máy quy mô lớn và là đối tác của nhiều thương hiệu quốc tế như Skechers, Decathlon. Thị trường xuất khẩu trọng điểm của công ty bao gồm Mỹ, Pháp, Đức và các nước EU, đồng thời công ty đang lên kế hoạch mở rộng sang các thị trường mới như Nhật Bản và các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty Giày da Thái Bình trong giai đoạn 2015-2017, với định hướng phát triển đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả xuất khẩu, tăng trưởng kim ngạch và mở rộng thị phần trên thị trường quốc tế, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu, bao gồm:

  • Khái niệm thị trường xuất khẩu: Thị trường xuất khẩu là tập hợp các khách hàng nước ngoài tiềm năng hoặc hiện tại của doanh nghiệp, chịu ảnh hưởng bởi môi trường kinh doanh và điều kiện cạnh tranh quốc tế.

  • Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu: Định hướng các phương tiện và cách thức hoạt động nhằm mở rộng thị trường, tăng lợi nhuận và nâng cao uy tín doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Các loại hình chiến lược gồm phát triển thị trường theo chiều rộng (mở rộng địa lý), chiều sâu (tăng thị phần tại thị trường hiện tại) và chiến lược hỗn hợp.

  • Các quyết định chiến lược phát triển thị trường: Bao gồm quyết định về sản phẩm (phát triển sản phẩm mới, cải tiến chất lượng), phương thức xuất khẩu (trực tiếp, gián tiếp, gia công quốc tế), định giá xuất khẩu (định giá hớt váng, thâm nhập, hiện hành, hủy diệt) và xúc tiến xuất khẩu (quảng cáo, hội chợ, khuyến mãi).

  • Chỉ tiêu đánh giá chiến lược: Kim ngạch xuất khẩu, tốc độ tăng trưởng, cơ cấu thị trường và mặt hàng, lợi nhuận, hiệu quả sử dụng nguồn lực (vốn, lao động).

  • Các yếu tố ảnh hưởng: Nhân tố khách quan (môi trường pháp lý, kinh tế, chính trị, rào cản thương mại, tiềm năng thị trường, chính sách nhà nước) và nhân tố chủ quan (chiến lược kinh doanh, năng lực cạnh tranh, tài chính, nguồn nhân lực, hệ thống thông tin thị trường).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, kết quả kinh doanh của Công ty Giày da Thái Bình giai đoạn 2015-2017; các tài liệu khoa học, giáo trình quản trị chiến lược, báo cáo ngành, văn bản pháp luật liên quan.

  • Phương pháp thu thập: Thu thập số liệu từ báo cáo nội bộ công ty, các nguồn thống kê của Bộ Công Thương, Tổng cục Thống kê và các bài viết chuyên ngành.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định lượng thông qua các chỉ tiêu tài chính, kim ngạch xuất khẩu, tốc độ tăng trưởng, cơ cấu thị trường; sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá sự biến động qua các năm; áp dụng phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

  • Cỡ mẫu và timeline: Nghiên cứu tập trung vào dữ liệu của Công ty trong 3 năm 2015-2017, với định hướng chiến lược đến năm 2025.

  • Công cụ hỗ trợ: Sử dụng phần mềm Excel để xử lý số liệu, biểu đồ minh họa sự tăng trưởng và biến động các chỉ tiêu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng sản lượng và doanh thu ổn định: Sản lượng giày của công ty tăng từ 51.808 nghìn đôi năm 2015 lên 68 triệu đôi năm 2017, tương ứng tốc độ tăng trưởng lần lượt 14,44% và 15,17%. Doanh thu tăng từ 9.345 tỷ đồng năm 2015 lên 11.769 tỷ đồng năm 2017, tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 12,5%/năm.

  2. Lợi nhuận tăng nhưng tốc độ thấp hơn doanh thu: Lợi nhuận tăng từ khoảng 1,4 tỷ đồng năm 2015 lên 1,5 tỷ đồng năm 2016 và tiếp tục tăng nhẹ năm 2017, với tốc độ tăng trung bình dưới 10%. Nguyên nhân do chi phí quản lý và vận hành tăng nhanh hơn doanh thu.

  3. Cơ cấu thị trường xuất khẩu đa dạng nhưng tập trung vào một số thị trường trọng điểm: Mỹ và Pháp chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu, với các thị trường mới như Nhật Bản và UAE đang được khai thác theo chiến lược phát triển thị trường theo chiều rộng.

  4. Chiến lược sản phẩm đa dạng hóa và cải tiến: Công ty phát triển các dòng sản phẩm giày thể thao, giày vải, giày leo núi và dép xăng đan phù hợp với nhu cầu từng thị trường. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm vẫn dựa trên thiết kế của đối tác, chưa có nhiều sản phẩm tự thiết kế.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng ổn định về sản lượng và doanh thu phản ánh hiệu quả bước đầu của chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, tốc độ tăng lợi nhuận thấp hơn cho thấy chi phí quản lý và vận hành đang là thách thức cần kiểm soát. Việc tập trung vào các thị trường truyền thống như Mỹ và Pháp giúp công ty duy trì vị thế nhưng cũng làm hạn chế khả năng mở rộng nhanh chóng sang các thị trường mới.

