I. Tính Cấp Thiết Của Đề Tài
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, việc tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã trở thành một xu hướng quan trọng. Việt Nam đã tham gia 17 FTA, trong đó có 14 FTA đã có hiệu lực, mở ra nhiều cơ hội cho phát triển kinh tế. Sự gia tăng kim ngạch xuất khẩu từ 100 tỷ USD năm 2007 lên 543,9 tỷ USD năm 2020 cho thấy tác động tích cực của FTA đến kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ tận dụng ưu đãi thuế quan từ các FTA chỉ đạt 33,1%, thấp hơn so với các nước như Hàn Quốc và Nhật Bản. Điều này đặt ra yêu cầu cần nghiên cứu sâu hơn để giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt hơn các ưu đãi từ FTA, từ đó thúc đẩy xuất khẩu.
II. Mục Đích Nghiên Cứu
Mục đích tổng quát của nghiên cứu là đề xuất các giải pháp nhằm gia tăng mức độ tận dụng cơ chế ưu đãi từ các FTA. Nghiên cứu sẽ hệ thống hóa lý luận về FTA, xây dựng khung lý luận về tận dụng cơ chế ưu đãi trong thương mại hàng hóa, phân tích thực tiễn tận dụng cơ chế ưu đãi của Việt Nam và kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ tận dụng này. Các giải pháp được đề xuất sẽ giúp chính phủ, doanh nghiệp và các hiệp hội ngành hàng nâng cao hiệu quả tận dụng ưu đãi từ các FTA.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu
Luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, bao gồm phương pháp tổng quan tài liệu để rà soát các nghiên cứu liên quan, thu thập dữ liệu từ các nguồn sơ cấp và thứ cấp, và phương pháp thống kê mô tả để mô tả đặc điểm doanh nghiệp. Phương pháp nghiên cứu định lượng sẽ giúp kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ tận dụng cơ chế ưu đãi từ các FTA. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực trạng và đề xuất giải pháp hiệu quả cho các bên liên quan.
IV. Đóng Góp Của Luận Án
Luận án không chỉ hệ thống hóa lý luận về tận dụng cơ chế ưu đãi từ các FTA mà còn phân tích thực tiễn và đo lường mối tương quan giữa các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ tận dụng. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc tận dụng các ưu đãi từ FTA, đồng thời cung cấp tài liệu tham khảo cho các nhà khoa học và các cơ sở đào tạo liên quan đến lĩnh vực này.
V. Tổng Quan Tình Hình Nghiên Cứu Về Tận Dụng Cơ Chế Ưu Đãi Từ Các Hiệp Định Thương Mại Tự Do
Nghiên cứu về các hiệp định thương mại tự do đã chỉ ra rằng FTA có tác động tích cực đến kinh tế và doanh nghiệp. Các nghiên cứu cho thấy tham gia FTA giúp gia tăng dòng chảy thương mại, nâng cao hiệu quả sản xuất và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận thị trường. Những tác động này không chỉ thể hiện qua số liệu mà còn qua việc cải thiện khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức mà doanh nghiệp cần vượt qua để tận dụng tối đa các cơ hội từ FTA.
