Tổng quan nghiên cứu

Ngành chế biến gỗ xuất khẩu tại tỉnh Bình Dương đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, chiếm khoảng 43% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ cả nước với giá trị đạt 6,12 tỷ USD năm 2021. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong ngành này đang đối mặt với nhiều thách thức lớn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp nước ngoài có vốn lớn, công nghệ tiên tiến. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng kế toán quản trị (KTQT) trở nên cấp thiết nhằm giúp các doanh nghiệp chủ động trong quản lý, hoạch định chiến lược và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến việc áp dụng KTQT trong các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2022, tập trung vào các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu tại Bình Dương – trung tâm công nghiệp chế biến gỗ lớn nhất Việt Nam. Kết quả nghiên cứu không chỉ cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng áp dụng KTQT mà còn đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao hiệu quả vận dụng KTQT, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết nền tảng để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng KTQT:

  • Lý thuyết thông tin bất cân xứng (Asymmetric Information): Giải thích vai trò của thông tin kế toán quản trị trong việc giảm thiểu sự không đồng đều thông tin giữa các bên liên quan, giúp nhà quản trị đưa ra quyết định chính xác hơn.
  • Lý thuyết hành vi quản lý: Tập trung vào nhận thức và quan điểm của nhà quản trị về KTQT, ảnh hưởng đến mức độ áp dụng và hiệu quả sử dụng thông tin kế toán quản trị trong doanh nghiệp.
  • Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực: Nhấn mạnh vai trò của các nguồn lực như công nghệ thông tin, trình độ nhân viên kế toán và quy mô doanh nghiệp trong việc hỗ trợ áp dụng KTQT hiệu quả.

Các khái niệm chính được nghiên cứu bao gồm: chiến lược kinh doanh, trình độ nhân viên kế toán, chi phí tổ chức KTQT, áp dụng công nghệ thông tin, mức độ cạnh tranh trên thị trường, quy mô doanh nghiệp và quan điểm của nhà quản trị.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm phỏng vấn chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán và quản lý doanh nghiệp chế biến gỗ để xác định các nhân tố tác động và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát. Giai đoạn định lượng thu thập dữ liệu từ 209 mẫu khảo sát tại các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 22, bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích hồi quy đa biến để đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến việc áp dụng KTQT. Cỡ mẫu 209 được chọn dựa trên tiêu chuẩn nghiên cứu thực nghiệm nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chiến lược kinh doanh là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến việc áp dụng KTQT với hệ số hồi quy β = 0,233. Điều này cho thấy các doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh rõ ràng và phù hợp sẽ có xu hướng áp dụng KTQT hiệu quả hơn.
  2. Quan điểm của nhà quản trị cũng đóng vai trò quan trọng với β = 0,231, phản ánh nhận thức và thái độ tích cực của nhà quản trị về KTQT sẽ thúc đẩy việc áp dụng các công cụ quản trị kế toán.
  3. Áp dụng công nghệ thông tin có ảnh hưởng đáng kể (β = 0,197), cho thấy việc ứng dụng CNTT trong quản lý kế toán giúp nâng cao hiệu quả và tính chính xác của thông tin quản trị.
  4. Mức độ cạnh tranh trên thị trường với β = 0,190 cho thấy áp lực cạnh tranh thúc đẩy doanh nghiệp phải cải tiến hệ thống KTQT để nâng cao năng lực cạnh tranh.
  5. Chi phí tổ chức KTQT (β = 0,164), quy mô doanh nghiệp (β = 0,129) và trình độ nhân viên kế toán (β = 0,105) cũng có ảnh hưởng tích cực nhưng mức độ thấp hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò then chốt của chiến lược kinh doanh và quan điểm nhà quản trị trong việc áp dụng KTQT. Việc áp dụng công nghệ thông tin được xem là yếu tố hỗ trợ quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và ra quyết định kịp thời. Mức độ cạnh tranh cao buộc doanh nghiệp phải đổi mới công tác quản trị, trong đó KTQT là công cụ không thể thiếu.

