I. Tổng Quan Yếu Tố Ảnh Hưởng Hài Lòng Xã Viên HTX Nông Nghiệp
Kinh tế hợp tác, đặc biệt là hợp tác xã nông nghiệp (HTX NN), đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. HTX giúp các thành viên, đặc biệt là xã viên, tiếp cận nguồn lực, kỹ thuật và thị trường hiệu quả hơn. Nghiên cứu về sự hài lòng xã viên tại HTX NN là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của mô hình này. Huyện Xuân Lộc, Đồng Nai, với nhiều HTX NN, là một địa điểm lý tưởng để nghiên cứu vấn đề này. Thực tế cho thấy, nhiều HTX đã có sự đổi mới về phương thức quản lý, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất có hiệu quả kinh tế cao góp phần vào sự phát triển nông nghiệp trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết để nâng cao hiệu quả hoạt động và sự hài lòng của các xã viên.
1.1. Tầm quan trọng của HTX Nông Nghiệp tại Xuân Lộc
HTX NN đóng vai trò là cầu nối giữa nông dân, nhà khoa học và doanh nghiệp. Điều này giúp tăng chuỗi giá trị sản phẩm, giải quyết việc làm và mang lại lợi ích cho xã viên. Tại huyện Xuân Lộc, việc phát triển HTX NN có ý nghĩa quan trọng trong việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Theo số liệu thống kê đến cuối năm 2018, huyện có 26 HTX NN với số lượng xã viên là 564 người.
1.2. Vấn đề tồn tại và thách thức trong HTX Nông Nghiệp
Mặc dù có nhiều tiềm năng, các HTX NN tại Xuân Lộc vẫn đối mặt với nhiều thách thức như quy mô nhỏ, vốn ít, khoa học công nghệ lạc hậu, và năng lực quản lý còn hạn chế. Phần lớn các HTX mới chỉ thực hiện các hoạt động dịch vụ đầu vào cho sản xuất nông nghiệp (SXNN) mà chưa quan tâm đến các dịch vụ đầu ra như chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm cho xã viên. Điều này ảnh hưởng đến thu nhập và sự hài lòng của xã viên, dẫn đến tình trạng sản xuất riêng lẻ và thiếu tính liên kết.
II. Cách Đo Lường Hài Lòng Xã Viên Mô Hình Tiêu Chí Đánh Giá
Để đánh giá sự hài lòng xã viên, cần sử dụng các mô hình và tiêu chí phù hợp. Mô hình SERVQUAL của Parasuraman là một công cụ phổ biến để đánh giá chất lượng dịch vụ, có thể áp dụng để đo lường chất lượng dịch vụ mà HTX NN cung cấp cho xã viên. Các tiêu chí đánh giá có thể bao gồm lợi ích xã viên nhận được, năng lực phục vụ, sự đồng cảm và sự đảm bảo. Cần kết hợp các phương pháp định tính và định lượng để có được kết quả đánh giá toàn diện và chính xác. Theo Zeithaml & Bitner (2000), “Sự hài lòng của khách hàng là sự đánh giá của khách hàng về một sản phẩm hay một dịch vụ đã đáp ứng được nhu cầu và mong đợi của họ”.
2.1. Giới thiệu mô hình SERVQUAL trong đánh giá HTX NN
Mô hình SERVQUAL tập trung vào việc đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng của khách hàng và nhận thức của họ về dịch vụ thực tế. Áp dụng vào HTX NN, mô hình này giúp xác định những yếu tố mà HTX cần cải thiện để nâng cao sự hài lòng của xã viên.
2.2. Các tiêu chí đánh giá chính yếu sự hài lòng xã viên
Các tiêu chí đánh giá sự hài lòng xã viên có thể bao gồm: Lợi ích kinh tế (thu nhập, giá cả nông sản), quyền lợi xã viên (quyền biểu quyết, tham gia quản lý), chất lượng dịch vụ (tập huấn kỹ thuật, cung cấp vốn vay), và chính sách hỗ trợ của HTX. Việc đánh giá cần dựa trên quan điểm của chính xã viên.
2.3. Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu đánh giá
Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm khảo sát bằng bảng câu hỏi, phỏng vấn trực tiếp và quan sát thực tế. Dữ liệu thu thập được phân tích bằng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích tương quan và hồi quy để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến sự hài lòng của xã viên.
III. Phân Tích Yếu Tố Tác Động Hài Lòng Xã Viên Tại Xuân Lộc
Nghiên cứu tại Xuân Lộc, Đồng Nai, cho thấy một số yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến sự hài lòng xã viên tại các HTX NN. Các yếu tố này bao gồm lợi ích xã viên nhận được, năng lực phục vụ của cán bộ HTX, sự đồng cảm mà HTX thể hiện với xã viên, và mức độ đảm bảo về chất lượng dịch vụ. Phân tích sâu hơn cho thấy, yếu tố lợi ích kinh tế đóng vai trò quan trọng nhất trong việc quyết định sự hài lòng của xã viên. Theo kết quả xử lý từ phần mềm SPSS, có 05 yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của xã viên tại các hợp tác xã nông nghiệp theo mức độ từ cao xuống thấp: (1) Lợi ích xã viên nhận được, (2) Sự hữu hình, (3) Năng lực phục vụ, (4) Sự đồng cảm, (5) Sự đảm bảo.
