Tác Động Của Thâm Hụt Ngân Sách Đối Với Cán Cân Vãng Lai Ở Các Nước Đông Nam Á

• Tác giả: Nguyễn Lê Mỹ Linh
• Người hướng dẫn: PGS.TS L Bảo Lâm
• Trường học: Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kinh Tế Học
• Đề tài: Tác Động Của Thâm Hụt Ngân Sách Đến Cán Cân Vãng Lai Ở Đông Nam Á
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• TÓM TẮT
• MỤC LỤC
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC BẢNG
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa nghiên cứu
• 1.7. Kết cấu luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• 2.1. Ngân sách Nhà nước
• 2.2. Thâm hụt ngân sách Nhà nước
• 2.3. Nguyên nhân gây ra thâm hụt ngân sách
• 2.4. Các biện pháp tài trợ thâm hụt ngân sách
• 2.5. Tài khoản vãng lai
• 2.5.1. Cán cân thương mại
• 2.5.2. Cán cân dịch vụ
• 2.5.3. Cán cân thu nhập
• 2.5.4. Cán cân chuyển giao vãng lai một chiều
• 2.5.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tài khoản vãng lai
• 2.5.5.1. Nhân tố lạm phát
• 2.5.5.2. Nhân tố tỷ giá hối đoái
• 2.6. Lý thuyết về tác động của cân bằng ngân sách chính phủ lên cân bằng tài khoản vãng lai
• 2.6.1. Quan điểm Keynes
• 2.6.2. Học thuyết của Mundell-Fleming về chi tiêu chính phủ và cán cân tài khoản vãng lai
• 2.7. Những biện pháp tài trợ thâm hụt ngân sách và cân bằng cán cân vãng lai
• 2.8. Cân bằng ngân sách và cán cân vãng lai: theo tổng đầu tư và tiết kiệm tư nhân
• 2.9. Lý thuyết về cân bằng ngân sách chính phủ không tác động đến cân bằng tài khoản vãng lai
• 2.10. Các nghiên cứu trước có liên quan
• 2.10.1. Nghiên cứu của Forte và Magazzino (2013)
• 2.10.2. Nghiên cứu của Jayaraman, Choong và Law (2010)
• 2.10.3. Nghiên cứu của Eldemerdash, Metcalf và Maioli (2014)
• 2.10.4. Nghiên cứu của Mohammadi (2004)
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu
• 3.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.3. Mô hình nghiên cứu
• 3.4. Giải thích biến phụ thuộc
• 3.5. Giải thích các biến độc lập
• 4. CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ
• 4.1. Tổng quan về tài khoản vãng lai, cân bằng ngân sách, chi tiêu chính phủ, tỷ giá thực và tốc độ tăng cung tiền của 10 quốc gia Đông Nam Á
• 4.2. Kiểm tra sự tự tương quan
• 4.3. Ước lượng mô hình hồi quy tuyến tính theo OLS, FEM và REM
• 4.4. Các kiểm định khi lựa chọn mô hình FEM
• 4.5. Kiểm định phương sai sai số thay đổi
• 4.6. Kiểm định tự tương quan của sai số
• 4.7. Kiểm định tự tương quan phần dư của đơn vị chéo
• 4.8. Mô hình hồi quy cố định với điều chỉnh sai số chuẩn (FEM-robust)
• 4.9. Biến cân bằng ngân sách chính phủ (GFB)
• 4.10. Biến chi tiêu chính phủ (GE)
• 4.11. Biến tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDPG)
• 4.12. Biến tỷ giá hối đoái thực đa phương (REER)
• 4.13. Biến tốc độ tăng cung tiền rộng (GMS)
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Gợi ý chính sách
• 5.2. Các biện pháp giảm thiểu thâm hụt ngân sách
• 5.3. Hạn chế các hậu quả của thâm hụt ngân sách
• 5.4. Các biện pháp giảm thâm hụt tài khoản vãng lai
• 5.5. Hạn chế và kiến nghị
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tác Động Thâm Hụt Ngân Sách Đến Cán Cân Vãng Lai

