I. Khái niệm đặc điểm ý nghĩa của bảo vệ quyền con người bằng chế định lớn về tội phạm trong Phần chung luật hình sự
Bảo vệ quyền con người (QCN) thông qua chế định lớn về tội phạm trong Bộ luật hình sự (BLHS) Việt Nam là một vấn đề quan trọng trong việc thực thi pháp luật. Khái niệm QCN được hình thành từ nhiều nguồn gốc khác nhau, bao gồm các văn kiện quốc tế và quy định trong Hiến pháp Việt Nam. Các quyền này không chỉ là những quyền tự nhiên mà còn được bảo vệ bởi pháp luật, nhằm ngăn chặn các hành vi xâm phạm từ phía cá nhân hoặc cơ quan nhà nước. Đặc điểm của việc bảo vệ QCN trong BLHS thể hiện qua việc quy định rõ ràng các hành vi vi phạm và hình phạt tương ứng, từ đó tạo ra một khuôn khổ pháp lý bảo vệ quyền lợi của công dân. Ý nghĩa của việc này không chỉ nằm ở việc xử lý các hành vi phạm tội mà còn ở việc giáo dục ý thức pháp luật trong cộng đồng. Việc bảo vệ QCN còn giúp duy trì trật tự xã hội và củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật. Như vậy, chế định lớn về tội phạm không chỉ là công cụ để xử lý mà còn là phương tiện để bảo vệ và thúc đẩy quyền con người trong xã hội.
II. Nội dung bảo vệ quyền con người bằng chế định lớn về tội phạm trong Phần chung luật hình sự
Nội dung bảo vệ quyền con người trong chế định lớn về tội phạm bao gồm nhiều khía cạnh, từ khái niệm tội phạm cho đến các quy định về hình phạt. Đầu tiên, khái niệm tội phạm trong BLHS phải được hiểu là những hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm đến QCN. Các quy định về phân loại tội phạm cũng cần phải chú ý đến việc bảo vệ quyền con người, đảm bảo rằng các hình phạt phải tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội. Đặc biệt, chế định về lỗi hình sự cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trách nhiệm của cá nhân đối với hành vi của mình, qua đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ. Ngoài ra, việc quy định về đồng phạm và các giai đoạn thực hiện tội phạm cũng cần được xem xét để đảm bảo rằng mọi hành vi vi phạm đều được xử lý một cách công bằng và hợp lý. Những nội dung này không chỉ giúp bảo vệ QCN mà còn tạo ra một môi trường pháp lý ổn định, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.
III. Sự thể hiện nội dung bảo vệ quyền con người thông qua áp dụng chế định lớn về tội phạm trong thực tiễn xét xử tại tỉnh Hà Giang
Sự thể hiện nội dung bảo vệ quyền con người thông qua chế định lớn về tội phạm được thể hiện rõ trong thực tiễn xét xử tại tỉnh Hà Giang giai đoạn 2018-2022. Qua các vụ án đã xét xử, có thể thấy rằng các quyền con người được bảo vệ thông qua việc áp dụng các quy định của BLHS. Tòa án nhân dân tỉnh Hà Giang đã thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bị cáo và nguyên đơn. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật, như sự thiếu đồng bộ trong các quy định và sự chênh lệch trong việc nhận thức của các cơ quan chức năng. Để khắc phục những hạn chế này, cần có sự nâng cao nhận thức và đào tạo cho các cán bộ tư pháp, đồng thời tăng cường công tác giám sát và kiểm tra việc thực thi pháp luật. Việc này không chỉ giúp bảo vệ QCN mà còn nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự tại địa phương.
IV. Kiến nghị hoàn thiện và giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự theo hướng tăng cường bảo vệ quyền con người
Việc hoàn thiện các quy phạm về tội phạm trong BLHS là cần thiết để nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền con người. Trước hết, cần phải xem xét và điều chỉnh các quy định pháp luật để đảm bảo tính đồng bộ và khả thi trong thực tiễn. Các quy định về tội phạm cần phải được cụ thể hóa hơn nữa, nhằm tránh sự hiểu nhầm và lạm dụng quyền lực trong việc áp dụng pháp luật. Bên cạnh đó, cần thiết phải tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cho các cán bộ tư pháp, giúp họ nắm vững quy định pháp luật và nâng cao kỹ năng xử lý vụ án. Ngoài ra, việc tăng cường giám sát và kiểm tra các hoạt động xét xử cũng là một giải pháp quan trọng để bảo vệ quyền con người. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và tổ chức xã hội trong việc tuyên truyền, giáo dục về quyền con người, tạo ra một môi trường pháp lý và xã hội thuận lợi cho việc thực thi và bảo vệ quyền con người.
