Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng, thanh niên đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phong trào khởi nghiệp. Theo số liệu năm 2020, thành phố có trên 500.000 thanh niên, trong đó tỷ lệ thanh niên nội thành chiếm 25%, ngoại thành chiếm 14%, và sinh viên chiếm khoảng 11%. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Hải Phòng giai đoạn 2016-2020 đạt bình quân 14,02%/năm, cao hơn nhiều so với mức tăng trưởng chung của cả nước. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp do thanh niên thành lập trụ vững trong 10 năm đầu còn hạn chế do thiếu kinh nghiệm, vốn và định hướng kinh doanh bài bản.

Luận văn tập trung nghiên cứu các biện pháp hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành phố Hải Phòng triển khai trong giai đoạn 2016-2020. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng hoạt động hỗ trợ, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng, với trọng tâm là các chính sách, chương trình do Đoàn Thanh niên tổ chức.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên phát huy tiềm năng, nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về khởi nghiệp và hỗ trợ khởi nghiệp thanh niên, bao gồm:

  • Lý thuyết về khởi nghiệp sáng tạo (Startup Innovation Theory): Nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo trong quá trình khởi nghiệp, đặc biệt là ứng dụng công nghệ mới và mô hình kinh doanh sáng tạo.
  • Mô hình Hỗ trợ Khởi nghiệp (Entrepreneurial Support Model): Bao gồm các yếu tố như đào tạo, tư vấn, hỗ trợ vốn, kết nối mạng lưới và chính sách pháp luật nhằm tạo môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp.
  • Khái niệm về thanh niên khởi nghiệp: Thanh niên từ 16 đến 30 tuổi tham gia thực hiện ý tưởng kinh doanh, thành lập và vận hành doanh nghiệp trong vòng 5 năm kể từ ngày đăng ký doanh nghiệp lần đầu.
  • Khái niệm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp: Tư vấn, đào tạo kỹ năng, kết nối nguồn lực và tạo điều kiện phát triển ý tưởng kinh doanh cho thanh niên.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến khởi nghiệp thanh niên: Bao gồm yếu tố chủ quan (tính cách, nhận thức, năng lực bản thân) và khách quan (nguồn vốn, giáo dục khởi nghiệp, chính sách, môi trường kinh doanh).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ các báo cáo của Thành đoàn Hải Phòng, các văn bản pháp luật, nghị quyết của Đảng, chính sách Nhà nước, tài liệu chuyên ngành, khảo sát thực tế và phỏng vấn chuyên gia, cán bộ Đoàn, thanh niên khởi nghiệp.
  • Cỡ mẫu: Khảo sát và phỏng vấn khoảng vài trăm thanh niên, cán bộ Đoàn và các chuyên gia liên quan trên địa bàn thành phố.
  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu chọn ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm thanh niên nội thành, ngoại thành, sinh viên và doanh nhân trẻ.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích so sánh tỷ lệ, phân tích SWOT, phương pháp hệ thống hóa, tổng hợp, so sánh, diễn dịch và quy nạp.
  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích dữ liệu từ năm 2016 đến 2020, đồng thời khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hoạt động truyền thông về khởi nghiệp:
    100% thanh niên thành phố được tuyên truyền về các chủ trương, chính sách khởi nghiệp. Số lượng bài viết trên mạng xã hội tăng từ 101 bài năm 2016 lên 254 bài năm 2020, tăng 153 bài. Bài viết trên báo chí, truyền hình cũng tăng từ 45 lên 151 bài trong cùng giai đoạn. Số lượt thanh niên tiếp cận thông tin tăng đều, đạt khoảng 1 triệu lượt năm 2020.

  2. Đào tạo và bồi dưỡng kiến thức:
    Hàng năm có trên 2.000 lượt thanh niên được tư vấn trực tiếp và trực tuyến về khởi nghiệp. Số chương trình đào tạo trực tuyến tăng từ 175 buổi năm 2016 lên 504 buổi năm 2020, với hơn 7.200 lượt thanh niên tham gia. Đào tạo trực tiếp cũng tăng từ 75 lên 125 buổi, thu hút hơn 1.700 lượt tham gia.