Chi phí tổ chức KTQT tuy có ảnh hưởng nhưng là rào cản cần được cân nhắc để đảm bảo hiệu quả chi phí – lợi ích. Quy mô doanh nghiệp và trình độ nhân viên kế toán cũng là những yếu tố cần được đầu tư phát triển nhằm nâng cao năng lực vận dụng KTQT. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, giúp minh họa rõ ràng sự khác biệt về tầm quan trọng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và hoàn thiện chiến lược kinh doanh: Doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu, định hướng phát triển và tích hợp KTQT vào chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả quản trị. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng, do ban lãnh đạo chủ trì.
  2. Nâng cao nhận thức và quan điểm tích cực của nhà quản trị về KTQT: Tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo nâng cao hiểu biết về vai trò KTQT cho nhà quản trị trong vòng 3-6 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với chuyên gia kế toán thực hiện.
  3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong KTQT: Đầu tư hệ thống phần mềm kế toán quản trị hiện đại, tích hợp công nghệ số để nâng cao tính chính xác và kịp thời của thông tin. Kế hoạch triển khai trong 12 tháng, do phòng công nghệ thông tin và kế toán phối hợp thực hiện.
  4. Tăng cường đào tạo và nâng cao trình độ nhân viên kế toán: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về KTQT, kỹ năng phân tích và sử dụng công nghệ cho nhân viên kế toán trong 6-9 tháng, do phòng nhân sự và đào tạo đảm nhiệm.
  5. Kiểm soát chi phí tổ chức KTQT hợp lý: Doanh nghiệp cần cân nhắc chi phí đầu tư và vận hành hệ thống KTQT để đảm bảo hiệu quả kinh tế, đồng thời tìm kiếm các giải pháp tối ưu hóa chi phí trong vòng 6 tháng, do bộ phận tài chính và kế toán phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng KTQT, từ đó xây dựng chiến lược quản trị hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh.
  2. Chuyên gia và giảng viên kế toán quản trị: Cung cấp tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng KTQT trong ngành chế biến gỗ, hỗ trợ giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu.
  3. Nhân viên kế toán và bộ phận tài chính doanh nghiệp: Nắm bắt các yếu tố tác động và phương pháp áp dụng KTQT hiệu quả, nâng cao kỹ năng và kiến thức chuyên môn.
  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý ngành gỗ: Tham khảo để xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng KTQT, thúc đẩy phát triển bền vững ngành chế biến gỗ xuất khẩu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chiến lược kinh doanh lại ảnh hưởng mạnh đến việc áp dụng KTQT?
    Chiến lược kinh doanh định hướng mục tiêu và kế hoạch phát triển, KTQT cung cấp thông tin cần thiết để đánh giá và điều chỉnh chiến lược, giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả hơn.

  2. Nhà quản trị cần làm gì để nâng cao quan điểm tích cực về KTQT?
    Tham gia các khóa đào tạo, cập nhật kiến thức mới và nhận thức rõ vai trò của KTQT trong quản lý sẽ giúp nhà quản trị tin tưởng và sử dụng KTQT hiệu quả.

  3. Công nghệ thông tin hỗ trợ như thế nào trong KTQT?
    CNTT giúp tự động hóa quy trình kế toán, tăng độ chính xác, giảm thời gian xử lý và cung cấp thông tin kịp thời cho nhà quản trị.

  4. Chi phí tổ chức KTQT có phải là rào cản lớn?
    Chi phí đầu tư ban đầu có thể cao nhưng nếu được quản lý hợp lý sẽ mang lại lợi ích lâu dài, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý.

  5. Làm thế nào để nâng cao trình độ nhân viên kế toán?
    Doanh nghiệp nên tổ chức đào tạo chuyên môn, khuyến khích học tập liên tục và áp dụng công nghệ mới để nâng cao năng lực và hiệu quả công việc.

Kết luận

  • Xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến việc áp dụng KTQT trong doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu tại Bình Dương, trong đó chiến lược kinh doanh và quan điểm nhà quản trị là quan trọng nhất.
  • Áp dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp với 209 mẫu khảo sát, đảm bảo độ tin cậy và tính thực tiễn của kết quả.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng KTQT, góp phần tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
  • Nghiên cứu bổ sung tài liệu quý giá cho các nhà quản lý, chuyên gia và nhà hoạch định chính sách trong ngành chế biến gỗ.
  • Khuyến nghị tiếp tục nghiên cứu mở rộng về các nhân tố khác và áp dụng trong các ngành nghề khác để hoàn thiện hơn mô hình KTQT tại Việt Nam.

Từ kết quả nghiên cứu, các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu tại Bình Dương được khuyến khích chủ động áp dụng KTQT theo các đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.