Bài viết này tập trung phân tích tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai ở các nước Đông Nam Á. Đây là một vấn đề kinh tế vĩ mô quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia đang phát triển thường xuyên đối mặt với tình trạng thâm hụt. Việc hiểu rõ mối quan hệ này giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các giải pháp phù hợp để ổn định nền kinh tế Đông Nam Á. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các yếu tố ảnh hưởng, từ chính sách tài khóa đến chính sách tiền tệ, và xem xét các bằng chứng thực nghiệm để làm sáng tỏ vấn đề. Tình trạng thâm hụt ngân sách có thể dẫn đến nhiều hệ lụy, bao gồm lạm phát, biến động tỷ giá hối đoái, và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Do đó, việc kiểm soát thâm hụt là một ưu tiên hàng đầu của nhiều chính phủ.

1.1. Định nghĩa và tầm quan trọng của thâm hụt ngân sách

Thâm hụt ngân sách xảy ra khi chi tiêu chính phủ vượt quá thu nhập. Đây là một vấn đề nhức nhối, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Thâm hụt kéo dài có thể dẫn đến nợ công tăng cao, gây áp lực lên nền kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng đến khả năng tăng trưởng kinh tế. Việc quản lý thâm hụt ngân sách hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững. Theo Luật Ngân sách Nhà nước của Việt Nam, thâm hụt ngân sách được xác định bằng chênh lệch lớn hơn giữa tổng chi và tổng thu ngân sách trung ương.

1.2. Vai trò của cán cân vãng lai trong nền kinh tế

Cán cân vãng lai phản ánh sự khác biệt giữa thu nhập và chi tiêu của một quốc gia với phần còn lại của thế giới. Nó bao gồm cán cân thương mại, cán cân dịch vụ, cán cân thu nhập và cán cân chuyển giao vãng lai. Thâm hụt cán cân vãng lai có nghĩa là một quốc gia đang nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu, và có thể dẫn đến sự phụ thuộc vào nguồn vốn nước ngoài. Cán cân vãng lai là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe của nền kinh tế và khả năng cạnh tranh của quốc gia. Các yếu tố ảnh hưởng đến cán cân vãng lai bao gồm tỷ giá hối đoái, lạm phát, và tăng trưởng kinh tế.

II. Thách Thức Thâm Hụt Ngân Sách Ảnh Hưởng Cán Cân Vãng Lai ra sao

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các quốc gia Đông Nam Á là làm thế nào để giảm thiểu tác động kinh tế tiêu cực của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai. Mối quan hệ này phức tạp và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Khi chính phủ chi tiêu nhiều hơn thu, họ thường phải vay tiền, điều này có thể làm tăng lãi suất và thu hút vốn nước ngoài. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra lạm phát và làm giảm sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu. Do đó, việc tìm kiếm một sự cân bằng hợp lý giữa chi tiêu công và ổn định cán cân vãng lai là một nhiệm vụ khó khăn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thâm hụt ngân sách có thể dẫn đến thâm hụt cán cân vãng lai, nhưng mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia và điều kiện kinh tế cụ thể.

2.1. Cơ chế tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai

Thâm hụt ngân sách có thể ảnh hưởng đến cán cân vãng lai thông qua nhiều kênh khác nhau. Đầu tiên, nó có thể làm tăng tổng cầu trong nước, dẫn đến tăng nhập khẩu và làm giảm cán cân thương mại. Thứ hai, nó có thể gây ra lạm phát, làm giảm sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu. Thứ ba, nó có thể làm tăng lãi suất, thu hút vốn nước ngoài và làm tăng tỷ giá hối đoái, điều này cũng có thể làm giảm cán cân thương mại. Các yếu tố này kết hợp với nhau có thể dẫn đến thâm hụt cán cân vãng lai kéo dài.

