Tổng quan nghiên cứu

Bảo hiểm y tế (BHYT) là một chính sách xã hội quan trọng, góp phần thực hiện công bằng xã hội trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tại Quận Cái Răng, TP. Cần Thơ, việc triển khai BHYT theo hộ gia đình từ năm 2015 đến 2018 đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ y tế với chi phí hợp lý. Tuy nhiên, mức độ hài lòng của các hộ gia đình về chất lượng dịch vụ BHYT vẫn còn nhiều vấn đề cần được làm rõ. Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của hộ gia đình khi sử dụng dịch vụ BHYT trên địa bàn Quận Cái Răng, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu bao gồm: xác định các nhân tố tác động đến chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT và mức độ ảnh hưởng của chúng đến sự hài lòng của hộ gia đình; đánh giá mức độ hài lòng của hộ gia đình về chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT; và đề xuất các hàm ý chính sách nhằm hoàn thiện dịch vụ BHYT tại địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hộ gia đình sử dụng dịch vụ BHYT trên địa bàn Quận Cái Răng trong giai đoạn 2015-2018.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả chính sách BHYT, góp phần tăng cường sự tham gia của người dân, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, hướng tới mục tiêu BHYT toàn dân. Các chỉ số hài lòng được đo lường sẽ giúp các cơ quan quản lý và đơn vị cung cấp dịch vụ có cơ sở để điều chỉnh, nâng cao chất lượng phục vụ, từ đó tăng cường niềm tin và sự hài lòng của người dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về bảo hiểm y tế, chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng. BHYT được hiểu là hình thức bảo hiểm bắt buộc do Nhà nước tổ chức nhằm chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, với nguyên tắc “lấy số đông bù số ít”. BHYT hộ gia đình bao gồm toàn bộ thành viên trong hộ khẩu hoặc sổ tạm trú, với mức đóng phí được quy định theo thứ tự giảm dần từ người thứ nhất đến người thứ năm trở đi.

Chất lượng dịch vụ được đánh giá dựa trên mô hình SERVQUAL gồm năm thành phần chính: sự tin cậy, sự đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ và phương tiện hữu hình. Mô hình này đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng về dịch vụ y tế. Sự hài lòng của hộ gia đình được xem là phản ứng cảm xúc dựa trên sự so sánh giữa trải nghiệm thực tế và kỳ vọng trước đó.

Các mô hình nghiên cứu sự hài lòng khách hàng như ACSI (Mỹ) và ECSI (Châu Âu) cũng được tham khảo để xây dựng mô hình nghiên cứu phù hợp với bối cảnh BHYT tại Quận Cái Răng. Mô hình nghiên cứu đề xuất bao gồm năm biến độc lập (sự tin cậy, sự đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ, phương tiện hữu hình) tác động đến biến phụ thuộc là sự hài lòng của hộ gia đình về chất lượng dịch vụ BHYT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính gồm khảo sát sơ bộ 50 hộ gia đình sử dụng thẻ BHYT, phỏng vấn chuyên gia và nhân viên y tế để thu thập thông tin ban đầu. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát chính thức với mẫu 350 hộ gia đình tại Quận Cái Răng, sử dụng phương pháp lấy mẫu thuận tiện.

Bảng câu hỏi được thiết kế dựa trên các thang đo chuẩn cho từng yếu tố nghiên cứu, gồm 26 biến quan sát thuộc 5 nhân tố chính và 4 biến đo sự hài lòng. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, áp dụng phân tích nhân tố khám phá (EFA) để kiểm định cấu trúc thang đo, phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2019, bao gồm các bước: xác định vấn đề, xây dựng mô hình, thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của sự tin cậy: Sự tin cậy có tác động tích cực và mạnh mẽ nhất đến sự hài lòng của hộ gia đình với chất lượng dịch vụ BHYT. Khoảng 85% người tham gia khảo sát đánh giá cao độ chính xác trong chẩn đoán và điều trị, góp phần tạo niềm tin vững chắc.

  2. Sự đáp ứng: Yếu tố này cũng có ảnh hưởng đáng kể, với 78% hộ gia đình hài lòng về thái độ sẵn sàng phục vụ và khả năng đáp ứng kịp thời của nhân viên y tế. Thời gian chờ đợi và thủ tục nhanh gọn được đánh giá cao.

  3. Sự cảm thông: Khoảng 72% người dân cảm nhận được sự quan tâm, chia sẻ từ đội ngũ y bác sĩ, giúp giảm bớt lo lắng trong quá trình khám chữa bệnh. Đây là yếu tố quan trọng nâng cao trải nghiệm người bệnh.

  4. Năng lực phục vụ: Trình độ chuyên môn và thái độ phục vụ của nhân viên y tế được đánh giá tích cực, với 75% người khảo sát cảm thấy an tâm khi sử dụng dịch vụ BHYT tại các cơ sở y tế địa phương.

  5. Phương tiện hữu hình: Mặc dù được cải thiện, nhưng chỉ có khoảng 65% hộ gia đình hài lòng với cơ sở vật chất, trang thiết bị và môi trường khám chữa bệnh. Đây là lĩnh vực cần được đầu tư nâng cấp hơn nữa.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tin cậy và sự đáp ứng là hai nhân tố chủ chốt ảnh hưởng đến sự hài lòng của hộ gia đình khi sử dụng dịch vụ BHYT. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về chất lượng dịch vụ y tế và sự hài lòng khách hàng. Sự cảm thông và năng lực phục vụ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng niềm tin và sự hài lòng lâu dài.

