Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19 trong giai đoạn 2020-2021, ngành dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ kiểm toán, đã trải qua nhiều thách thức nghiêm trọng. Theo báo cáo nội bộ của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn CPA Á Châu, lợi nhuận năm 2022 đạt 2,975 tỷ đồng, tăng 9,84% so với năm 2021, tuy nhiên mức tăng trưởng này vẫn thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước đại dịch. Đồng thời, tỷ lệ vốn vay ngân hàng chiếm trên 40% tổng nguồn vốn, cho thấy công ty còn phụ thuộc lớn vào nguồn tài chính bên ngoài và chưa tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty, đánh giá tác động của các yếu tố môi trường bên ngoài và bên trong, từ đó xây dựng chiến lược nâng cao hiệu quả kinh doanh phù hợp với năng lực và điều kiện thị trường giai đoạn 2023-2024. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Dương, với dữ liệu thu thập trong 4 tháng từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ công ty cải thiện năng lực cạnh tranh, tăng trưởng bền vững sau đại dịch, đồng thời đóng góp vào hệ thống tri thức về quản trị chiến lược trong lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam. Các chỉ số tài chính và khảo sát khách hàng được sử dụng làm cơ sở đánh giá hiệu quả kinh doanh và đề xuất chiến lược.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết về hiệu quả hoạt động kinh doanh: Được định nghĩa là tỷ số giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra, bao gồm các khía cạnh tài chính, khách hàng, nội bộ và phát triển (Kaplan & Norton, 1996). Hệ thống đo lường hiệu quả (Performance Measurement System) được sử dụng để đánh giá toàn diện hiệu quả hoạt động.

  • Mô hình phân tích môi trường bên ngoài và bên trong: Sử dụng ma trận EFE (External Factor Evaluation) và IFE (Internal Factor Evaluation) để đánh giá các yếu tố tác động từ môi trường vĩ mô, vi mô và nội bộ doanh nghiệp.

  • Ma trận SWOT: Phân tích điểm mạnh (Strengths), điểm yếu (Weaknesses), cơ hội (Opportunities) và thách thức (Threats) để xây dựng các nhóm chiến lược SO, WO, ST, WT.

  • Ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix): Công cụ định lượng giúp lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên điểm hấp dẫn của từng chiến lược, kết hợp các yếu tố nội bộ và bên ngoài.

  • Các chiến lược kinh doanh phổ biến: Bao gồm chiến lược phát triển thị trường, tập trung chi phí thấp, khác biệt hóa, hội nhập dọc, liên kết ngang, thâm nhập thị trường theo mô hình của Porter và Fred R. David.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp hai phương pháp chính:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tổng hợp, phân tích các tài liệu khoa học, báo cáo ngành, các nghiên cứu trước trong và ngoài nước liên quan đến quản trị chiến lược và hiệu quả kinh doanh trong lĩnh vực kiểm toán.

  • Phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát bảng câu hỏi với khách hàng đã sử dụng dịch vụ kiểm toán của công ty và phỏng vấn chuyên gia, Ban Giám đốc, trưởng các phòng ban. Dữ liệu thứ cấp được lấy từ báo cáo tài chính, báo cáo kinh doanh nội bộ trong 3 năm gần nhất.

Cỡ mẫu khảo sát khách hàng tập trung vào khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, chiếm khoảng 90% tổng khách hàng. Phân tích dữ liệu sử dụng ma trận IFE, EFE để đánh giá môi trường, xây dựng ma trận SWOT và áp dụng ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược phù hợp. Thời gian nghiên cứu kéo dài 4 tháng, từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả kinh doanh chưa tối ưu: Lợi nhuận năm 2022 tăng 9,84% so với năm 2021, tuy nhiên thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước đại dịch. Tỷ lệ vốn vay ngân hàng chiếm trên 40% tổng nguồn vốn, cho thấy áp lực tài chính lớn và khả năng thanh toán nợ còn hạn chế.

  2. Môi trường bên ngoài có nhiều cơ hội và thách thức: Qua ma trận EFE, các cơ hội như sự phục hồi kinh tế sau đại dịch, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá cao với trọng số 0,25 và điểm phản ứng 3,5. Thách thức lớn đến từ cạnh tranh ngành kiểm toán và thay đổi chính sách pháp luật với trọng số 0,20 và điểm phản ứng 2,8.

  3. Môi trường nội bộ có điểm mạnh và điểm yếu rõ rệt: Ma trận IFE cho thấy điểm mạnh về đội ngũ nhân sự có trình độ chuyên môn cao (trọng số 0,22, điểm 3,8) và hệ thống quản trị tương đối hiệu quả (trọng số 0,18, điểm 3,5). Điểm yếu là hệ thống thông tin và công nghệ chưa đồng bộ (trọng số 0,20, điểm 2,2) và phụ thuộc lớn vào nguồn vốn vay (trọng số 0,15, điểm 2,0).

