Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành xây dựng tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ từ năm 1986 đến nay, hoạt động đấu thầu trở thành một phần không thể thiếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xây dựng. Công ty Cổ phần Socon Việt Nam, thành lập năm 2015 với vốn điều lệ 30 tỷ đồng, hoạt động trong các lĩnh vực thi công dân dụng, công nghiệp, hạ tầng và các gói thầu D&B, EPC, đã và đang đối mặt với thách thức nâng cao khả năng thắng thầu trong giai đoạn 2016-2017. Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng công tác đấu thầu và đề xuất giải pháp nâng cao khả năng thắng thầu của Socon Việt Nam, nhằm giúp công ty phát triển bền vững và tăng trưởng lợi nhuận. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động đấu thầu xây dựng tại TP. Hồ Chí Minh trong hai năm 2016-2017, với mục tiêu cụ thể là đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu và đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả đấu thầu. Việc nâng cao khả năng thắng thầu không chỉ giúp Socon gia tăng thị phần mà còn góp phần nâng cao chất lượng công trình, tiến độ thi công và uy tín trên thị trường xây dựng trong khu vực Đông Nam Á.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về đấu thầu xây dựng và khả năng thắng thầu của doanh nghiệp xây dựng. Hai mô hình chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết về đấu thầu xây dựng: Đấu thầu được hiểu là quá trình lựa chọn nhà thầu dựa trên các tiêu chí cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả kinh tế, bao gồm các hình thức như đấu thầu rộng rãi, chào thầu cạnh tranh, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp và tự thực hiện. Quy trình lựa chọn nhà thầu gồm các bước chuẩn bị, tổ chức, đánh giá hồ sơ dự thầu và ký kết hợp đồng.

  2. Mô hình đánh giá khả năng thắng thầu: Khả năng thắng thầu được định nghĩa là khả năng doanh nghiệp vượt qua các đối thủ cạnh tranh để nhận thầu dựa trên năng lực nội tại và hồ sơ dự thầu. Hai phương pháp đánh giá chính gồm:

    • Phương pháp kỳ vọng lợi ích trực tiếp: Tính toán kỳ vọng dựa trên xác suất thắng thầu, lợi nhuận và chi phí dự thầu.
    • Phương pháp chỉ tiêu tổng hợp: Tính điểm tổng hợp dựa trên trọng số và điểm số của các chỉ tiêu như năng lực tài chính, giá dự thầu, chất lượng kỹ thuật, tiến độ thi công.

Các khái niệm chính bao gồm: năng lực tài chính, giá dự thầu, khả năng đáp ứng kỹ thuật, tiến độ thi công, môi trường pháp lý, đối thủ cạnh tranh, nguồn nhân lực, máy móc thiết bị, hoạt động marketing và khả năng liên danh liên kết.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát thực tế kết hợp phân tích định lượng và định tính. Dữ liệu thu thập từ hồ sơ năng lực, báo cáo sản xuất kinh doanh, kết quả đấu thầu của Công ty Socon Việt Nam trong giai đoạn 2016-2017. Cỡ mẫu gồm toàn bộ các gói thầu mà Socon tham gia trong hai năm này, với số lượng nhân sự 133 người và danh mục máy móc thiết bị chi tiết. Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích số liệu thống kê về kết quả đấu thầu, tỷ lệ trúng thầu, lợi nhuận sau thuế.
  • So sánh giá dự thầu với giá trúng thầu của các công trình không trúng thầu.
  • Đánh giá các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu.
  • Sử dụng công thức tính điểm tổng hợp khả năng thắng thầu để đánh giá mức độ phù hợp của hồ sơ dự thầu.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2017, với việc thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trúng thầu và kết quả kinh doanh: Trong giai đoạn 2016-2017, tỷ lệ trúng thầu của Socon Việt Nam đạt khoảng 45%, với lợi nhuận sau thuế tăng trưởng trung bình 12% mỗi năm. Số lượng công trình trúng thầu tăng từ 15 công trình năm 2016 lên 22 công trình năm 2017, giá trị hợp đồng cũng tăng tương ứng.

  2. Ảnh hưởng của giá dự thầu: So sánh giá dự thầu với giá trúng thầu cho thấy các hồ sơ có giá dự thầu thấp hơn dự toán chủ đầu tư từ 5-10% có khả năng trúng thầu cao hơn. Tuy nhiên, giá dự thầu quá thấp dẫn đến rủi ro giảm chất lượng và phát sinh chi phí.

  3. Nguồn lực nhân sự và máy móc thiết bị: Đội ngũ nhân sự trẻ chiếm 66% với kinh nghiệm từ 1-6 năm, trong khi 34% có kinh nghiệm trên 7 năm. Máy móc thiết bị hiện đại, đa dạng với 25 loại thiết bị chủ yếu, trong đó 60% là thiết bị thuê, ảnh hưởng đến khả năng huy động và tiến độ thi công.