3.1. Tác động của Lợi ích kinh tế đến sự hài lòng xã viên
Thu nhập xã viên, giá cả nông sản ổn định, và cơ hội tiếp cận thị trường nông sản là những yếu tố kinh tế quan trọng. Khi xã viên cảm thấy HTX giúp họ tăng thu nhập và giảm rủi ro, họ sẽ hài lòng hơn. HTX giúp các hộ nông dân, các doanh nghiệp nhỏ hợp tác với nhau, tăng sức mạnh để đối phó với khó khăn và tránh các nguy cơ thua lỗ từ việc được mùa mất giá, sự ép cấp ép giá của tiểu thương, thương lái, tạo môi trường sản xuất kinh doanh ổn định phát triển.
3.2. Vai trò của Năng lực phục vụ và Sự đồng cảm
Cán bộ HTX cần có kiến thức chuyên môn, kỹ năng giao tiếp tốt, và thái độ phục vụ tận tình. Sự đồng cảm thể hiện qua việc lắng nghe, thấu hiểu và giải quyết những khó khăn của xã viên. Nếu HTX quan tâm đến xã viên như người một nhà, sự hài lòng sẽ tăng lên. Cần tăng cường tính chủ động, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của HTX, góp phần bảo đảm an sinh xã hội của địa phương; tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế xã viên và các cơ sở sản xuất, kinh doanh quy mô vừa và nhỏ trong điều kiện kinh tế hiện nay và hội nhập quốc tế.
3.3. Ảnh hưởng của Sự đảm bảo và Uy tín của HTX
Sự đảm bảo về chất lượng sản phẩm, dịch vụ và chính sách hỗ trợ của HTX là rất quan trọng. HTX cần xây dựng uy tín thông qua việc thực hiện đúng cam kết, minh bạch trong hoạt động và giải quyết các tranh chấp một cách công bằng. Điều này tạo niềm tin cho xã viên. Đồng thời, xây dựng huyện Xuân Lộc đến năm 2025 đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu trên lĩnh vực phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Hài Lòng Xã Viên HTX Nông Nghiệp
Để nâng cao sự hài lòng xã viên tại các HTX NN ở Xuân Lộc, Đồng Nai, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Các giải pháp này tập trung vào việc tăng lợi ích kinh tế, nâng cao năng lực phục vụ, xây dựng sự đồng cảm, và tăng cường sự đảm bảo. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa HTX, chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan để đạt được hiệu quả cao nhất. Để sự tin tưởng, hài lòng, tự nguyện và tích cực tham gia của người dân vào HTX NN, thì đòi hỏi HTX thực sự trở thành cầu nối giữa người sản xuất với các nhà khoa học, các doanh nghiệp, góp phần làm tăng chuỗi giá trị sản phẩm, giải quyết việc làm, mang lại lợi ích cho xã viên, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ ở khu vực nông thôn, nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người dân.
4.1. Tăng cường Liên kết sản xuất và Tiêu thụ nông sản
HTX cần chủ động tìm kiếm thị trường nông sản, xây dựng mối quan hệ với các doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ, và tham gia các chuỗi cung ứng giá trị. Điều này giúp đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm của xã viên và tăng thu nhập. Việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa nông dân, HTX, và các chợ, siêu thị, doanh nghiệp còn bất cập dẫn đến nhiều rủi do trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
4.2. Nâng cao Kỹ năng và Năng lực quản lý HTX
Cần tổ chức các khóa tập huấn kỹ thuật cho xã viên và đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ HTX. Điều này giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và quản lý HTX. Ban Hội đồng quản trị (HĐQT) HTX còn những hạn chế về trình độ, năng lực tổ chức quản lý, điều hành, phần lớn cán bộ quản lý được tham gia các khoá bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ ngắn ngày, chưa đáp ứng được yêu cầu vị trí công việc nên còn lúng túng.
