Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế cạnh tranh ngày càng khốc liệt và xu thế hội nhập toàn cầu, việc xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển hiệu quả là yêu cầu cấp thiết đối với các tổ chức, trong đó có các cơ sở giáo dục. Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, một đơn vị sự nghiệp giáo dục đào tạo trực thuộc Bộ Công Thương, với lịch sử hơn một thế kỷ phát triển, đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý và đánh giá thành quả hoạt động. Nguồn thu chủ yếu của trường đến từ ngân sách nhà nước, học phí và các hoạt động dịch vụ, với tổng nguồn thu năm 2013 đạt gần 60 tỷ đồng. Tuy nhiên, công tác quản lý còn mang tính tập trung quyền hành, đánh giá thành quả theo kiểu thành tích và chưa có hệ thống đo lường hiệu quả toàn diện.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là vận dụng Bảng cân bằng điểm (Balanced Scorecard - BSC) để xây dựng hệ thống đánh giá thành quả hoạt động tại trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng, nhằm chuyển tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu và thước đo cụ thể trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình hoạt động nội bộ, học hỏi và phát triển. Nghiên cứu tập trung vào năm 2013, dựa trên chiến lược phát triển của nhà trường đến năm 2018, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận và thúc đẩy sự phát triển bền vững của trường.

Việc áp dụng BSC không chỉ giúp nhà trường có cái nhìn toàn diện về hoạt động mà còn tạo cơ sở cho việc đánh giá công bằng, minh bạch, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín trong hệ thống giáo dục Việt Nam. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải tiến công tác quản lý giáo dục, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở đào tạo nghề trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết Bảng cân bằng điểm (Balanced Scorecard - BSC) do Giáo sư Robert S. Kaplan và tiến sĩ David Norton phát triển vào đầu thập niên 1990. BSC là hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động tổ chức dựa trên bốn phương diện chính:

  • Phương diện tài chính: Đánh giá kết quả tài chính như lợi nhuận, lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI), giá trị kinh tế gia tăng (EVA).
  • Phương diện khách hàng: Đo lường sự hài lòng, giữ chân khách hàng, thị phần và lợi nhuận từ khách hàng.
  • Phương diện quy trình hoạt động nội bộ: Đánh giá chất lượng, thời gian phản hồi, chi phí và hiệu quả các quy trình nội bộ.
  • Phương diện học hỏi và phát triển: Tập trung vào năng lực nhân viên, hệ thống công nghệ thông tin và sự gắn kết nhân viên với mục tiêu tổ chức.

BSC giúp chuyển đổi tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu cụ thể, thước đo và sáng kiến hành động, đồng thời tạo sự cân bằng giữa các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, giữa các thước đo tài chính và phi tài chính. Mối quan hệ nhân quả giữa các phương diện được thiết lập nhằm đảm bảo sự liên kết chặt chẽ trong việc thực hiện chiến lược.

Ngoài ra, luận văn còn vận dụng các khái niệm chuyên ngành như ROI, EVA, hiệu quả chu kỳ sản xuất (MCE), và các chỉ số đo lường sự hài lòng của sinh viên, cán bộ giảng viên để xây dựng hệ thống đánh giá phù hợp với đặc thù của trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp với phân tích số liệu thực tế thu thập tại trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng trong năm 2013. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm cán bộ, giảng viên và sinh viên của trường, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan.

Các phương pháp thu thập dữ liệu gồm:

  • Phỏng vấn trực tiếp: Tiến hành phỏng vấn các cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên để thu thập ý kiến về công tác quản lý và đánh giá thành quả hoạt động.
  • Quan sát: Theo dõi hoạt động giảng dạy, quản lý và các quy trình nội bộ tại các phòng ban.
  • Thu thập số liệu thống kê: Sử dụng dữ liệu tài chính, tuyển sinh, học bổng, kết quả học tập và các báo cáo liên quan từ phòng Tài chính - Kế toán và phòng Đào tạo.
  • Phân tích, tổng hợp và so sánh: Áp dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, so sánh các chỉ số qua các năm và đối chiếu với các tiêu chuẩn BSC để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2013, tập trung vào việc phân tích dữ liệu thực tế và xây dựng mô hình BSC phù hợp với chiến lược phát triển của trường đến năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phương diện tài chính: Nguồn thu của trường năm 2013 đạt 59,56 tỷ đồng, tăng 23,5% so với năm 2011. Tuy nhiên, trường chưa xây dựng mục tiêu tài chính cụ thể và thiếu các thước đo để đánh giá hiệu quả tài chính, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát và phân bổ nguồn lực. Việc tăng thu nhập cho cán bộ giảng viên chưa có chỉ tiêu rõ ràng, ảnh hưởng đến động lực làm việc.