  4. Yếu tố môi trường bên ngoài: Môi trường pháp lý ổn định và sự minh bạch trong đấu thầu góp phần nâng cao khả năng thắng thầu. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ có năng lực tài chính và kỹ thuật mạnh làm giảm cơ hội trúng thầu của Socon.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giá dự thầu là yếu tố quyết định hàng đầu trong việc thắng thầu, phù hợp với lý thuyết về cân bằng giữa giá cả và chất lượng. Việc duy trì mức giá hợp lý giúp Socon vừa đảm bảo cạnh tranh vừa giữ được lợi nhuận. Đội ngũ nhân sự trẻ năng động là lợi thế trong đổi mới công nghệ và quản lý, nhưng cần tăng cường đào tạo để nâng cao kinh nghiệm và trình độ chuyên môn. Máy móc thiết bị hiện đại nhưng tỷ lệ thuê cao có thể ảnh hưởng đến tính chủ động trong thi công, cần xem xét đầu tư thêm thiết bị sở hữu. Môi trường pháp lý và sự minh bạch trong đấu thầu là điều kiện thuận lợi, tuy nhiên, sự cạnh tranh từ các nhà thầu lớn đòi hỏi Socon phải liên tục cải tiến năng lực nội bộ và chiến lược đấu thầu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ trúng thầu theo năm, bảng so sánh giá dự thầu và giá trúng thầu, cũng như sơ đồ cơ cấu nhân sự và máy móc thiết bị.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực tài chính: Chủ động huy động vốn và quản lý dòng tiền để đảm bảo khả năng ứng vốn thi công, giảm phụ thuộc vào nguồn vốn vay. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ vốn tự có lên 40% trong vòng 2 năm, do Ban Giám đốc và phòng Tài chính thực hiện.

  2. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy: Tái cấu trúc bộ máy quản lý nhằm tăng cường phối hợp giữa các phòng ban, đặc biệt là phòng đấu thầu và kỹ thuật. Thực hiện trong 12 tháng tới với sự hỗ trợ của chuyên gia tư vấn quản lý.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật thi công, quản lý dự án và kỹ năng lập hồ sơ dự thầu cho đội ngũ nhân sự trẻ. Kế hoạch đào tạo hàng quý, do phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  4. Đầu tư máy móc thiết bị: Mua sắm bổ sung các thiết bị thi công chủ lực để giảm tỷ lệ thuê, nâng cao hiệu quả thi công và tiến độ. Kế hoạch đầu tư trong 18 tháng, do phòng Kỹ thuật và Tài chính phối hợp thực hiện.

  5. Tăng cường hoạt động Marketing và xây dựng thương hiệu: Xây dựng chiến lược marketing tập trung vào quảng bá năng lực, dự án tiêu biểu và dịch vụ khách hàng nhằm nâng cao uy tín trên thị trường. Thực hiện liên tục, do phòng Marketing chủ trì.

  6. Phát triển liên danh, liên kết: Tăng cường hợp tác với các nhà thầu có năng lực bổ trợ để tham gia các gói thầu quy mô lớn, nâng cao sức cạnh tranh. Kế hoạch triển khai trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Kinh doanh thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Phòng đấu thầu và kinh doanh: Áp dụng các phương pháp đánh giá khả năng thắng thầu và đề xuất giải pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả đấu thầu.

  3. Chuyên gia tư vấn quản lý dự án và đấu thầu: Tham khảo các mô hình lý thuyết và kết quả thực tiễn để tư vấn cho doanh nghiệp xây dựng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý xây dựng, kinh tế xây dựng: Học tập các phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Khả năng thắng thầu là gì và tại sao quan trọng?
    Khả năng thắng thầu là khả năng doanh nghiệp vượt qua đối thủ để nhận thầu dựa trên năng lực và hồ sơ dự thầu. Nó giúp doanh nghiệp quyết định có nên tham gia đấu thầu hay không, tránh lãng phí chi phí và thời gian.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng thắng thầu?
    Các yếu tố chính gồm năng lực tài chính, giá dự thầu, chất lượng kỹ thuật, tiến độ thi công, nguồn nhân lực và máy móc thiết bị. Môi trường pháp lý và đối thủ cạnh tranh cũng đóng vai trò quan trọng.

  3. Làm thế nào để xác định giá dự thầu hợp lý?
    Doanh nghiệp cần phân tích kỹ hồ sơ mời thầu, dự toán chủ đầu tư, chi phí thi công và biện pháp kỹ thuật để đưa ra mức giá vừa cạnh tranh vừa đảm bảo lợi nhuận và chất lượng công trình.

  4. Tại sao nguồn nhân lực lại quan trọng trong đấu thầu xây dựng?
    Nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm giúp lập hồ sơ dự thầu chính xác, quản lý thi công hiệu quả, đảm bảo tiến độ và chất lượng, từ đó nâng cao khả năng thắng thầu.

  5. Làm thế nào để cải thiện khả năng thắng thầu trong môi trường cạnh tranh cao?
    Doanh nghiệp cần liên tục nâng cao năng lực tài chính, đầu tư máy móc thiết bị, đào tạo nhân sự, xây dựng thương hiệu và phát triển liên danh liên kết để tăng sức mạnh cạnh tranh.

Kết luận

  • Khả năng thắng thầu của Công ty Cổ phần Socon Việt Nam trong giai đoạn 2016-2017 đạt khoảng 45%, với lợi nhuận sau thuế tăng trưởng 12% mỗi năm.
  • Giá dự thầu hợp lý và năng lực tài chính là hai yếu tố quyết định hàng đầu ảnh hưởng đến kết quả đấu thầu.
  • Đội ngũ nhân sự trẻ năng động và máy móc thiết bị hiện đại là lợi thế nhưng cần được nâng cao và đầu tư thêm để tăng tính chủ động.
  • Môi trường pháp lý ổn định và sự minh bạch trong đấu thầu tạo điều kiện thuận lợi, tuy nhiên cạnh tranh gay gắt đòi hỏi doanh nghiệp phải đổi mới liên tục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm tăng cường năng lực tài chính, hoàn thiện tổ chức, nâng cao nguồn nhân lực, đầu tư thiết bị, phát triển marketing và liên danh liên kết nhằm nâng cao khả năng thắng thầu trong 2-3 năm tới.

Luận văn khuyến nghị Ban lãnh đạo Socon Việt Nam triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và thời gian để đánh giá hiệu quả thực tiễn. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tế, quý độc giả và doanh nghiệp có thể liên hệ trực tiếp với tác giả hoặc tham khảo toàn văn luận văn.