  3. Phát triển ý tưởng khởi nghiệp:
    Số ý tưởng khởi nghiệp được phát hiện tăng từ 245 ý tưởng năm 2016 lên 2.891 ý tưởng năm 2019, dù năm 2020 giảm nhẹ do dịch Covid-19. Tỷ lệ ý tưởng được hỗ trợ phát triển đạt khoảng 13-27% qua các năm, với hơn 300 ý tưởng được hỗ trợ năm 2020.

  4. Huy động nguồn lực hỗ trợ:
    Thành phố đã hỗ trợ khoảng 15-20 dự án khởi nghiệp thanh niên với tổng vốn đầu tư 2-4 tỷ đồng. Các quỹ đầu tư mạo hiểm, ngân hàng và doanh nghiệp phối hợp hỗ trợ vốn, tư vấn pháp lý và kết nối thị trường cho thanh niên khởi nghiệp.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp tại Hải Phòng đã đạt được nhiều thành tựu tích cực. Việc truyền thông hiệu quả giúp nâng cao nhận thức và tinh thần khởi nghiệp trong thanh niên. Đào tạo và bồi dưỡng kiến thức được tổ chức bài bản, đa dạng hình thức, phù hợp với nhu cầu thực tế, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 khi các hình thức trực tuyến được đẩy mạnh.

Sự gia tăng số lượng ý tưởng khởi nghiệp phản ánh tinh thần sáng tạo và khát vọng lập nghiệp của thanh niên. Tuy nhiên, tỷ lệ ý tưởng được hỗ trợ phát triển còn thấp, cho thấy cần tăng cường nguồn lực và cơ chế hỗ trợ để biến ý tưởng thành dự án khả thi.

Việc huy động nguồn lực tài chính và kết nối mạng lưới hỗ trợ đã tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên khởi nghiệp, nhưng vẫn còn hạn chế về quy mô và tính bền vững. So sánh với các nghiên cứu trong nước cho thấy Hải Phòng có nhiều điểm mạnh về môi trường kinh doanh và chính sách hỗ trợ, nhưng cần cải thiện hơn nữa về đào tạo kỹ năng quản trị và phát triển ý tưởng sáng tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng bài viết truyền thông, số lượt thanh niên tham gia đào tạo, số ý tưởng khởi nghiệp phát hiện và hỗ trợ, cũng như bảng tổng hợp các nguồn lực hỗ trợ theo năm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đa dạng hóa và nâng cao chất lượng hoạt động truyền thông:
    Đẩy mạnh các kênh truyền thông đa phương tiện, xây dựng nội dung hấp dẫn, cập nhật thường xuyên để thu hút thanh niên. Mục tiêu tăng 30% lượt tiếp cận thông tin trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Thường vụ Thành đoàn phối hợp với các cơ quan truyền thông.

  2. Mở rộng và nâng cao hiệu quả các chương trình đào tạo, bồi dưỡng:
    Tổ chức thêm các khóa đào tạo kỹ năng quản trị doanh nghiệp, marketing số, kỹ năng thuyết trình và gọi vốn. Ưu tiên phát triển hình thức trực tuyến để tiếp cận rộng rãi. Mục tiêu đào tạo 3.000 lượt thanh niên/năm. Chủ thể: Thành đoàn, các trường đại học, trung tâm đào tạo.

  3. Xây dựng cơ sở dữ liệu và mạng lưới kết nối ý tưởng khởi nghiệp:
    Thiết lập hệ thống quản lý tập trung các ý tưởng khởi nghiệp, kết nối với nhà đầu tư, chuyên gia cố vấn và doanh nghiệp hỗ trợ. Mục tiêu hoàn thành trong năm 2024. Chủ thể: Thành đoàn phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ.

  4. Tăng cường huy động và quản lý nguồn vốn hỗ trợ:
    Mở rộng quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, phối hợp với các ngân hàng, quỹ đầu tư mạo hiểm để tạo điều kiện vay vốn ưu đãi. Tổ chức các chương trình kết nối đầu tư hàng năm. Mục tiêu thu hút vốn đầu tư tăng 50% trong 3 năm tới. Chủ thể: Thành đoàn, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng.