  2. Phương diện khách hàng (sinh viên): Tuyển sinh năm 2013 đạt 4.358 sinh viên, giảm 13% so với chỉ tiêu đề ra. Nhà trường có nhiều chính sách hỗ trợ học bổng, tổ chức ngày hội việc làm và các hoạt động văn hóa, thể thao nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn kết sinh viên. Tuy nhiên, công tác quảng bá thương hiệu còn hạn chế, ảnh hưởng đến thị phần tuyển sinh.

  3. Phương diện quy trình hoạt động nội bộ: Các quy trình giảng dạy, quản lý và hỗ trợ sinh viên được tổ chức tương đối đồng bộ với sự đầu tư vào cơ sở vật chất như phòng học, thư viện và thiết bị thực hành. Tuy nhiên, công tác quản lý còn mang tính tập trung quyền hành, chưa phát huy tối đa sự phối hợp giữa các phòng ban, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động.

  4. Phương diện học hỏi và phát triển: Trường chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ giảng viên và đầu tư hệ thống công nghệ thông tin. Tỷ lệ cán bộ có trình độ cao chiếm phần lớn, tạo điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, chưa có hệ thống thước đo cụ thể để đánh giá mức độ hài lòng và sự gắn kết của nhân viên với mục tiêu nhà trường.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc áp dụng Bảng cân bằng điểm tại trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng là cần thiết để khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý và đánh giá thành quả hoạt động. Việc thiếu các mục tiêu và thước đo cụ thể trong phương diện tài chính và học hỏi phát triển làm giảm khả năng kiểm soát và định hướng chiến lược của nhà trường.

So sánh với các nghiên cứu tại các trường đại học quốc tế như Đại học Bond University (Úc) và Đại học California San Diego (Mỹ), việc vận dụng BSC giúp các trường này nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện sự hài lòng của sinh viên và cán bộ, đồng thời tăng cường khả năng truyền thông chiến lược. Tương tự, trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng có thể học hỏi kinh nghiệm trong việc xây dựng hệ thống báo cáo quản lý chuẩn và phát triển các chỉ số hiệu suất (KPIs) phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng nguồn thu, tỷ lệ tuyển sinh so với chỉ tiêu, mức độ hài lòng của sinh viên và cán bộ, cũng như bảng tổng hợp các chỉ số KPI theo bốn phương diện BSC. Việc này giúp minh bạch hóa kết quả và tạo cơ sở cho việc ra quyết định quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng mục tiêu tài chính cụ thể và thước đo hiệu quả: Nhà trường cần thiết lập các chỉ tiêu tài chính rõ ràng như tỷ lệ tăng nguồn thu hàng năm (ví dụ 10-15%), mức tăng thu nhập cho cán bộ giảng viên, và các chỉ số ROI, EVA để đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực. Thời gian thực hiện trong vòng 1-2 năm, do phòng Tài chính - Kế toán chủ trì phối hợp với Ban Giám hiệu.

  2. Tăng cường công tác quảng bá và thu hút sinh viên: Phòng Đào tạo phối hợp với phòng Truyền thông xây dựng chiến lược quảng bá thương hiệu, mở rộng thị phần tuyển sinh trên phạm vi cả nước, đồng thời phát triển các chương trình học bổng và hỗ trợ sinh viên. Mục tiêu tăng tuyển sinh đạt ít nhất 95% chỉ tiêu trong 2 năm tới.

