Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế dịch vụ tại Việt Nam, du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn với tốc độ tăng trưởng vượt trội. Tỉnh Quảng Ninh, với huyện đảo Cô Tô, đang trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch biển đảo. Từ năm 2015 đến 2017, lượng khách du lịch đến Cô Tô tăng từ 167.500 lượt lên gần 280.000 lượt, trong đó khách quốc tế tăng từ 175 lên 1.347 lượt, tương ứng mức tăng 225,4% về lượng khách quốc tế trong năm gần nhất. Doanh thu từ dịch vụ du lịch cũng tăng từ 286 tỷ đồng năm 2015 lên 458 tỷ đồng năm 2017, đóng góp ngày càng lớn vào ngân sách địa phương với tỷ lệ thu ngân sách từ du lịch tăng từ 5,14% lên 6,64%.

Tuy nhiên, công tác quản lý du lịch trên địa bàn huyện còn nhiều hạn chế như quy hoạch chưa đồng bộ, bộ máy quản lý cồng kềnh, công tác xúc tiến du lịch và quản lý khách chưa chuyên nghiệp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng quản lý du lịch tại Cô Tô, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp tăng cường quản lý, góp phần phát triển du lịch bền vững, nâng cao hiệu quả kinh tế địa phương trong giai đoạn 2015-2020.

Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh, với dữ liệu thu thập từ năm 2015 đến 2017 và khảo sát năm 2018. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ hoạch định chính sách, nâng cao năng lực quản lý du lịch, đồng thời góp phần phát triển kinh tế xã hội bền vững cho huyện đảo đặc thù này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý du lịch và quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hai khung lý thuyết chính bao gồm:

  1. Lý thuyết quản lý du lịch tại địa phương: Quản lý du lịch là sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý (Nhà nước và các cơ quan chức năng) nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực, tiềm năng du lịch để đạt mục tiêu phát triển bền vững. Khái niệm này bao gồm quản lý các hoạt động kinh doanh lưu trú, vận chuyển, lữ hành và các dịch vụ du lịch bổ trợ.

  2. Lý thuyết quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường: Nhà nước giữ vai trò tổ chức, điều tiết, định hướng và kiểm soát hoạt động du lịch thông qua hệ thống pháp luật, chính sách, quy hoạch và bộ máy quản lý từ Trung ương đến địa phương. Quản lý nhà nước đòi hỏi bộ máy hiệu lực, hiệu quả và đội ngũ cán bộ có năng lực chuyên môn cao.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng gồm: quản lý du lịch, kinh doanh cơ sở lưu trú, kinh doanh vận chuyển khách du lịch, kinh doanh lữ hành, xúc tiến du lịch, phát triển du lịch bền vững.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập thông tin thứ cấp và sơ cấp. Thông tin thứ cấp được khai thác từ các báo cáo thống kê, văn bản pháp luật, chính sách của Nhà nước và địa phương, các tài liệu nghiên cứu liên quan đến quản lý du lịch tại huyện Cô Tô giai đoạn 2015-2017.

Thông tin sơ cấp được thu thập qua khảo sát 180 khách du lịch và phỏng vấn 6 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn huyện. Mẫu khách du lịch được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên thuận tiện, đảm bảo độ tin cậy 95% với sai số 5%. Phiếu khảo sát gồm các câu hỏi đóng, mở và thang đo Likert 5 mức độ nhằm đánh giá các khía cạnh quản lý du lịch.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh số tuyệt đối và tương đối, phân tích dãy số thời gian để đánh giá xu hướng phát triển du lịch và hiệu quả quản lý. Các chỉ tiêu nghiên cứu bao gồm lượng khách du lịch, doanh thu, thu ngân sách, số lượng cơ sở lưu trú, cơ sở ăn uống, phương tiện giao thông phục vụ du lịch, cùng các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý chiến lược, bộ máy quản lý, xúc tiến du lịch, quản lý khách và tổ chức cung cấp dịch vụ.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2017 với khảo sát bổ sung năm 2018, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng lượng khách du lịch: Tổng lượt khách du lịch tăng từ 167.500 lượt năm 2015 lên 279.992 lượt năm 2017, tương đương mức tăng 67,1%. Khách quốc tế tăng mạnh từ 175 lên 1.347 lượt, tăng 670%, trong khi khách nội địa tăng 66,5%. Điều này cho thấy sức hút ngày càng lớn của huyện Cô Tô trên thị trường du lịch trong và ngoài nước.

