Ảnh Hưởng của Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Đến Thành Quả Doanh Nghiệp Tại Việt Nam

Thông tin từ KTQT giúp các nhà quản lý có cái nhìn sâu sắc hơn về chi phí, hiệu quả hoạt động và lợi nhuận của từng bộ phận, sản phẩm hoặc dịch vụ. Từ đó, có thể đưa ra các quyết định tối ưu hóa nguồn lực, cắt giảm chi phí không cần thiết và cải thiện quy trình làm việc. KTQT không chỉ giúp DN kiểm soát chi phí mà còn giúp DN xác định các cơ hội tăng trưởng, cải thiện khả năng cạnh tranh và đạt được thành quả doanh nghiệp cao hơn. KTQT đóng góp vào việc lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định trong DN, là yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững.

Mặc dù vai trò của KTQT đã được công nhận, nhưng thực trạng vận dụng KTQT tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế. Nhiều DN vẫn tập trung chủ yếu vào kế toán tài chính và chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của KTQT. Việc thiếu kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực cũng là những rào cản khiến cho việc triển khai KTQT gặp nhiều khó khăn. Nguyễn Công Phương và cộng sự, 2022 cho thấy lĩnh vực nghiên cứu KTQT chưa nhận được nhiều sự quan tâm. Điều này đòi hỏi cần có những nỗ lực hơn nữa để nâng cao nhận thức và khuyến khích các DN áp dụng KTQT một cách hiệu quả.

Nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với quyết định khó khăn là nên tiếp tục sử dụng các kỹ thuật KTQT truyền thống hay chuyển sang áp dụng các kỹ thuật KTQT đương đại. Quan điểm thay thế KTQT truyền thống bằng KTQT đương đại và những câu hỏi về tác động của chúng đến thành quả doanh nghiệp vẫn còn nhiều tranh cãi và cần xem xét kỹ lưỡng. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm đặc điểm ngành nghề, quy mô doanh nghiệp, trình độ quản lý và môi trường kinh doanh.

Một hạn chế khác trong vận dụng KTQT là việc đánh giá và đo lường các khía cạnh cụ thể về thành quả phi tài chính. Phần lớn lợi ích từ vận dụng KTQT là định tính và vô hình, do đó khó có thể đo lường một cách chính xác. Đặc biệt, khía cạnh thành quả về con người trong tổ chức ít được quan tâm và chủ yếu tập trung vào thành quả tài chính, khách hàng và quy trình nội bộ. Trong khi đó, xu thế của các doanh nghiệp trên thế giới hiện nay là cải thiện thành quả tài chính thông qua tối đa hóa giá trị khách hàng, tối ưu hóa quy trình hoạt động. Ngô Thị Trà, 2021; Nguyễn Thị Thúy, 2022 đã chỉ ra hệ thống đánh giá thành quả không có nhiều thay đổi trong hơn 40 năm qua và chủ yếu dựa trên thước đo tài chính.

Mỗi doanh nghiệp có những đặc điểm riêng biệt, do đó cần phải xây dựng một hệ thống KTQT phù hợp với quy mô, ngành nghề và chiến lược kinh doanh. Hệ thống KTQT này cần phải cung cấp thông tin chính xác, kịp thời và dễ hiểu để hỗ trợ các nhà quản lý đưa ra các quyết định đúng đắn. Bên cạnh đó, hệ thống KTQT cũng cần phải linh hoạt và có khả năng thích ứng với những thay đổi của môi trường kinh doanh.

Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để vận dụng kế toán quản trị hiệu quả. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào việc đào tạo và phát triển đội ngũ kế toán quản trị có trình độ chuyên môn cao, am hiểu về các kỹ thuật KTQT hiện đại và có khả năng phân tích thông tin để hỗ trợ ra quyết định. Ngoài ra, cần phải tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích sự học hỏi và chia sẻ kiến thức giữa các nhân viên.

Quản lý chuỗi giá trị giúp các doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về toàn bộ quá trình tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ, từ khâu cung ứng nguyên vật liệu đến khâu phân phối cho khách hàng. Từ đó, có thể xác định các hoạt động không tạo ra giá trị và loại bỏ chúng, đồng thời tối ưu hóa các hoạt động tạo ra giá trị để giảm chi phí và tăng hiệu quả hoạt động.

Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard) là một công cụ giúp các doanh nghiệp đánh giá thành quả một cách toàn diện, không chỉ dựa trên các chỉ tiêu tài chính mà còn dựa trên các chỉ tiêu phi tài chính, như khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi & phát triển. Điều này giúp các nhà quản lý có cái nhìn cân bằng hơn về thành quả doanh nghiệp và đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

Nghiên cứu cho thấy có mối tương quan chặt chẽ giữa mức độ vận dụng KTQT và thành quả tài chính của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp áp dụng KTQT một cách toàn diện và hiệu quả thường có lợi nhuận cao hơn, tăng trưởng doanh thu nhanh hơn và khả năng sinh lời tốt hơn so với các doanh nghiệp ít vận dụng KTQT.

Vận dụng KTQT không chỉ tác động đến thành quả tài chính mà còn có ảnh hưởng tích cực đến thành quả phi tài chính, như sự hài lòng của khách hàng, chất lượng sản phẩm/dịch vụ, hiệu quả quy trình nội bộ và sự gắn kết của nhân viên. Các doanh nghiệp chú trọng đến KTQT thường có môi trường làm việc tốt hơn, thu hút và giữ chân được nhân tài, và xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng và đối tác.

Để khuyến khích vận dụng KTQT rộng rãi hơn, cần có những chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước, như cung cấp các khóa đào tạo, tư vấn và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, cần phải nâng cao nhận thức về vai trò của KTQT trong cộng đồng doanh nghiệp thông qua các hội thảo, diễn đàn và các phương tiện truyền thông.

Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả vận dụng KTQT tại Việt Nam, như văn hóa tổ chức, trình độ quản lý và môi trường kinh doanh. Ngoài ra, cần phải có những nghiên cứu sâu hơn về tác động của các kỹ thuật KTQT cụ thể đến từng khía cạnh của thành quả doanh nghiệp, như thành quả về đổi mới sáng tạo, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.