2.2. Các yếu tố làm phức tạp mối quan hệ này

Mối quan hệ giữa thâm hụt ngân sách và cán cân vãng lai không phải lúc nào cũng rõ ràng và có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, bao gồm: (1) phản ứng của chính sách tiền tệ; (2) mức độ mở cửa của nền kinh tế; (3) cấu trúc của nền kinh tế; (4) kỳ vọng của thị trường. Ví dụ, nếu ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, điều này có thể làm giảm tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai. Hoặc, nếu nền kinh tế có cấu trúc sản xuất đa dạng và cạnh tranh, nó có thể chống lại tác động tiêu cực của thâm hụt ngân sách lên cán cân thương mại.

III. Cách Giảm Thâm Hụt Ngân Sách để Cải Thiện Cán Cân Vãng Lai

Một trong những phương pháp hiệu quả để cải thiện cán cân vãng lai là giảm thâm hụt ngân sách. Điều này có thể đạt được thông qua việc tăng thu ngân sách hoặc giảm chi tiêu chính phủ, hoặc cả hai. Tăng thu có thể thông qua cải cách thuế hoặc mở rộng cơ sở thuế. Giảm chi tiêu có thể thông qua cắt giảm các chương trình không hiệu quả hoặc cải thiện hiệu quả quản lý chi tiêu công. Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp này có thể gặp phải sự phản đối từ các nhóm lợi ích khác nhau và đòi hỏi sự quyết tâm chính trị cao. Việc cân bằng giữa mục tiêu ổn định tài chính công và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế là một bài toán khó.

3.1. Cải cách thuế để tăng thu ngân sách

Cải cách thuế có thể là một cách hiệu quả để tăng thu ngân sách. Điều này có thể bao gồm việc mở rộng cơ sở thuế, tăng thuế suất đối với một số loại thu nhập hoặc tài sản, hoặc cải thiện hiệu quả thu thuế. Tuy nhiên, cải cách thuế cần được thiết kế cẩn thận để tránh tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và phân phối thu nhập. Ví dụ, tăng thuế quá cao có thể làm giảm động lực làm việc và đầu tư, trong khi giảm thuế đối với người giàu có thể làm tăng bất bình đẳng.

3.2. Giảm chi tiêu chính phủ thông minh

Giảm chi tiêu chính phủ có thể là một cách khác để giảm thâm hụt ngân sách. Tuy nhiên, việc cắt giảm chi tiêu cần được thực hiện một cách thông minh để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến các dịch vụ công quan trọng và tăng trưởng kinh tế. Chính phủ có thể cắt giảm các chương trình không hiệu quả, cải thiện hiệu quả quản lý chi tiêu công, hoặc giảm chi tiêu cho quốc phòng. Việc này đòi hỏi sự đánh giá kỹ lưỡng và ưu tiên các lĩnh vực quan trọng.

3.3. Nâng cao hiệu quả quản lý nợ công

Quản lý nợ công hiệu quả là rất quan trọng để giảm gánh nặng nợ và đảm bảo sự bền vững tài chính. Điều này bao gồm việc vay nợ với chi phí thấp nhất có thể, đa dạng hóa các nguồn vốn vay, và giảm rủi ro tái cấp vốn. Nợ công cần được sử dụng một cách hiệu quả để đầu tư vào các dự án có khả năng tạo ra tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

IV. Nghiên Cứu Bằng Chứng Thực Tế Về Tác Động Ở Đông Nam Á

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai ở các nước Đông Nam Á. Một số nghiên cứu cho thấy rằng thâm hụt ngân sách có tác động tiêu cực đến cán cân vãng lai, trong khi những nghiên cứu khác lại không tìm thấy mối liên hệ rõ ràng. Sự khác biệt này có thể là do sự khác biệt trong phương pháp nghiên cứu, dữ liệu sử dụng, và điều kiện kinh tế cụ thể của từng quốc gia. Theo nghiên cứu của Nguyễn Lê Mỹ Linh, các quốc gia Đông Nam Á đều có hiện tượng thâm hụt kép, có nghĩa là thâm hụt ngân sách có tác động đồng biến đến thâm hụt tài khoản vãng lai.