  2. Doanh thu và thu ngân sách từ du lịch: Doanh thu du lịch tăng từ 286 tỷ đồng năm 2015 lên 458 tỷ đồng năm 2017, tăng 60%. Thu ngân sách từ du lịch cũng tăng từ 14,7 tỷ đồng lên 30,4 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 6,64% tổng thu ngân sách địa phương, tăng 1,5 điểm phần trăm so với năm 2015.

  3. Phát triển cơ sở hạ tầng du lịch: Huyện có trên 300 cơ sở lưu trú với hơn 2.500 phòng, cùng hệ thống giao thông đường thủy hiện đại với 26 tàu cao tốc phục vụ vận chuyển khách, rút ngắn thời gian di chuyển xuống còn 1/3 so với trước đây. Các tuyến điểm du lịch được quy hoạch bài bản với 3 tuyến chính, bao gồm các điểm di tích lịch sử, sinh thái biển và khu vui chơi giải trí.

  4. Thực trạng quản lý du lịch: Công tác xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và chính sách phát triển du lịch còn chưa đồng bộ, bộ máy quản lý nhà nước cồng kềnh, công tác xúc tiến du lịch và quản lý khách chưa chuyên nghiệp, quản lý các tổ chức cung cấp dịch vụ du lịch chưa chặt chẽ. Nguồn nhân lực quản lý còn hạn chế về số lượng và chất lượng.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng mạnh mẽ về lượng khách và doanh thu phản ánh tiềm năng phát triển du lịch biển đảo của huyện Cô Tô, phù hợp với định hướng phát triển du lịch mũi nhọn của tỉnh Quảng Ninh và cả nước. Việc công nhận huyện Cô Tô là Khu du lịch địa phương năm 2016 đã tạo điều kiện thuận lợi cho thu hút khách quốc tế, đồng thời thúc đẩy đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, các hạn chế trong quản lý du lịch làm giảm hiệu quả khai thác tiềm năng. Bộ máy quản lý cồng kềnh và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan dẫn đến việc thực thi chính sách chưa đồng bộ. Công tác xúc tiến du lịch còn thiếu chuyên nghiệp, ngân sách xúc tiến hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng quảng bá hình ảnh điểm đến. Quản lý khách du lịch và các tổ chức cung cấp dịch vụ chưa bài bản, gây khó khăn trong kiểm soát chất lượng dịch vụ và bảo vệ quyền lợi du khách.

So sánh với kinh nghiệm quản lý du lịch tại các huyện đảo như Phú Quốc và Cát Bà cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, xây dựng bộ máy quản lý tinh gọn, phát triển sản phẩm du lịch đa dạng và chú trọng xúc tiến quảng bá là những yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển bền vững. Các biểu đồ thể hiện sự tăng trưởng lượng khách, doanh thu và tỷ lệ thu ngân sách có thể minh họa rõ nét xu hướng phát triển tích cực của du lịch Cô Tô.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực nguồn nhân lực quản lý du lịch: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý du lịch, kỹ năng xúc tiến và quản lý dịch vụ cho cán bộ quản lý và nhân viên các cơ quan, doanh nghiệp du lịch. Mục tiêu nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực thi trong vòng 1-2 năm, do UBND huyện phối hợp với Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh thực hiện.

  2. Hoàn thiện quy hoạch và chiến lược phát triển du lịch: Rà soát, cập nhật và hoàn thiện quy hoạch phát triển du lịch huyện theo hướng bền vững, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa. Thực hiện trong năm 2019-2020, do Ban Quản lý Khu du lịch huyện chủ trì phối hợp các sở ngành liên quan.

