Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường bất động sản và xây dựng tại Việt Nam đang trải qua nhiều biến động phức tạp, việc xây dựng chiến lược phát triển doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững. Giai đoạn 2010-2015, ngành xây dựng và bất động sản chịu nhiều tác động tiêu cực với nhiều doanh nghiệp thua lỗ, nợ xấu tăng cao, hàng tồn kho lớn. Mặc dù thị trường có dấu hiệu phục hồi nhưng diễn ra chậm, đòi hỏi các doanh nghiệp phải đổi mới sáng tạo và có chiến lược rõ ràng để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức. Luận văn tập trung nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển cho Công ty Cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội (HACC1) trong giai đoạn 2018-2025, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và uy tín trên thị trường xây dựng trong nước.

Mục tiêu nghiên cứu là lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp, dựa trên phân tích môi trường bên trong và bên ngoài của HACC1, từ đó đề xuất các giải pháp chiến lược cụ thể. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động của HACC1 trên toàn quốc trong giai đoạn 2018-2025, tập trung vào các chiến lược tổng thể ở cấp doanh nghiệp. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định chiến lược phát triển, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với biến động thị trường và phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết nguồn lực (Resource-Based Theory) của Edith Penrose, nhấn mạnh vai trò của nguồn lực và năng lực cốt lõi trong việc tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp.
  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter, giúp phân tích môi trường ngành, đánh giá áp lực cạnh tranh từ đối thủ, khách hàng, nhà cung cấp, sản phẩm thay thế và đối thủ tiềm năng.
  • Mô hình hoạch định chiến lược 5 bước (Hill & Jones, Nguyễn Tấn Phước), bao gồm xác định sứ mệnh, phân tích môi trường bên ngoài và nội bộ, đề xuất và lựa chọn chiến lược.
  • Các loại chiến lược phát triển: tăng trưởng tập trung, đa dạng hóa, hội nhập theo chiều dọc và chiều ngang, liên minh chiến lược.
  • Ma trận chiến lược chính (Grand Strategy Matrix) và Ma trận hoạch định chiến lược định lượng (QSPM) được sử dụng để đánh giá và lựa chọn chiến lược tối ưu.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược phát triển, năng lực cốt lõi, môi trường vĩ mô, môi trường ngành, ma trận SWOT, lợi thế cạnh tranh.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp phân tích số liệu thứ cấp và sơ cấp. Nguồn dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo tài chính, tài liệu thống kê, nghiên cứu chuyên ngành, các văn bản pháp luật liên quan đến ngành xây dựng và bất động sản. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn sâu 50 nhà quản trị thuộc các phòng ban chức năng, ban quản lý dự án và các chi nhánh của HACC1.

Phương pháp phân tích bao gồm: phân tích SWOT, xây dựng ma trận EFE (đánh giá môi trường bên ngoài), IFE (đánh giá môi trường bên trong), ma trận chiến lược chính và QSPM để lựa chọn chiến lược phù hợp. Quy trình nghiên cứu gồm ba bước chính: thu thập và tổng hợp dữ liệu, phân tích dữ liệu, đề xuất giải pháp chiến lược. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2025, địa điểm nghiên cứu là Công ty Cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Môi trường kinh tế vĩ mô và ngành xây dựng có nhiều biến động: Giai đoạn 2012-2017, GDP Việt Nam tăng trưởng trung bình khoảng 5,5-6,5% mỗi năm, tuy nhiên ngành xây dựng và bất động sản chịu ảnh hưởng tiêu cực do nợ xấu và hàng tồn kho lớn. Lạm phát bình quân 9 tháng năm 2017 tăng 1,45% so với cùng kỳ năm trước, tạo áp lực chi phí cho doanh nghiệp. (Nguồn: Tổng cục Thống kê)

  2. HACC1 có điểm mạnh về lịch sử phát triển và năng lực tổ chức: Công ty có hơn 60 năm kinh nghiệm, được Nhà nước trao tặng nhiều huân chương lao động và cờ thi đua, sở hữu bộ máy tổ chức chặt chẽ với 25 chi nhánh và đội xây dựng chuyên nghiệp. Thu nhập bình quân người lao động được duy trì ổn định, góp phần giữ chân nhân sự chất lượng.

  3. Phân tích môi trường ngành theo mô hình 5 lực lượng cạnh tranh cho thấy áp lực cạnh tranh cao từ các đối thủ hiện tại và tiềm năng, khả năng mặc cả của khách hàng và nhà cung cấp ở mức trung bình đến cao, trong khi sản phẩm thay thế chưa gây áp lực lớn. Điểm số ma trận EFE đạt khoảng 2,8/4,0 cho thấy công ty đang tận dụng tốt các cơ hội và kiểm soát thách thức bên ngoài.