  3. Cải tiến quy trình quản lý nội bộ và nâng cao phối hợp giữa các phòng ban: Áp dụng BSC để thiết kế lại các quy trình, phân công rõ ràng trách nhiệm và xây dựng hệ thống báo cáo định kỳ. Thời gian triển khai trong 1 năm, do Ban Giám hiệu và phòng Tổ chức Hành chính chủ trì.

  4. Phát triển hệ thống thước đo và chính sách phát triển nguồn nhân lực: Xây dựng các chỉ số đo lường mức độ hài lòng, gắn kết và năng lực cán bộ giảng viên, đồng thời thiết kế các chương trình đào tạo, khen thưởng phù hợp nhằm nâng cao động lực làm việc. Thời gian thực hiện 1-3 năm, do phòng Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế phối hợp với phòng Tổ chức Hành chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu các trường cao đẳng, đại học: Giúp xây dựng hệ thống đánh giá thành quả hoạt động toàn diện, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển chiến lược.

  2. Phòng Tài chính - Kế toán và Phòng Đào tạo: Áp dụng các chỉ số tài chính và phi tài chính để quản lý nguồn lực, lập kế hoạch tài chính và phát triển chương trình đào tạo phù hợp.

  3. Cán bộ quản lý các phòng ban chức năng: Nắm bắt phương pháp xây dựng và vận dụng BSC để cải tiến quy trình nội bộ, tăng cường phối hợp và nâng cao hiệu quả công việc.

  4. Giảng viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Kế toán - Kiểm toán, Quản trị giáo dục: Tham khảo mô hình ứng dụng BSC trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, phục vụ nghiên cứu và thực hành quản lý.

Câu hỏi thường gặp

  1. Bảng cân bằng điểm (BSC) là gì và tại sao cần áp dụng trong giáo dục?
    BSC là hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động dựa trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển. Trong giáo dục, BSC giúp chuyển chiến lược thành mục tiêu cụ thể, đánh giá toàn diện và nâng cao chất lượng quản lý.

  2. Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng đã áp dụng BSC như thế nào?
    Trường vận dụng BSC để xây dựng hệ thống đánh giá thành quả hoạt động năm 2013, tập trung vào việc thiết lập mục tiêu và thước đo trên bốn phương diện, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến quản lý và phát triển.

  3. Những khó khăn chính khi áp dụng BSC tại trường là gì?
    Khó khăn gồm thiếu mục tiêu tài chính cụ thể, chưa có hệ thống thước đo đầy đủ, công tác quản lý còn tập trung quyền hành và chưa phát huy sự phối hợp giữa các phòng ban.

  4. Lợi ích khi áp dụng BSC trong trường học là gì?
    BSC giúp nhà trường có cái nhìn toàn diện về hoạt động, nâng cao sự minh bạch trong đánh giá, thúc đẩy sự phối hợp nội bộ, tăng cường động lực cán bộ và cải thiện chất lượng đào tạo.

  5. Làm thế nào để xây dựng thước đo hiệu quả trong BSC?
    Cần xác định mục tiêu chiến lược rõ ràng, lựa chọn các chỉ số đo lường phù hợp với đặc thù tổ chức, thiết lập giá trị mục tiêu cụ thể và xây dựng các sáng kiến hành động để đạt được mục tiêu đó.

Kết luận

  • Bảng cân bằng điểm (BSC) là công cụ quản lý hiệu quả, giúp chuyển đổi chiến lược thành các mục tiêu và thước đo cụ thể trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển.
  • Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng có nguồn thu năm 2013 đạt gần 60 tỷ đồng, nhưng còn thiếu hệ thống mục tiêu và thước đo cụ thể để đánh giá thành quả hoạt động.
  • Việc áp dụng BSC giúp nhà trường nhận diện rõ các điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất các giải pháp cải tiến quản lý, nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín.
  • Đề xuất xây dựng mục tiêu tài chính cụ thể, tăng cường quảng bá tuyển sinh, cải tiến quy trình nội bộ và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai hệ thống BSC toàn diện, đào tạo cán bộ quản lý và xây dựng báo cáo định kỳ để giám sát tiến độ thực hiện chiến lược.

Hành động ngay hôm nay để áp dụng Bảng cân bằng điểm sẽ giúp trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng phát triển bền vững và nâng cao vị thế trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp Việt Nam.