4.1. Phân tích các nghiên cứu tiêu biểu

Các nghiên cứu khác nhau sử dụng các phương pháp khác nhau để ước lượng tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai. Một số nghiên cứu sử dụng mô hình kinh tế lượng, trong khi những nghiên cứu khác sử dụng phân tích hồi quy. Kết quả của các nghiên cứu này có thể khác nhau tùy thuộc vào các biến số được sử dụng và các giả định được đưa ra. Nghiên cứu của Forte và Magazzino (2013), Jayaraman, Choong và Law (2010), Eldemerdash, Metcalf và Maioli (2014), Mohammadi (2004) đều có những kết quả khác nhau về tác động này.

4.2. So sánh kết quả giữa các quốc gia

Tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai có thể khác nhau giữa các quốc gia Đông Nam Á do sự khác biệt trong cấu trúc kinh tế, chính sách tài khóa và tiền tệ, và mức độ mở cửa của nền kinh tế. Ví dụ, các quốc gia có nền kinh tế xuất khẩu định hướng có thể ít bị ảnh hưởng bởi thâm hụt ngân sách hơn các quốc gia có nền kinh tế dựa vào tiêu dùng trong nước.

V. Kết Luận Hướng Đi Mới Cho Chính Sách Tài Khóa Đông Nam Á

Việc hiểu rõ tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai là rất quan trọng để các nhà hoạch định chính sách Đông Nam Á đưa ra các quyết định chính sách tài khóa phù hợp. Mặc dù không có một giải pháp duy nhất phù hợp cho tất cả các quốc gia, nhưng việc duy trì sự ổn định tài chính công và cải thiện cán cân vãng lai là những mục tiêu quan trọng cần được ưu tiên. Điều này đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp tăng thu ngân sách, giảm chi tiêu chính phủ, và cải thiện hiệu quả quản lý nợ công. Đồng thời, các quốc gia cũng cần chú trọng đến việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và đa dạng hóa cơ cấu kinh tế để giảm sự phụ thuộc vào vốn nước ngoài. Hạn chế thâm hụt ngân sách ở mức thấp nhất và hệ quả của thâm hụt ngân sách mang lại để từ đó có thể tránh được sự tác động của thâm hụt ngân sách lên thâm hụt tài khoản vãng lai.

5.1. Tóm tắt các phát hiện chính

Bài viết đã phân tích tác động của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai ở các nước Đông Nam Á. Nghiên cứu cho thấy rằng thâm hụt ngân sách có thể có tác động tiêu cực đến cán cân vãng lai, nhưng mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia và điều kiện kinh tế cụ thể. Bài viết cũng đã đề xuất một số biện pháp để giảm thâm hụt ngân sách và cải thiện cán cân vãng lai, bao gồm cải cách thuế, giảm chi tiêu chính phủ, và cải thiện hiệu quả quản lý nợ công.

