I. Giới thiệu
Nghiên cứu này tập trung vào tác động của sở hữu gia đình và kiểm soát gia đình đến việc lựa chọn công ty kiểm toán tại Việt Nam. Trong bối cảnh nền kinh tế đang phát triển, việc hiểu rõ mối quan hệ này là rất quan trọng. Sở hữu gia đình thường dẫn đến những quyết định khác biệt trong việc lựa chọn công ty kiểm toán, đặc biệt là trong các công ty có sự kiểm soát mạnh mẽ từ gia đình. Theo Jensen và Meckling (1976), sự tách biệt giữa quyền sở hữu và quyền quản lý tạo ra nhu cầu về kiểm toán độc lập, nhằm giảm thiểu các vấn đề về đại diện. Kiểm toán độc lập không chỉ giúp củng cố niềm tin vào thông tin tài chính mà còn là một cơ chế giám sát quan trọng. Do đó, việc lựa chọn công ty kiểm toán có thể bị ảnh hưởng bởi tác động của sở hữu và kiểm soát gia đình.
II. Tổng quan nghiên cứu trước đây
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sở hữu tập trung và kiểm soát gia đình có thể ảnh hưởng đến lựa chọn công ty kiểm toán. Các nghiên cứu như của Josephph Fan và Tjwong (2004) cho thấy rằng trong các thị trường mới nổi, xung đột giữa cổ đông kiểm soát và cổ đông thiểu số làm gia tăng chi phí đại diện. Điều này dẫn đến việc các công ty có sở hữu tập trung cao có xu hướng chọn các công ty kiểm toán lớn như Big 4 để tăng cường khả năng huy động vốn. Nghiên cứu của Z. Jun Lin và Ming Liu (2009) cũng cho thấy rằng các công ty có tỷ lệ nắm giữ cổ phần cao thường chọn kiểm toán viên chất lượng thấp, nhằm duy trì sự không rõ ràng trong báo cáo tài chính. Những nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa sở hữu và lựa chọn công ty kiểm toán.
III. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng với mô hình hồi quy logistic để kiểm định mối quan hệ giữa sở hữu gia đình và lựa chọn công ty kiểm toán. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính và báo cáo thường niên của các công ty niêm yết tại sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM trong giai đoạn 2011-2015. Mô hình nghiên cứu được thiết lập dựa trên các giả thuyết về tác động của sở hữu và kiểm soát gia đình đến quyết định lựa chọn công ty kiểm toán. Phân tích hồi quy logistic cho phép đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn công ty kiểm toán, từ đó cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho nghiên cứu.
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các công ty có sở hữu tập trung cao có xu hướng chọn các công ty kiểm toán thuộc nhóm Big 4, trong khi các công ty có kiểm soát gia đình lại có khuynh hướng chọn các công ty kiểm toán với chất lượng thấp hơn. Điều này cho thấy rằng tác động của sở hữu và kiểm soát gia đình có ảnh hưởng rõ rệt đến quyết định lựa chọn công ty kiểm toán. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các yếu tố như quy mô công ty, lợi nhuận và đòn bẩy tài chính có thể tác động đến lựa chọn này. Những phát hiện này không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc cải thiện chất lượng kiểm toán tại Việt Nam.
V. Kết luận và gợi ý chính sách
Luận văn kết luận rằng sở hữu gia đình và kiểm soát gia đình có tác động đáng kể đến lựa chọn công ty kiểm toán tại Việt Nam. Các công ty có sở hữu tập trung cao thường chọn các công ty kiểm toán lớn để tăng cường độ tin cậy của báo cáo tài chính. Ngược lại, các công ty có kiểm soát gia đình có xu hướng chọn các công ty kiểm toán chất lượng thấp hơn. Để nâng cao chất lượng kiểm toán, cần có các chính sách khuyến khích các công ty niêm yết lựa chọn các công ty kiểm toán có uy tín. Hơn nữa, cần có các nghiên cứu tiếp theo để làm rõ hơn về mối quan hệ này trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam.
