Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc áp dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động. ERP là một hệ thống thông tin tích hợp, bao gồm tất cả các quy trình và chức năng kinh doanh của doanh nghiệp, hỗ trợ thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho các bộ phận liên quan. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế lớn nhất Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã triển khai ERP nhằm tối ưu hóa hoạt động kế toán và quản lý tài chính.

Nghiên cứu này tập trung phân tích các nhân tố tác động đến sự hài lòng của người kế toán trong việc sử dụng ERP tại các doanh nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2019. Mục tiêu cụ thể là xác định các nhân tố ảnh hưởng và mức độ tác động của chúng đến sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP. Sự hài lòng của người dùng được xem là thước đo quan trọng đánh giá thành công của hệ thống thông tin, đặc biệt trong môi trường ERP phức tạp và đòi hỏi sự tương tác cao.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn đối với các nhà quản trị doanh nghiệp, nhà cung cấp ERP và các đơn vị triển khai hệ thống, giúp họ hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người kế toán, từ đó xây dựng chiến lược đào tạo, hỗ trợ và cải tiến hệ thống phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ERP. Đồng thời, nghiên cứu cũng đóng góp vào kho tàng lý luận về thành công của hệ thống thông tin trong lĩnh vực kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên sự kết hợp của các lý thuyết và mô hình nghiên cứu thành công trong lĩnh vực hệ thống thông tin, bao gồm:

  • Lý thuyết truyền thông Shannon và Weaver (1949): Giải thích mối quan hệ giữa chất lượng hệ thống (mức độ kỹ thuật), chất lượng thông tin (mức độ ngữ nghĩa) và sự hài lòng của người sử dụng (mức độ hiệu quả).

  • Mô hình Seddon (1997): Tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người sử dụng hệ thống thông tin, gồm chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, cảm nhận tính hữu ích và các lợi ích khác.

  • Lý thuyết khuếch tán cải tiến DOI (1983): Nhấn mạnh vai trò của đào tạo trong việc tăng cường sự chấp nhận và hài lòng của người sử dụng đối với các hệ thống công nghệ phức tạp như ERP.

  • Mô hình HTTT thành công Delone và McLean (2003): Bao gồm sáu nhân tố chính: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, chất lượng dịch vụ, ý định sử dụng, sự hài lòng của người sử dụng và lợi ích ròng. Nghiên cứu tập trung vào năm nhân tố đầu tiên, loại trừ ý định sử dụng do tính bắt buộc của ERP trong doanh nghiệp.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm:

  • Chất lượng hệ thống: Nhận thức về tính dễ sử dụng, khả năng đáp ứng và tính ổn định của ERP.
  • Chất lượng thông tin: Mức độ thuyết phục về tính kịp thời, chính xác, tin cậy và đầy đủ của thông tin.
  • Chất lượng dịch vụ: Mức độ tin tưởng vào đội ngũ hỗ trợ trong quá trình sử dụng ERP.
  • Cảm nhận tính hữu ích: Niềm tin rằng ERP nâng cao hiệu suất công việc.
  • Đào tạo: Mức độ dễ dàng và hiệu quả của các khóa đào tạo giúp người dùng hiểu và vận hành ERP.
  • Sự hài lòng của người sử dụng: Mức độ tin tưởng rằng ERP đáp ứng nhu cầu công việc của người kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp nghiên cứu sơ bộ để điều chỉnh thang đo. Dữ liệu được thu thập từ 150 người làm kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP ở TP. Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2019. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện và phi xác suất được áp dụng nhằm đảm bảo thu thập dữ liệu từ nhóm đối tượng mục tiêu.

Công cụ thu thập dữ liệu là bảng câu hỏi khảo sát với thang đo Likert 7 mức độ, từ 1 (hoàn toàn không đồng ý) đến 7 (hoàn toàn đồng ý), được xây dựng dựa trên các thang đo chuẩn đã được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh ERP tại Việt Nam. Các biến quan sát được thiết kế chi tiết cho từng nhân tố nghiên cứu.

Dữ liệu sau khi thu thập được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20, bao gồm các bước: thống kê mô tả, đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định tương quan Pearson và phân tích hồi quy đa biến để xác định mức độ tác động của các nhân tố đến sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng hệ thống ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy chất lượng hệ thống có hệ số tác động dương và ý nghĩa thống kê (p < 0.01), với mức độ ảnh hưởng khoảng 0.35. Điều này khẳng định rằng hệ thống ERP dễ sử dụng, ổn định và có khả năng đáp ứng tốt sẽ làm tăng sự hài lòng của người kế toán.

  2. Chất lượng thông tin có tác động tích cực: Chất lượng thông tin được đánh giá cao với hệ số tác động khoảng 0.28 (p < 0.05), cho thấy thông tin chính xác, kịp thời và đầy đủ từ ERP góp phần nâng cao sự hài lòng của người dùng.

  3. Chất lượng dịch vụ hỗ trợ cũng đóng vai trò quan trọng: Mức độ hỗ trợ kỹ thuật và dịch vụ khách hàng có ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng, với hệ số tác động khoảng 0.22 (p < 0.05).

  4. Cảm nhận tính hữu ích là nhân tố quyết định: Người kế toán nhận thấy ERP giúp nâng cao hiệu suất công việc có mức độ ảnh hưởng lớn nhất, với hệ số tác động khoảng 0.40 (p < 0.01).

  5. Đào tạo có ảnh hưởng tích cực và đáng kể: Các chương trình đào tạo hiệu quả giúp người dùng hiểu rõ và vận hành ERP tốt hơn, làm tăng sự hài lòng với hệ thống, với hệ số tác động khoảng 0.25 (p < 0.05).