5.2. Gợi ý chính sách và hướng nghiên cứu tiếp theo

Các nhà hoạch định chính sách Đông Nam Á nên xem xét việc thực hiện các biện pháp để giảm thâm hụt ngân sách và cải thiện cán cân vãng lai. Đồng thời, họ cũng cần chú trọng đến việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và đa dạng hóa cơ cấu kinh tế. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của các chính sách khác nhau lên cán cân vãng lai và tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để giải quyết vấn đề thâm hụt kép.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ 1996 đến 2012, các quốc gia Đông Nam Á đã trải qua nhiều biến động kinh tế vĩ mô, trong đó thâm hụt ngân sách và thâm hụt cán cân vãng lai là hai vấn đề nổi bật. Theo số liệu từ Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), hầu hết các nước trong khu vực đều ghi nhận hiện tượng thâm hụt kép, tức là thâm hụt ngân sách đồng thời với thâm hụt tài khoản vãng lai. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định kinh tế và khả năng phát triển bền vững của các quốc gia. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá tác động của thâm hụt ngân sách đến cán cân vãng lai tại 10 quốc gia Đông Nam Á (trừ Đông Timor) trong giai đoạn 1996-2012, nhằm làm rõ mối quan hệ dài hạn giữa hai biến số này và đề xuất các giải pháp chính sách phù hợp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các biến kinh tế vĩ mô như chi tiêu chính phủ, tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ giá hối đoái thực đa phương và tốc độ tăng cung tiền rộng M2. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách trong việc kiểm soát thâm hụt ngân sách và duy trì cân bằng cán cân vãng lai, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế vĩ mô và mô hình kinh tế lượng để phân tích mối quan hệ giữa thâm hụt ngân sách và cán cân vãng lai. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

• Lý thuyết Keynes về tác động của thâm hụt ngân sách: Theo quan điểm này, thâm hụt ngân sách làm tăng chi tiêu chính phủ, kích thích tổng cầu (AD) dịch chuyển sang phải trong mô hình AS-AD, dẫn đến tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Lạm phát làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước, khiến xuất khẩu giảm và nhập khẩu tăng, từ đó làm thâm hụt cán cân thương mại và kéo theo thâm hụt cán cân vãng lai.

• Mô hình Mundell-Fleming: Mô hình này phân tích tác động của chi tiêu chính phủ trong nền kinh tế mở với các cơ chế tỷ giá hối đoái khác nhau (thả nổi, cố định) và mức độ di chuyển vốn. Gia tăng chi tiêu chính phủ làm tăng lãi suất trong nước, thu hút dòng vốn nước ngoài, gây áp lực lên tỷ giá hối đoái và làm xấu đi cán cân thương mại, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân vãng lai.

Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các khái niệm chuyên ngành như thâm hụt ngân sách thực tế, cán cân vãng lai, tỷ giá hối đoái thực đa phương (REER), cung tiền rộng M2, và các biến kinh tế vĩ mô khác để xây dựng mô hình nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu bảng (panel data) thu thập từ 10 quốc gia Đông Nam Á trong giai đoạn 1996-2012, tổng cộng 170 quan sát. Nguồn dữ liệu chính là Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và các trang web uy tín về tỷ giá hối đoái.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Thống kê mô tả để tổng quan các biến số nghiên cứu.
• Phân tích hồi quy dữ liệu bảng sử dụng ba mô hình: Pooled OLS, Fixed Effects Model (FEM) và Random Effects Model (REM).
• Kiểm định F, LM và Hausman để lựa chọn mô hình phù hợp nhất.
• Kiểm định phương sai sai số thay đổi, tự tương quan sai số và tự tương quan phần dư đơn vị chéo để đảm bảo tính chính xác của mô hình.
• Phần mềm sử dụng gồm Stata 13 và Excel.

Mô hình hồi quy được xây dựng với biến phụ thuộc là cán cân vãng lai (CAB, % GDP) và các biến độc lập gồm cân bằng ngân sách chính phủ (GFB, % GDP), chi tiêu chính phủ (GE, % GDP), tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDPG, %), tỷ giá hối đoái thực đa phương (REER) và tốc độ tăng cung tiền rộng M2 (GMS, %).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tác động đồng biến của thâm hụt ngân sách đến cán cân vãng lai: Kết quả hồi quy mô hình FEM cho thấy hệ số của biến cân bằng ngân sách chính phủ (GFB) là dương và có ý nghĩa thống kê, cho thấy thâm hụt ngân sách có xu hướng làm tăng thâm hụt cán cân vãng lai. Trung bình, một mức tăng 1% thâm hụt ngân sách so với GDP làm cán cân vãng lai thâm hụt thêm khoảng 0.9% GDP.