  4. Môi trường nội bộ của HACC1 có nhiều điểm mạnh nhưng cũng tồn tại điểm yếu: Năng lực cốt lõi được xác định gồm kỹ thuật thi công, quản lý dự án và mạng lưới chi nhánh rộng khắp. Tuy nhiên, công ty còn hạn chế trong đổi mới công nghệ và quản trị nguồn nhân lực. Ma trận IFE cho điểm trung bình khoảng 2,6/4,0, phản ánh nội lực khá tốt nhưng cần cải thiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy HACC1 đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển nhờ vào sự phục hồi của thị trường bất động sản và các chính sách hỗ trợ ngành xây dựng từ Nhà nước. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh gay gắt đòi hỏi công ty phải có chiến lược phát triển rõ ràng, tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh cốt lõi và đổi mới công nghệ.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc lựa chọn chiến lược tăng trưởng tập trung, phát triển sản phẩm và thị trường là phù hợp với đặc thù ngành xây dựng và năng lực hiện tại của HACC1. Đồng thời, chiến lược đa dạng hóa có liên quan cũng được xem xét nhằm mở rộng lĩnh vực kinh doanh nhưng cần thận trọng để tránh rủi ro tài chính và quản trị.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ ma trận SWOT, EFE, IFE và QSPM để minh họa mức độ ưu tiên và hấp dẫn của từng chiến lược, giúp nhà quản trị dễ dàng ra quyết định.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Thực hiện chiến lược tăng trưởng tập trung bằng cách nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ xây dựng hiện có, tập trung vào các dự án công nghiệp, dân dụng và hạ tầng giao thông. Mục tiêu tăng trưởng doanh thu 10-15% mỗi năm trong giai đoạn 2018-2025. Chủ thể thực hiện: Ban Tổng giám đốc và các phòng ban kỹ thuật.

  2. Phát triển thị trường mới thông qua mở rộng hoạt động tại các tỉnh thành có tiềm năng phát triển đô thị và công nghiệp, đồng thời tăng cường hợp tác liên doanh, liên kết với các đối tác trong và ngoài nước. Thời gian triển khai từ 2019-2023, mục tiêu tăng thị phần ít nhất 5% mỗi năm.

  3. Đẩy mạnh đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản trị nhằm giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả thi công và quản lý dự án. Đầu tư vào đào tạo nhân sự và áp dụng công nghệ xây dựng tiên tiến trong vòng 3 năm tới. Chủ thể: Phòng Kỹ thuật và Phòng Nhân sự.

  4. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp hội nhập và nâng cao vai trò lãnh đạo chiến lược bằng cách tăng cường truyền thông nội bộ, tạo động lực cho nhân viên thực thi chiến lược, đồng thời nâng cao năng lực lãnh đạo của Ban Giám đốc. Thực hiện liên tục trong giai đoạn 2018-2025.

  5. Tái cấu trúc danh mục đầu tư, tập trung vào các dự án có tiềm năng và hiệu quả cao, tránh đầu tư dàn trải, giảm thiểu rủi ro tài chính. Chủ thể: Ban Đầu tư và Ban Tổng giám đốc, thực hiện đánh giá định kỳ hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý cấp cao của các doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ quy trình xây dựng và lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp với đặc thù ngành và năng lực doanh nghiệp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý dự án xây dựng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hoạch định chiến lược trong ngành xây dựng.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản: Tham khảo để đánh giá tác động của môi trường vĩ mô và chính sách đến hoạt động doanh nghiệp.

  4. Các nhà đầu tư và đối tác liên doanh trong ngành xây dựng: Hiểu rõ năng lực, chiến lược phát triển và tiềm năng hợp tác với Công ty Cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển doanh nghiệp là gì và tại sao quan trọng?
    Chiến lược phát triển là kế hoạch tổng thể nhằm đạt được mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp thông qua phân bổ nguồn lực và lựa chọn phương án hành động. Nó giúp doanh nghiệp định hướng phát triển, tận dụng cơ hội và đối phó thách thức, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và bền vững.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để phân tích môi trường doanh nghiệp trong luận văn?
    Luận văn sử dụng mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter để phân tích môi trường ngành, kết hợp với ma trận EFE và IFE để đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong doanh nghiệp, từ đó xây dựng ma trận SWOT và lựa chọn chiến lược phù hợp.

  3. Làm thế nào để lựa chọn chiến lược phát triển tối ưu cho doanh nghiệp xây dựng?
    Việc lựa chọn dựa trên phân tích tổng hợp các yếu tố môi trường, năng lực nội bộ và mục tiêu chiến lược. Ma trận chiến lược chính và QSPM được sử dụng để đánh giá mức độ hấp dẫn và khả thi của các phương án, giúp nhà quản trị đưa ra quyết định khách quan.

  4. Chiến lược tăng trưởng tập trung có ưu điểm gì trong ngành xây dựng?
    Chiến lược này giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào sản phẩm và thị trường hiện tại, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, tận dụng thế mạnh sẵn có để tăng trưởng bền vững, phù hợp với ngành xây dựng có tính đặc thù kỹ thuật và vốn lớn.

  5. Những thách thức lớn nhất mà HACC1 đang đối mặt là gì?
    HACC1 phải đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt, yêu cầu đổi mới công nghệ, quản trị nguồn nhân lực hiệu quả, cùng với biến động kinh tế vĩ mô và thị trường bất động sản chưa ổn định. Việc xây dựng và thực thi chiến lược phù hợp là then chốt để vượt qua các thách thức này.

Kết luận

  • Luận văn đã tổng hợp và vận dụng các lý thuyết quản trị chiến lược hiện đại để phân tích môi trường và năng lực của Công ty Cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội.
  • Phân tích chi tiết môi trường bên ngoài và nội bộ giúp nhận diện cơ hội, thách thức, điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược phát triển tập trung vào tăng trưởng tập trung, phát triển thị trường, đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực lãnh đạo.
  • Kết quả nghiên cứu có tính ứng dụng cao, hỗ trợ doanh nghiệp hoạch định và thực thi chiến lược hiệu quả trong giai đoạn 2018-2025.
  • Khuyến nghị tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chiến lược định kỳ để phù hợp với biến động thị trường và nội lực doanh nghiệp.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo HACC1 nên triển khai các giải pháp đề xuất, xây dựng kế hoạch chi tiết và tổ chức đào tạo nâng cao năng lực quản trị chiến lược cho cán bộ chủ chốt nhằm đảm bảo thành công trong thực thi chiến lược phát triển.