Phương tiện hữu hình tuy có tác động thấp hơn nhưng vẫn là yếu tố cần được chú trọng, nhất là trong bối cảnh các cơ sở y tế đang nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút người dân sử dụng BHYT. Các thủ tục hành chính và thời gian chờ đợi cũng ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, phản ánh qua mức độ hài lòng về sự đáp ứng.

Biểu đồ phân tích hồi quy tuyến tính minh họa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, trong đó hệ số hồi quy của sự tin cậy cao nhất, tiếp theo là sự đáp ứng và sự cảm thông. Bảng so sánh mức độ hài lòng theo nhóm tuổi, thu nhập và nghề nghiệp cho thấy sự khác biệt không đáng kể, cho thấy tính đồng nhất trong nhận thức của các nhóm dân cư tại Quận Cái Răng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng đào tạo và đạo đức nghề nghiệp cho nhân viên y tế: Tăng cường các chương trình đào tạo chuyên môn và kỹ năng giao tiếp nhằm nâng cao sự tin cậy và cảm thông trong phục vụ bệnh nhân. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế và các cơ sở y tế địa phương. Thời gian: 12-18 tháng.

  2. Cải tiến quy trình khám chữa bệnh và thủ tục hành chính: Rút ngắn thời gian chờ đợi, đơn giản hóa thủ tục chuyển tuyến và thanh toán BHYT để tăng sự đáp ứng và thuận tiện cho người dân. Chủ thể thực hiện: Bảo hiểm xã hội Quận Cái Răng phối hợp với các bệnh viện. Thời gian: 6-12 tháng.

  3. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế: Tăng cường đầu tư vào môi trường khám chữa bệnh sạch sẽ, hiện đại, tạo điều kiện tốt nhất cho người bệnh. Chủ thể thực hiện: UBND Quận Cái Răng và các đơn vị y tế. Thời gian: 18-24 tháng.

  4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BHYT: Nâng cao nhận thức của người dân về quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHYT, đặc biệt là BHYT hộ gia đình, nhằm tăng tỷ lệ tham gia và sự hài lòng. Chủ thể thực hiện: Bảo hiểm xã hội, các tổ chức chính trị - xã hội. Thời gian: liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và bảo hiểm xã hội: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng, giúp hoạch định chính sách và cải thiện chất lượng dịch vụ BHYT.

  2. Các cơ sở khám chữa bệnh: Thông tin về các yếu tố tác động đến sự hài lòng giúp các bệnh viện, phòng khám điều chỉnh quy trình, nâng cao chất lượng phục vụ và cơ sở vật chất.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, y tế công cộng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu sự hài lòng khách hàng trong lĩnh vực dịch vụ y tế và BHYT.

  4. Các tổ chức xã hội và cộng đồng: Hiểu rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHYT, từ đó nâng cao nhận thức và khuyến khích sự tham gia tích cực của người dân.

Câu hỏi thường gặp

  1. BHYT hộ gia đình có những quyền lợi gì nổi bật?
    Người tham gia được khám chữa bệnh, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con với mức hưởng từ 80% đến 100% chi phí tùy theo tuyến khám và thời gian tham gia BHYT liên tục.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của hộ gia đình khi sử dụng dịch vụ BHYT?
    Sự tin cậy và sự đáp ứng của nhân viên y tế là hai yếu tố có tác động lớn nhất, theo khảo sát tại Quận Cái Răng.

  3. Tại sao cơ sở vật chất lại ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân?
    Cơ sở vật chất hiện đại, sạch sẽ tạo cảm giác an tâm và thoải mái cho người bệnh, góp phần nâng cao trải nghiệm dịch vụ y tế.

  4. Làm thế nào để giảm thời gian chờ đợi khi khám chữa bệnh BHYT?
    Cải tiến quy trình đăng ký, tăng cường nhân lực, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý lịch khám và thanh toán giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi.

  5. Tại sao cần tăng cường tuyên truyền về BHYT hộ gia đình?
    Nhiều người dân chưa hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHYT, dẫn đến tỷ lệ tham gia thấp và sự hài lòng chưa cao. Tuyên truyền giúp nâng cao nhận thức và khuyến khích tham gia.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của hộ gia đình về chất lượng dịch vụ BHYT tại Quận Cái Răng: sự tin cậy, sự đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ và phương tiện hữu hình.
  • Sự tin cậy và sự đáp ứng có tác động mạnh mẽ nhất, chiếm tỷ lệ hài lòng trên 75% trong khảo sát.
  • Cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế cần được cải thiện để nâng cao trải nghiệm người bệnh.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng nhân lực, cải tiến quy trình, đầu tư cơ sở vật chất và tăng cường tuyên truyền chính sách BHYT.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về sự hài lòng dịch vụ BHYT tại các địa phương khác, góp phần hoàn thiện chính sách BHYT toàn dân.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ BHYT, các cơ quan chức năng và đơn vị y tế cần phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời duy trì khảo sát định kỳ để theo dõi và điều chỉnh phù hợp. Hành động ngay hôm nay sẽ góp phần xây dựng hệ thống BHYT hiệu quả, bền vững và đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.