  5. Nâng cao vai trò của chính quyền và tổ chức Đoàn trong hỗ trợ thanh niên:
    Đẩy mạnh phối hợp liên ngành, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tổ chức các diễn đàn đối thoại chính sách định kỳ để tháo gỡ khó khăn cho thanh niên khởi nghiệp. Chủ thể: UBND thành phố, Ban Thường vụ Thành đoàn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý và hoạch định chính sách:
    Giúp hiểu rõ thực trạng và các biện pháp hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, từ đó xây dựng chính sách phù hợp, nâng cao hiệu quả đầu tư nguồn lực.

  2. Các tổ chức Đoàn Thanh niên và Hội Doanh nhân trẻ:
    Là tài liệu tham khảo để phát triển các chương trình hỗ trợ, đào tạo, truyền thông và kết nối mạng lưới khởi nghiệp cho thanh niên.

  3. Giảng viên, nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, khởi nghiệp:
    Cung cấp cơ sở lý luận, số liệu thực tiễn và phương pháp nghiên cứu để phục vụ học tập, nghiên cứu và phát triển đề tài liên quan.

  4. Thanh niên, doanh nhân trẻ và các nhóm khởi nghiệp:
    Giúp nhận diện các nguồn lực hỗ trợ, hiểu rõ các chính sách, chương trình đào tạo và cách thức tiếp cận nguồn vốn, từ đó nâng cao khả năng thành công trong khởi nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Thanh niên khởi nghiệp được hỗ trợ những gì từ Đoàn Thanh niên Hải Phòng?
    Thanh niên được hỗ trợ truyền thông, đào tạo kỹ năng, tư vấn pháp lý, kết nối nguồn vốn và mạng lưới doanh nghiệp, đồng thời được tham gia các cuộc thi, hội thảo và chương trình hỗ trợ sáng tạo.

  2. Các chương trình đào tạo khởi nghiệp có hiệu quả như thế nào?
    Hàng năm có trên 2.000 lượt thanh niên được đào tạo trực tiếp và trực tuyến, giúp nâng cao kiến thức quản trị, kỹ năng kinh doanh và khả năng ứng dụng công nghệ trong khởi nghiệp.

  3. Làm thế nào để thanh niên tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ?
    Thanh niên có thể tiếp cận vốn qua các quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, ngân hàng chính sách, quỹ đầu tư mạo hiểm và các chương trình tín dụng ưu đãi do Đoàn Thanh niên phối hợp tổ chức.

  4. Ý tưởng khởi nghiệp được phát hiện và hỗ trợ như thế nào?
    Qua các cuộc thi, câu lạc bộ khởi nghiệp và mạng lưới kết nối, ý tưởng được thu thập, đánh giá và hỗ trợ phát triển thông qua tư vấn, đào tạo và cấp vốn, với tỷ lệ hỗ trợ thành công khoảng 13-27%.

  5. Ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp ra sao?
    Dịch bệnh làm giảm số lượng đào tạo trực tiếp và một số hoạt động hỗ trợ, nhưng các hình thức trực tuyến được đẩy mạnh, giúp duy trì và tăng cường tiếp cận kiến thức cho thanh niên.

Kết luận

  • Thanh niên Hải Phòng là lực lượng quan trọng, có tiềm năng lớn trong phong trào khởi nghiệp, với số lượng và chất lượng ý tưởng ngày càng tăng.
  • Các hoạt động truyền thông, đào tạo và hỗ trợ vốn do Đoàn Thanh niên tổ chức đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao nhận thức và năng lực khởi nghiệp cho thanh niên.
  • Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về quy mô hỗ trợ, tỷ lệ ý tưởng được phát triển thành công và sự đa dạng trong các hình thức hỗ trợ.
  • Cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu, mở rộng mạng lưới kết nối, tăng cường huy động nguồn lực và nâng cao chất lượng đào tạo để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp bền vững.
  • Giai đoạn tiếp theo, các cấp chính quyền và tổ chức Đoàn cần phối hợp chặt chẽ, đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi cho thanh niên phát triển kinh tế, góp phần vào sự phát triển chung của thành phố.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng và tổ chức Đoàn cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Thanh niên và doanh nhân trẻ được khuyến khích tích cực tham gia các chương trình hỗ trợ, nâng cao năng lực và mở rộng mạng lưới hợp tác.