  4. Chiến lược được lựa chọn qua ma trận QSPM: Chiến lược phát triển thị trường đạt điểm hấp dẫn cao nhất 6,45, tiếp theo là chiến lược tập trung chi phí thấp (6,10), chiến lược tăng cường đào tạo nguồn nhân lực (5,85) và chiến lược khác biệt hóa (5,70).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công ty cần tận dụng các cơ hội phục hồi kinh tế và chính sách hỗ trợ để mở rộng thị trường, đồng thời giảm chi phí nhằm tăng sức cạnh tranh. Việc tập trung đào tạo nguồn nhân lực giúp nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng và thị trường. Chiến lược khác biệt hóa giúp công ty tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong ngành kiểm toán vốn có tính cạnh tranh cao.

So sánh với các nghiên cứu trước trong ngành dịch vụ và kiểm toán, kết quả phù hợp với xu hướng áp dụng ma trận SWOT-QSPM để lựa chọn chiến lược tối ưu, đồng thời nhấn mạnh vai trò của nguồn nhân lực và công nghệ trong nâng cao hiệu quả kinh doanh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trọng số các yếu tố trong ma trận IFE, EFE và bảng tổng hợp điểm hấp dẫn các chiến lược trong ma trận QSPM để minh họa rõ ràng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển thị trường mục tiêu: Mở rộng dịch vụ kiểm toán tại các tỉnh lân cận như Bình Dương và các khu vực tiềm năng khác trong vòng 12 tháng tới. Ban Giám đốc phối hợp phòng Kinh doanh xây dựng kế hoạch tiếp cận khách hàng mới, tăng cường marketing và chăm sóc khách hàng hiện tại.

  2. Tập trung giảm chi phí hoạt động: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chi phí, tối ưu hóa quy trình làm việc, sử dụng công nghệ tự động hóa trong vòng 6-12 tháng. Phòng Tài chính và Phòng Công nghệ thông tin phối hợp thực hiện.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng kiểm toán, cập nhật kiến thức pháp luật và công nghệ mới cho nhân viên trong 12 tháng. Phòng Nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo tổ chức định kỳ.

  4. Khác biệt hóa dịch vụ kiểm toán: Phát triển các dịch vụ tư vấn giá trị gia tăng, áp dụng công nghệ phân tích dữ liệu lớn để nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán trong 18 tháng tới. Ban Giám đốc và phòng Dịch vụ kiểm toán chủ trì thực hiện.

Các giải pháp trên cần được theo dõi và đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với diễn biến thị trường và năng lực công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý công ty kiểm toán: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Kiểm toán: Tham khảo phương pháp kết hợp ma trận SWOT-QSPM trong phân tích và lựa chọn chiến lược kinh doanh thực tiễn.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và quản lý doanh nghiệp: Áp dụng mô hình nghiên cứu để tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh hiệu quả.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Hiểu rõ vai trò của kiểm toán trong minh bạch tài chính và phát triển thị trường vốn, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển thị trường là gì và tại sao công ty nên chọn?
    Chiến lược phát triển thị trường tập trung vào việc mở rộng thị phần hiện tại sang các khu vực hoặc phân khúc khách hàng mới. Công ty CPA Á Châu nên chọn vì thị trường kiểm toán đang phục hồi sau đại dịch, có nhiều cơ hội tăng trưởng tại các tỉnh lân cận như Bình Dương.

  2. Ma trận SWOT và QSPM có vai trò như thế nào trong nghiên cứu này?
    Ma trận SWOT giúp phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty, còn QSPM định lượng mức độ hấp dẫn của từng chiến lược dựa trên các yếu tố đó, giúp lựa chọn chiến lược tối ưu một cách khách quan.

  3. Làm thế nào để giảm chi phí hoạt động mà không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ?
    Công ty có thể áp dụng tự động hóa quy trình, tối ưu hóa nguồn lực, đào tạo nhân viên nâng cao hiệu quả làm việc và sử dụng công nghệ để giảm thiểu sai sót, từ đó giảm chi phí mà vẫn đảm bảo chất lượng.

  4. Tại sao đào tạo nguồn nhân lực lại quan trọng trong ngành kiểm toán?
    Kiểm toán đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu và cập nhật liên tục về luật pháp, chuẩn mực kế toán. Đào tạo giúp nhân viên nâng cao kỹ năng, đáp ứng yêu cầu khách hàng và thích ứng với thay đổi của thị trường.

  5. Chiến lược khác biệt hóa có thể áp dụng như thế nào trong công ty kiểm toán?
    Công ty có thể phát triển các dịch vụ tư vấn chuyên sâu, ứng dụng công nghệ phân tích dữ liệu lớn, cung cấp báo cáo kiểm toán có giá trị gia tăng, tạo sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã phân tích toàn diện môi trường bên trong và bên ngoài, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn CPA Á Châu.
  • Áp dụng kết hợp ma trận SWOT và QSPM giúp lựa chọn chiến lược phát triển thị trường, tập trung chi phí thấp, đào tạo nguồn nhân lực và khác biệt hóa phù hợp với năng lực công ty và thị trường.
  • Các giải pháp đề xuất có tính khả thi cao, hướng tới nâng cao lợi nhuận, giảm chi phí và tăng cường năng lực cạnh tranh trong giai đoạn 2023-2024.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung tri thức về quản trị chiến lược trong lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam, đồng thời hỗ trợ thực tiễn cho công ty và các doanh nghiệp tương tự.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp chiến lược, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh kịp thời để đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững.

Quý độc giả và nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả kinh doanh và phát triển bền vững trong ngành kiểm toán.