2. Chi tiêu chính phủ ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân vãng lai: Biến chi tiêu chính phủ (GE) có hệ số âm, phản ánh rằng khi chi tiêu chính phủ tăng mà không đi kèm tăng thuế, sẽ làm gia tăng thâm hụt ngân sách và kéo theo thâm hụt cán cân vãng lai. Mức độ ảnh hưởng khoảng 0.5% giảm trong cán cân vãng lai cho mỗi 1% tăng chi tiêu chính phủ.

3. Tăng trưởng kinh tế làm xấu đi cán cân vãng lai: Tốc độ tăng trưởng GDP (GDPG) có tác động nghịch biến đến cán cân vãng lai, với hệ số khoảng -0.3, do thu nhập tăng làm tăng nhu cầu nhập khẩu, làm giảm xuất khẩu ròng và gây thâm hụt cán cân vãng lai.

4. Tỷ giá hối đoái thực đa phương (REER) và cung tiền rộng (GMS) tác động tiêu cực: Tỷ giá REER tăng (đồng nội tệ mất giá thực tế) làm giảm sức cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu, làm cán cân vãng lai thâm hụt thêm khoảng 0.4%. Tương tự, tốc độ tăng cung tiền rộng M2 (GMS) làm tăng lạm phát, khiến hàng hóa trong nước đắt hơn, kích thích nhập khẩu và làm thâm hụt cán cân vãng lai thêm khoảng 0.35%.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết Keynes và mô hình Mundell-Fleming, khẳng định rằng thâm hụt ngân sách có tác động đồng biến đến thâm hụt cán cân vãng lai thông qua các biến kinh tế vĩ mô như chi tiêu chính phủ, tăng trưởng kinh tế, tỷ giá hối đoái và cung tiền. Sự gia tăng chi tiêu chính phủ không được bù đắp bằng thuế làm tăng thâm hụt ngân sách, kích thích tổng cầu và lạm phát, từ đó làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước trên thị trường quốc tế.

So sánh với các nghiên cứu trước, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Jayaraman và cộng sự (2010) và Eldemerdash và cộng sự (2014), đồng thời phản bác quan điểm hiệu ứng Ricardian hoàn chỉnh cho rằng thâm hụt ngân sách không ảnh hưởng đến cán cân vãng lai. Dữ liệu cũng cho thấy các quốc gia Đông Nam Á có mức độ mở cửa kinh tế cao, nên các biến động tỷ giá và cung tiền có ảnh hưởng mạnh mẽ đến cán cân vãng lai.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện xu hướng thâm hụt ngân sách và cán cân vãng lai qua các năm, bảng hệ số hồi quy với các giá trị p-value và hệ số ước lượng, cũng như ma trận tương quan giữa các biến để minh họa mối quan hệ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Kiểm soát thâm hụt ngân sách ở mức thấp nhất: Chính phủ các nước Đông Nam Á cần thiết lập mục tiêu thâm hụt ngân sách hợp lý, không vượt quá khoảng 3% GDP, nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến cán cân vãng lai. Thời gian thực hiện: 3-5 năm, chủ thể: Bộ Tài chính và Ngân hàng Trung ương.

2. Tăng cường hiệu quả chi tiêu công: Ưu tiên chi tiêu đầu tư phát triển có hiệu quả, cắt giảm chi tiêu thường xuyên không cần thiết để giảm áp lực lên ngân sách. Thời gian: liên tục, chủ thể: Chính phủ và các cơ quan quản lý ngân sách.

3. Ổn định tỷ giá hối đoái và kiểm soát lạm phát: Áp dụng chính sách tiền tệ thận trọng, duy trì cung tiền hợp lý để kiểm soát lạm phát, đồng thời sử dụng các công cụ can thiệp thị trường ngoại hối để ổn định tỷ giá. Thời gian: ngắn hạn và trung hạn, chủ thể: Ngân hàng Trung ương.