Chiến lược phát triển sản phẩm đa dạng hóa giúp công ty đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng quốc tế, nhưng sự phụ thuộc vào thiết kế của đối tác làm giảm khả năng xây dựng thương hiệu riêng. Việc chưa xây dựng được hệ thống cung ứng nguyên liệu chất lượng cao cũng ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và uy tín thương hiệu.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng các doanh nghiệp Việt Nam trong ngành da giày đang chuyển đổi từ gia công sang phát triển thương hiệu riêng và mở rộng thị trường xuất khẩu. Biểu đồ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu và cơ cấu thị trường có thể minh họa rõ sự dịch chuyển trọng tâm thị trường và hiệu quả chiến lược.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện mục tiêu chiến lược: Đặt mục tiêu tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu khoảng 10%/năm đến năm 2025, tập trung nâng cao tỷ trọng sản phẩm mang thương hiệu riêng trên 10% tổng kim ngạch. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty; Timeline: 2019-2025.

  2. Mở rộng thị trường theo chiều rộng và chiều sâu: Tiếp tục khai thác thị trường Mỹ, EU theo chiều sâu bằng cách phát triển sản phẩm cao cấp; đồng thời mở rộng sang thị trường Nhật Bản, UAE và các nước Đông Nam Á. Chủ thể: Phòng kinh doanh và marketing; Timeline: 2019-2023.

  3. Nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển sản phẩm tự thiết kế: Đầu tư vào R&D, đào tạo đội ngũ thiết kế, xây dựng hệ thống cung ứng nguyên liệu chất lượng cao để nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm. Chủ thể: Phòng R&D, nhân sự; Timeline: 2019-2022.

  4. Tăng cường năng lực tài chính và quản trị chi phí: Tối ưu hóa chi phí quản lý, vận hành, đồng thời huy động nguồn vốn đầu tư mở rộng sản xuất và xúc tiến thương mại. Chủ thể: Phòng tài chính, ban giám đốc; Timeline: 2019-2021.

  5. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường và xúc tiến thương mại hiệu quả: Thiết lập hệ thống thu thập và phân tích thông tin thị trường quốc tế, tăng cường quảng bá thương hiệu qua các kênh truyền thông, hội chợ quốc tế. Chủ thể: Phòng marketing, đối ngoại; Timeline: 2019-2023.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp sản xuất giày dép và da giày: Nghiên cứu giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu, từ đó xây dựng kế hoạch phù hợp để mở rộng thị trường quốc tế.

  2. Nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để hoạch định chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

  3. Chuyên gia tư vấn và nghiên cứu thị trường: Là tài liệu tham khảo để phân tích thị trường xuất khẩu ngành da giày, đánh giá hiệu quả chiến lược và đề xuất giải pháp cải tiến.

  4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành kinh doanh quốc tế, quản trị kinh doanh: Hỗ trợ nghiên cứu, học tập về quản trị chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu trong ngành công nghiệp da giày.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu là gì?
    Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu là định hướng và các biện pháp nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm ra nước ngoài, tăng kim ngạch xuất khẩu và nâng cao uy tín doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.

  2. Tại sao Công ty Giày da Thái Bình cần phát triển sản phẩm tự thiết kế?
    Phát triển sản phẩm tự thiết kế giúp công ty xây dựng thương hiệu riêng, tăng giá trị gia tăng và giảm sự phụ thuộc vào đối tác, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

  3. Phương thức xuất khẩu nào phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ?
    Xuất khẩu gián tiếp thường phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ do chi phí thấp, ít rủi ro và không cần nhiều kinh nghiệm quốc tế, tuy nhiên hạn chế khả năng kiểm soát thị trường.

  4. Các yếu tố khách quan nào ảnh hưởng đến chiến lược xuất khẩu?
    Bao gồm môi trường pháp lý, kinh tế, chính trị của nước nhập khẩu, các rào cản thương mại, tiềm năng thị trường và chính sách hỗ trợ của nhà nước.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu?
    Thông qua các chỉ tiêu như kim ngạch xuất khẩu, tốc độ tăng trưởng, cơ cấu thị trường và mặt hàng, lợi nhuận, hiệu quả sử dụng nguồn lực và sự gia tăng thị phần trên thị trường quốc tế.

Kết luận

  • Công ty Giày da Thái Bình đã đạt được tăng trưởng ổn định về sản lượng và doanh thu trong giai đoạn 2015-2017, với tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu khoảng 12%/năm.
  • Chiến lược phát triển thị trường theo chiều sâu và chiều rộng đã giúp công ty duy trì thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường mới như Nhật Bản và UAE.
  • Công ty cần tập trung phát triển sản phẩm mang thương hiệu riêng và nâng cao chất lượng nguyên liệu để tăng giá trị gia tăng và uy tín thương hiệu.
  • Việc kiểm soát chi phí quản lý và vận hành là yếu tố then chốt để nâng cao lợi nhuận và hiệu quả kinh doanh.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu nhằm mục tiêu tăng trưởng bền vững đến năm 2025, kêu gọi sự phối hợp đồng bộ từ các phòng ban và ban lãnh đạo công ty.

Luận văn này cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để Công ty Giày da Thái Bình và các doanh nghiệp trong ngành da giày xây dựng chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.