4.3. Xây dựng Chính sách hỗ trợ và Minh bạch thông tin
Chính quyền địa phương cần có các chính sách hỗ trợ về vốn, kỹ thuật và tiếp cận thị trường cho HTX. HTX cần minh bạch thông tin về hoạt động, tài chính và quyền lợi của xã viên. Việc xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh không tỏ ra hiệu quả; Ban Hội đồng quản trị (HĐQT) HTX còn những hạn chế về trình độ, năng lực tổ chức quản lý, điều hành, phần lớn cán bộ quản lý được tham gia các khoá bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ ngắn ngày, chưa đáp ứng được yêu cầu vị trí công việc nên còn lúng túng.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Mô Hình HTX Thành Công Tại Đồng Nai
Nghiên cứu về các mô hình HTX thành công tại Đồng Nai và các địa phương khác có thể cung cấp những bài học kinh nghiệm quý báu. Các HTX này thường có đặc điểm chung là có năng lực quản lý tốt, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, và mang lại nhiều lợi ích cho xã viên. Việc học hỏi và áp dụng những kinh nghiệm này có thể giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX NN tại Xuân Lộc. Đến cuối năm 2018, tổng số HTX NN tại huyện Xuân Lộc là 26 HTX, trong đó: thành lập mới là 03 HTX; với tổng số thành viên là 564; tổng số cán bộ quản lý là 141 người; tổng số lao động là 593 người, trong đó lao động thành viên là 239 người; tổng số vốn hoạt động là 73.000 đồng.
5.1. Phân tích mô hình HTX tiên tiến tại Xuân Tâm Xuân Thành
Hai HTX là HTX Nuôi trồng khai thác thủy sản Xuân Tâm và HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Thành được đánh giá đạt loại tốt. Cần phân tích những yếu tố tạo nên thành công của các HTX này, như phương thức quản lý, liên kết sản xuất và chính sách phân chia lợi nhuận. Kết quả phân loại đánh giá năm 2018 thì có: 02/23 HTX đạt tốt (HTX Nuôi trồng khai thác thủy sản Xuân Tâm, HTX Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Thành).
5.2. Kinh nghiệm từ mô hình liên kết theo chuỗi giá trị
Các HTX tham gia chuỗi liên kết giá trị thường có khả năng tiếp cận thị trường tốt hơn và ổn định hơn. Cần nghiên cứu cách thức các HTX này xây dựng và duy trì mối quan hệ với các đối tác trong chuỗi giá trị. Hiện nay, ngày càng nhiều hợp tác xã nông nghiệp (HTX NN) tham gia theo chuỗi liên kết, và làm cầu nối gắn kết sản xuất của các hộ dân với các cơ sở chế biến, tiêu thụ, mang hiệu quả kinh tế cao.
5.3. Ứng dụng Công nghệ và Nông nghiệp công nghệ cao
Việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý HTX giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng sản phẩm. Các HTX cần tìm hiểu và áp dụng các giải pháp nông nghiệp công nghệ cao phù hợp với điều kiện địa phương. Đồng thời, xây dựng huyện Xuân Lộc đến năm 2025 đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu trên lĩnh vực phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững.
VI. Kết Luận Hướng Phát Triển Bền Vững HTX Nông Nghiệp
Nâng cao sự hài lòng xã viên là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững của HTX NN tại Xuân Lộc, Đồng Nai. Cần có sự nỗ lực từ cả phía HTX, chính quyền địa phương và xã viên để xây dựng một mô hình HTX hiệu quả, mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan. Nghiên cứu này cung cấp những thông tin và giải pháp hữu ích để đạt được mục tiêu này. Khuyến khích, thúc đẩy tạo điều kiện cho HTX NN ổn định, phát triển, tác động tích cực đến sản xuất, kinh doanh của xã viên; tăng cường tính chủ động, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của HTX, góp phần bảo đảm an sinh xã hội của địa phương; tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế xã viên và các cơ sở sản xuất, kinh doanh quy mô vừa và nhỏ trong điều kiện kinh tế hiện nay và hội nhập quốc tế.
6.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn
Nghiên cứu đã xác định các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự hài lòng xã viên và đề xuất các giải pháp cụ thể. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chính sách và chương trình hỗ trợ HTX NN hiệu quả hơn. Đồng thời khuyến nghị một số giải pháp để lãnh đạo UBND huyện Xuân Lộc, các cơ quan hữu quan, Ban Hội đồng quản trị hợp tác xã tham khảo, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã nông nghiệp, mang lại lợi ích cho xã viên.
6.2. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo
Nghiên cứu này có một số hạn chế, chẳng hạn như phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn tại Xuân Lộc. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu và sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau để có được kết quả toàn diện hơn. Khi người nông dân mất niềm tin, không hài lòng với HTX NN, thị họ sẽ tiến hành sản xuất riêng lẻ, cảm tính, đối với cây trồng cho giá trị cao họ tiến hành trồng.
6.3. Triển vọng và tương lai của HTX Nông nghiệp bền vững
HTX NN có vai trò quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp bền vững và nâng cao đời sống của nông dân. Với sự hỗ trợ của chính phủ và sự nỗ lực của các bên liên quan, HTX NN có thể trở thành một mô hình kinh tế hiệu quả và bền vững. Tác động lên nhận thức, từ đó làm cho người nông dân thực sự tin tưởng, hài lòng, tự nguyện gắn kết lâu dài với HTX, nâng cao hiệu quả SXNN.