  3. Tăng cường công tác xúc tiến, quảng bá du lịch: Đầu tư ngân sách cho các chương trình xúc tiến chuyên nghiệp, xây dựng cổng thông tin du lịch điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin trong quảng bá, kết nối với các thị trường trọng điểm trong và ngoài nước. Thời gian triển khai từ năm 2019, do Phòng Văn hóa và Thông tin huyện phối hợp các doanh nghiệp du lịch thực hiện.

  4. Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về du lịch: Tinh gọn bộ máy, phân công rõ ràng trách nhiệm, tăng cường phối hợp liên ngành, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả điều hành. Thực hiện trong năm 2019, do UBND huyện chủ trì.

  5. Giải pháp về môi trường và hạ tầng du lịch: Tăng cường quản lý vệ sinh môi trường, xử lý rác thải, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên; đồng thời nâng cấp cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch như bến tàu, đường giao thông nội đảo. Thực hiện liên tục từ 2019-2020, do các phòng ban chức năng và doanh nghiệp du lịch phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch cấp huyện và tỉnh: Giúp xây dựng chính sách, quy hoạch và nâng cao hiệu quả quản lý du lịch địa phương, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực du lịch: Cung cấp thông tin về thực trạng, tiềm năng và các giải pháp quản lý giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng thị trường.

  3. Các nhà nghiên cứu, học giả trong lĩnh vực quản lý kinh tế và du lịch: Là tài liệu tham khảo bổ ích để nghiên cứu chuyên sâu về quản lý du lịch tại các huyện đảo, góp phần phát triển lý luận và thực tiễn quản lý du lịch.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong phát triển và bảo vệ tài nguyên du lịch, tham gia tích cực vào công tác quản lý và phát triển du lịch bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý du lịch tại huyện đảo Cô Tô lại quan trọng?
    Quản lý du lịch hiệu quả giúp khai thác tiềm năng du lịch biển đảo, tăng nguồn thu ngân sách, tạo việc làm và phát triển kinh tế xã hội bền vững, đồng thời bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa địa phương.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý du lịch tại Cô Tô?
    Bao gồm điều kiện tự nhiên, chính sách Nhà nước, kinh tế xã hội địa phương, bộ máy quản lý nhà nước, sản phẩm du lịch và chiến lược xúc tiến quảng bá. Sự phối hợp đồng bộ các yếu tố này quyết định hiệu quả quản lý.

  3. Cơ sở hạ tầng du lịch tại Cô Tô hiện nay ra sao?
    Huyện có hơn 300 cơ sở lưu trú với trên 2.500 phòng, hệ thống giao thông đường thủy hiện đại với 26 tàu cao tốc, hệ thống đường nội thị được bê tông hóa, điện và thông tin liên lạc phủ sóng toàn huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch.

  4. Các giải pháp chính để tăng cường quản lý du lịch tại Cô Tô là gì?
    Nâng cao năng lực nguồn nhân lực, hoàn thiện quy hoạch chiến lược, tăng cường xúc tiến quảng bá, kiện toàn bộ máy quản lý, cải thiện môi trường và hạ tầng du lịch là những giải pháp trọng tâm.

  5. Làm thế nào để du lịch Cô Tô phát triển bền vững?
    Phát triển bền vững đòi hỏi bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, phát triển sản phẩm đa dạng, nâng cao chất lượng dịch vụ, quản lý chặt chẽ các hoạt động du lịch, đồng thời tăng cường sự tham gia của cộng đồng và các bên liên quan.

Kết luận

  • Lượng khách du lịch và doanh thu tại huyện Cô Tô tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn 2015-2017, góp phần nâng cao thu ngân sách địa phương.
  • Công tác quản lý du lịch còn nhiều hạn chế về quy hoạch, bộ máy quản lý, xúc tiến và quản lý khách, ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện quy hoạch, tăng cường xúc tiến, kiện toàn bộ máy và cải thiện môi trường du lịch.
  • Kinh nghiệm từ các địa phương khác như Phú Quốc và Cát Bà cho thấy vai trò quan trọng của công nghệ và quản lý hiện đại trong phát triển du lịch bền vững.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2019-2020, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển du lịch huyện Cô Tô bền vững và hiệu quả!