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với mô hình HTTT thành công của Delone và McLean (2003) và mô hình Seddon (1997), đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của đào tạo theo lý thuyết khuếch tán cải tiến DOI. Sự hài lòng của người kế toán chịu ảnh hưởng đồng thời từ chất lượng hệ thống, thông tin, dịch vụ, cảm nhận tính hữu ích và đào tạo, tạo thành một hệ thống các yếu tố hỗ trợ lẫn nhau.

So với một số nghiên cứu trước đây có kết quả chưa thống nhất, nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thực nghiệm rõ ràng tại thị trường Việt Nam, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh, nơi có môi trường kinh doanh năng động và đa dạng. Việc đào tạo được xác nhận là yếu tố không thể thiếu để nâng cao sự hài lòng, điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của các chương trình đào tạo chuyên sâu và liên tục cho người kế toán sử dụng ERP.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng nhân tố đến sự hài lòng, hoặc bảng tổng hợp hệ số hồi quy và mức ý nghĩa để minh họa rõ ràng các mối quan hệ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường cải tiến chất lượng hệ thống ERP: Doanh nghiệp cần đầu tư nâng cấp tính ổn định, tốc độ xử lý và tính linh hoạt của hệ thống ERP nhằm nâng cao trải nghiệm người dùng, đặc biệt là người kế toán. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Ban quản lý CNTT và nhà cung cấp ERP.

  2. Cải thiện chất lượng thông tin: Đảm bảo dữ liệu được cập nhật kịp thời, chính xác và đầy đủ, đồng thời tối ưu hóa cách trình bày thông tin để người kế toán dễ dàng tiếp cận và sử dụng. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng. Chủ thể: Bộ phận kế toán và CNTT.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ: Xây dựng đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp, phản hồi nhanh chóng và hiệu quả các vấn đề phát sinh trong quá trình sử dụng ERP. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Nhà cung cấp ERP và bộ phận hỗ trợ nội bộ.

  4. Tổ chức các chương trình đào tạo bài bản và liên tục: Đào tạo chuyên sâu về các chức năng ERP, cập nhật kiến thức mới và kỹ năng vận hành cho người kế toán nhằm tăng cường sự tự tin và hài lòng khi sử dụng hệ thống. Thời gian thực hiện: định kỳ hàng quý. Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp với nhà cung cấp ERP.

  5. Xây dựng chính sách khuyến khích người dùng khai thác tối đa ERP: Tạo động lực cho người kế toán khám phá và sử dụng hiệu quả các tính năng của ERP thông qua các chương trình khen thưởng và đánh giá hiệu suất. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể: Ban lãnh đạo doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP, từ đó xây dựng chiến lược đầu tư và phát triển hệ thống phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Nhà cung cấp và triển khai ERP: Cung cấp cơ sở để cải tiến sản phẩm và dịch vụ, đặc biệt chú trọng đến chất lượng hệ thống, dịch vụ hỗ trợ và chương trình đào tạo nhằm tăng sự hài lòng và giữ chân khách hàng.

  3. Người làm kế toán và nhân viên CNTT: Nắm bắt được các yếu tố ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng ERP, từ đó chủ động nâng cao kỹ năng, kiến thức và phối hợp hiệu quả trong quá trình vận hành hệ thống.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, công nghệ thông tin: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp và kết quả thực nghiệm để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về sự thành công của hệ thống thông tin trong doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP lại quan trọng?
    Sự hài lòng phản ánh mức độ chấp nhận và hiệu quả sử dụng hệ thống, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất công việc và thành công của ERP trong doanh nghiệp.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của người kế toán?
    Cảm nhận tính hữu ích và chất lượng hệ thống là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, theo sau là chất lượng thông tin, dịch vụ và đào tạo.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ ERP?
    Doanh nghiệp cần xây dựng đội ngũ hỗ trợ chuyên nghiệp, phản hồi nhanh và tổ chức các kênh hỗ trợ đa dạng như hotline, email, và hỗ trợ trực tiếp.

  4. Đào tạo có thực sự cần thiết trong việc sử dụng ERP?
    Đào tạo giúp người dùng hiểu rõ chức năng, vận hành hệ thống hiệu quả, giảm sai sót và tăng sự hài lòng khi sử dụng ERP, đặc biệt với hệ thống phức tạp như ERP.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá các nhân tố tác động?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với bảng câu hỏi Likert 7 mức độ, phân tích dữ liệu bằng SPSS qua các bước thống kê mô tả, Cronbach’s Alpha, EFA, kiểm định tương quan và hồi quy đa biến.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng của người kế toán khi sử dụng ERP tại TP. Hồ Chí Minh: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, chất lượng dịch vụ, cảm nhận tính hữu ích và đào tạo.
  • Cảm nhận tính hữu ích và chất lượng hệ thống có mức độ tác động mạnh nhất, nhấn mạnh vai trò của việc nâng cao hiệu quả công việc và trải nghiệm người dùng.
  • Đào tạo được khẳng định là yếu tố không thể thiếu để tăng sự hài lòng, đặc biệt trong môi trường ERP phức tạp.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm quan trọng cho các doanh nghiệp và nhà cung cấp ERP tại Việt Nam trong việc cải tiến hệ thống và dịch vụ.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả thực tiễn và mở rộng nghiên cứu sang các ngành nghề và khu vực khác.

Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp và nhà quản lý ERP nên xem xét áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nâng cao sự hài lòng của người kế toán, từ đó tối ưu hóa hiệu quả vận hành và lợi thế cạnh tranh trên thị trường.