4. Khuyến khích tiết kiệm quốc gia và đầu tư hiệu quả: Tăng cường các chính sách thúc đẩy tiết kiệm trong dân cư và doanh nghiệp, đồng thời cải thiện môi trường đầu tư để thu hút vốn trong nước và nước ngoài, giảm phụ thuộc vào vay nợ nước ngoài. Thời gian: dài hạn, chủ thể: Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm kiểm soát thâm hụt ngân sách và duy trì cân bằng cán cân vãng lai.

2. Các nhà nghiên cứu kinh tế và học giả: Tài liệu là nguồn tham khảo quan trọng cho các nghiên cứu về mối quan hệ giữa ngân sách nhà nước và cán cân vãng lai trong khu vực Đông Nam Á.

3. Sinh viên và học viên cao học ngành Kinh tế: Giúp hiểu rõ các lý thuyết kinh tế vĩ mô, phương pháp nghiên cứu dữ liệu bảng và ứng dụng mô hình kinh tế lượng trong phân tích kinh tế thực tiễn.

4. Các tổ chức tài chính và ngân hàng: Cung cấp thông tin về tác động của chính sách tài khóa và tiền tệ đến cán cân vãng lai, hỗ trợ trong việc đánh giá rủi ro và hoạch định chiến lược tài chính.

Câu hỏi thường gặp

1. Thâm hụt ngân sách ảnh hưởng như thế nào đến cán cân vãng lai?
   Thâm hụt ngân sách làm tăng chi tiêu chính phủ, kích thích tổng cầu và lạm phát, khiến hàng hóa trong nước đắt hơn, giảm xuất khẩu và tăng nhập khẩu, dẫn đến thâm hụt cán cân vãng lai.

2. Tại sao tăng trưởng kinh tế lại làm xấu đi cán cân vãng lai?
   Khi thu nhập tăng, người dân có xu hướng tiêu dùng nhiều hàng nhập khẩu hơn, làm tăng nhập khẩu và giảm xuất khẩu ròng, gây thâm hụt cán cân vãng lai.

3. Tỷ giá hối đoái thực đa phương ảnh hưởng thế nào đến cán cân vãng lai?
   Tỷ giá tăng làm đồng nội tệ mất giá thực tế, làm hàng hóa trong nước trở nên rẻ hơn, có thể kích thích xuất khẩu nhưng cũng làm tăng chi phí nhập khẩu, ảnh hưởng phức tạp đến cán cân vãng lai tùy theo mức độ và cấu trúc kinh tế.

4. Cung tiền rộng M2 tác động ra sao đến cán cân vãng lai?
   Tăng cung tiền làm tăng lạm phát, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước, kích thích nhập khẩu và làm thâm hụt cán cân vãng lai.

5. Làm thế nào để giảm thiểu tác động tiêu cực của thâm hụt ngân sách lên cán cân vãng lai?
   Cần kiểm soát thâm hụt ngân sách, tăng hiệu quả chi tiêu công, ổn định tỷ giá và lạm phát, đồng thời thúc đẩy tiết kiệm và đầu tư hiệu quả trong nước.

Kết luận

• Thâm hụt ngân sách có tác động đồng biến và làm gia tăng thâm hụt cán cân vãng lai ở các nước Đông Nam Á trong giai đoạn 1996-2012.
• Chi tiêu chính phủ tăng cao và tốc độ tăng trưởng kinh tế đều góp phần làm xấu đi cán cân vãng lai thông qua các cơ chế kinh tế vĩ mô.
• Tỷ giá hối đoái thực đa phương và tốc độ tăng cung tiền rộng M2 cũng là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng tiêu cực đến cán cân vãng lai.
• Kết quả nghiên cứu hỗ trợ các lý thuyết Keynes và Mundell-Fleming, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách tài khóa và tiền tệ phù hợp.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp kiểm soát thâm hụt ngân sách, ổn định kinh tế vĩ mô và theo dõi sát sao các biến động kinh tế để điều chỉnh chính sách kịp thời.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia kinh tế cần áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu này để duy trì sự ổn định kinh tế và phát triển bền vững cho khu vực Đông Nam Á.