Luận Văn Thạc Sĩ: Thực Trạng Và Giải Pháp Phát Triển Sản Phẩm OCOP Tại Huyện Mai Sơn, Tỉnh Sơn La

• Tác giả: Lò Văn Liêm
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Yến
• Trường học: Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
• Đề tài: Thực trạng và giải pháp phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC BẢNG
• TRÍCH YẾU LUẬN VĂN THẠC SỸ
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
• 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn
• 1.4.1. Những đóng góp mới và ý nghĩa về khoa học
• 1.4.2. Những đóng góp mới và ý nghĩa về thực tiễn
• 1.5. Kết cấu luận văn
• 2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
• 2.1. Cơ sở lý luận của đề tài
• 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản
• 2.1.1.1. Khái niệm về sản phẩm
• 2.1.1.2. Khái niệm về sản phẩm OCOP
• 2.1.1.3. Khái niệm về phát triển
• 2.1.1.4. Khái niệm về phát triển sản phẩm OCOP
• 2.1.2. Đặc trƣng cơ bản của sản phẩm OCOP
• 2.1.2.1. Sản phẩm có tính đồng nhất cao
• 2.1.2.2. Sản phẩm có năng lực cạnh tranh trên thị trƣờng
• 2.1.2.3. Sản phẩm có sức lan tỏa mạnh
• 2.1.2.4. Sản phẩm mang tính đặc thù của quốc gia, vùng lãnh thổ, địa phƣơng
• 2.1.2.5. Sản phẩm có tính an toàn và thân thiện với môi trƣờng
• 2.1.3. Nội dung của phát triển sản phẩm OCOP
• 2.1.3.1. Phát triển sản phẩm theo lĩnh vực hoạt động
• 2.1.3.2. Phát triển sản phẩm theo chu trình OCOP
• 2.1.4. Chƣơng trình “mỗi xã một sản phẩm”
• 2.1.4.1. Nguồn gốc chƣơng trình “mỗi làng một sản phẩm”
• 2.1.4.2. Đặc điểm của chƣơng trình “mỗi xã một sản phẩm”
• 2.1.4.3. Vai trò của chƣơng trình “mỗi xã một sản phẩm”
• 2.1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển sản phẩm OCOP
• 2.1.5.1. Nhóm nhân tố bên ngoài
• 2.1.5.2. Nhóm nhân tố bên trong
• 2.2. Cơ sở thực tiễn
• 2.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng về phát triển sản phẩm OCOP
• 2.2.1.1. Kinh nghiệm của tỉnh Quảng Ninh
• 2.2.1.2. Kinh nghiệm của tỉnh Yên Bái
• 2.2.1.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
• 2.2.2. Tổng quan một số công trình nghiên cứu có liên quan
• 3. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên
• 3.1.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.1.2. Tài nguyên đất
• 3.1.1.3. Khí hậu, thủy văn
• 3.1.1.4. Tài nguyên khoáng sản
• 3.1.1.5. Tài nguyên sinh vật
• 3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 3.1.2.1. Điều kiện kinh tế
• 3.1.2.2. Điều kiện xã hội
• 3.1.3. Đánh giá chung về địa bàn nghiên cứu
• 3.1.3.1. Những thuận lợi
• 3.1.3.2. Những khó khăn
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phƣơng pháp tiếp cận
• 3.3.2. Phƣơng pháp thu thập tài liệu
• 3.3.2.1. Thu thập số liệu thứ cấp
• 3.3.2.2. Điều tra khảo sát lấy số liệu sơ cấp
• 3.3.3. Phƣơng pháp xử lý và tổng hợp thông tin
• 3.3.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin
• 3.3.4.1. Phân tích SWOT
• 3.3.4.2. Phƣơng pháp thống kê mô tả
• 3.3.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu
• 3.3.5.1. Chỉ tiêu đánh giá về tính phù hợp của chủ trƣơng, định hƣớng chính sách của huyện Mai Sơn và tỉnh Sơn La đối với việc phát triển các sản phẩm OCOP
• 3.3.5.2. Chỉ tiêu đánh giá về công tác lựa chọn các sản phẩm OCOP
• 3.3.5.3. Chỉ tiêu đánh giá về công tác phát triển sản phẩm OCOP của địa phƣơng
• 3.3.5.4. Chỉ tiêu đánh giá về công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Khái quát chung về huyện Mai Sơn tỉnh Sơn La trong phát triển các sản phẩm OCOP
• 4.1.1. Tiềm năng phát triển các sản phẩm đặc sản địa phƣơng ở huyện Mai Sơn
• 4.1.2. Các nhóm sản phẩm lợi thế của huyện Mai Sơn
• 4.1.3. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của huyên Mai Sơn tỉnh Sơn La trong phát triển các sản phẩm OCOP
• 4.1.3.1. Nguy cơ và thách thức
• 4.2. Thực trạng triển khai chƣơng trình “mỗi xã một sản phẩm” trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
• 4.2.1. Nhóm tiêu chí: Sản phẩm và sức mạnh của cộng đồng
• 4.2.2. Nhóm tiêu chí: Khả năng tiếp thị
• 4.2.3. Nhóm tiêu chí: Chất lƣợng sản phẩm
• 4.2.4. Đánh giá chung về thực trạng sản phẩm và loại hình tổ chức sản xuất - kinh doanh so với Bộ tiêu chí OCOP
• 4.2.4.1. Loại hình tổ chức sản xuất, kinh doanh
• 4.2.4.2. Về hoạt động sản xuất - kinh doanh
• 4.2.4.3. Về sản phẩm
• 4.2.5. Kết quả khảo sát ý kiến các bên liên quan đối với việc phát triển sản phẩm thuộc chƣơng trình OCOP của huyện Mai Sơn tỉnh Sơn La
• 4.2.5.1. Kết quả khảo sát về chủ trƣơng, định hƣớng phát triển sản phẩm
• 4.2.5.2. Kết quả khảo sát về tuyên truyền giới thiệu sản phẩm
• 4.2.5.3. Kết quả khảo sát về giải pháp phát triển sản phẩm OCOP
• 4.2.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc triển khai chƣơng trình “mỗi xã, một sản phẩm OCOP” tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
• 4.2.6.1. Yếu tố bên ngoài
• 4.2.6.2. Yếu tố bên trong
• 4.2.7. Đánh giá chung việc triển khai chƣơng trình “ mỗi xã một sản phẩm” trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
• 4.2.7.1. Kết quả đạt đƣợc
• 4.2.7.2. Hạn chế, nguyên nhân
• 4.3. Giải pháp phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyên Mai Sơn tỉnh Sơn La
• 4.3.1. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chƣơng trình
• 4.3.2. Hoàn thiện hệ thống vận hành OCOP từ huyện đến cơ sở
• 4.3.3. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực OCOP
• 4.3.4. Giải pháp về khoa học công nghệ và bảo vệ môi trƣờng
• 4.3.5. Xây dựng hệ thống quản lý chất lƣợng, thống kê, kiểm soát chất lƣợng sản phẩm OCOP sau đánh giá, công nhận
• 4.3.6. Giải pháp xúc tiến thƣơng mại
• 4.3.7. Tổ chức sản xuất gắn với quy hoạch và phát triển vùng nguyên liệu đặc trƣng tại địa phƣơng
• 4.3.8. Giải pháp về chính sách
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Đối với Nhà nƣớc
• 5.2. Đối với tỉnh Sơn La
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG

I. Thực trạng phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Mai Sơn tỉnh Sơn La

Huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, có nhiều tiềm năng phát triển sản phẩm OCOP nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi. Các sản phẩm nông nghiệp như thanh long, cây ăn quả có múi, và dược liệu đã được phát triển thành các sản phẩm đặc trưng. Tuy nhiên, việc triển khai chương trình OCOP còn gặp nhiều khó khăn. Số lượng sản phẩm đăng ký dự thi OCOP còn ít, chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương. Các chủ thể tham gia chủ yếu tập trung vào sản xuất mà chưa chú trọng đến xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm.

1.1. Tiềm năng và lợi thế của huyện Mai Sơn

Huyện Mai Sơn có khí hậu và thổ nhưỡng phù hợp để phát triển các sản phẩm nông nghiệp đặc sản. Các vùng trồng thanh long, cây ăn quả có múi, và dược liệu đã hình thành, tạo nền tảng cho phát triển sản phẩm OCOP. Đến năm 2020, huyện có 2 doanh nghiệp, 17 hợp tác xã, và 85 hộ kinh doanh tham gia vào chương trình. Các làng nghề truyền thống như mây tre đan, gốm sứ, và dệt thổ cẩm cũng là tiềm năng lớn để phát triển sản phẩm địa phương.

1.2. Những khó khăn và thách thức

Mặc dù có tiềm năng, việc triển khai chương trình OCOP tại huyện Mai Sơn còn nhiều hạn chế. Các chủ thể tham gia chưa có tầm nhìn chiến lược trong xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm. Hệ thống văn bản hướng dẫn từ Trung ương và tỉnh chưa đầy đủ, dẫn đến lúng túng trong triển khai. Số lượng sản phẩm đăng ký dự thi OCOP còn ít, chưa phát huy hết tiềm năng của địa phương.

II. Giải pháp phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Mai Sơn

Để phát triển bền vững sản phẩm OCOP, huyện Mai Sơn cần tập trung vào các giải pháp toàn diện. Trọng tâm là nâng cao nhận thức về chương trình OCOP, hoàn thiện hệ thống vận hành từ huyện đến cơ sở, và đào tạo nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, và đẩy mạnh xúc tiến thương mại cũng là những giải pháp quan trọng.

2.1. Nâng cao nhận thức và đào tạo nguồn nhân lực

Việc nâng cao nhận thức về chương trình OCOP cho cán bộ, chủ thể kinh tế, và người dân là bước đầu tiên quan trọng. Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo để phổ biến kiến thức và kỹ năng cần thiết. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực có chuyên môn về quản lý chất lượng, marketing, và phát triển thương hiệu để hỗ trợ các chủ thể tham gia chương trình.

2.2. Ứng dụng khoa học công nghệ và xúc tiến thương mại

Ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất và chế biến sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm. Đồng thời, cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại thông qua các hội chợ, triển lãm, và quảng bá trực tuyến. Việc xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm cũng là yếu tố quan trọng để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

III. Kết luận và kiến nghị

Việc phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, đã đạt được một số kết quả ban đầu. Tuy nhiên, để phát huy hết tiềm năng, cần có sự hỗ trợ từ Nhà nước, tỉnh, và các cấp chính quyền địa phương. Các doanh nghiệp, hợp tác xã, và hộ kinh doanh cần chủ động nắm bắt cơ hội, tận dụng các chính sách hỗ trợ để phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường.

3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước và tỉnh Sơn La

Nhà nước và tỉnh Sơn La cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể tham gia chương trình OCOP. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ vốn, đất đai, và ứng dụng khoa học công nghệ để thúc đẩy sản xuất và chế biến sâu các sản phẩm địa phương.

3.2. Kiến nghị đối với các chủ thể tham gia

Các doanh nghiệp, hợp tác xã, và hộ kinh doanh cần chủ động nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, và tăng cường quảng bá. Việc liên kết với các vùng nguyên liệu và hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh cũng là yếu tố quan trọng để phát triển bền vững sản phẩm OCOP.