Tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới doanh nghiệp dệt may Việt Nam

• Tác giả: Đào Văn Thanh
• Người hướng dẫn: TS. Từ Quang Phương
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Kinh tế đầu tư
• Đề tài: Tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp thuộc ngành dệt may Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hà Nội

• Lời cảm ơn
• Lời cam đoan
• Mục lục
• Danh mục các chữ viết tắt
• Danh mục các hình vẽ, biểu đồ
• Danh mục phụ lục
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG TRÀN CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐẾN CÁC DOANH NGHIỆP NỘI ĐỊA
• 1.1. Một số vấn đề lý luận về đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.1.1. Khái niệm về đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.1.2. Đặc điểm của đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.1.3. Các hình thức cơ bản đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.1.4. Một số lý thuyết và động cơ của đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.2. Cơ sở lý luận về tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp nội địa
• 1.3. Khái niệm và các hình thức tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.4. Các kênh truyền dẫn tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp nội địa
• 1.4.1. Các kênh truyền dẫn tác động tràn theo chiều ngang
• 1.4.2. Các kênh truyền dẫn tác động tràn theo chiều dọc
• 1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến các doanh nghiệp nội địa
• 1.5.1. Nhân tố nội tại của doanh nghiệp
• 1.5.1.1. Năng lực tổ chức và quản lý của doanh nghiệp
• 1.5.1.2. Nguồn nhân lực, khả năng hấp thụ và khoảng cách công nghệ của các doanh nghiệp nước sở tại
• 1.5.1.3. Năng lực xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước
• 1.5.1.4. Quy mô của các doanh nghiệp trong nước
• 1.5.1.5. Năng lực tài chính
• 1.5.2. Nhân tố bên ngoài doanh nghiệp
• 1.5.2.1. Chiến lược của các công ty đa quốc gia
• 1.5.2.2. Yếu tố thể chế
• 1.5.2.3. Cạnh tranh tại thị trường trong nước
• 1.6. Đặc điểm của đầu tư nước ngoài và khả năng tiếp nhận công nghệ mới của chính các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 1.7. Ảnh hưởng của vùng
• 1.8. Sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ v à các ngành liên quan
• 1.9. Thông tin về thị trường
• 1.10. Mô hình đánh giá tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến tăng trưởng năng suất và hiệu quả của các doanh nghiệp nội địa
• 2. CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TÁC ĐỘNG TRÀN CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM
• 2.1. Tổng quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các doanh nghiệp Dệt may Việt Nam
• 2.1.1. Vốn và số dự án
• 2.1.2. Hình thức đầu tư
• 2.1.3. Địa bàn đầu tư
• 2.2. Thực trạng tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài tới các doanh nghiệp thuộc ngành Dệt may Việt Nam
• 2.3. Thực trạng tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài theo chiều ngang
• 2.3.1. Tạo sức ép cạnh tranh, buộc các doanh nghiệp trong nước nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh
• 2.3.2. Bắt chước và trình diễn các hiệu ứng
• 2.3.3. Kênh phổ biến và chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp Dệt may
• 2.3.4. Nghiên cứu và phát triển
• 2.3.5. Lưu chuyển lao động giữa doanh nghiệp nước ngoài với doanh nghiệp trong nước và tăng cường đào tạo lao động của doanh nghiệp trong nước
• 2.3.6. Lan tỏa kỹ năng quản lý tiên tiến
• 2.4. Thực trạng tác động tràn của đầu tư trực tiế p nước ngoài theo chiều dọc
• 2.4.1. Tràn thông qua các mối liên kết ngược
• 2.4.2. Tràn thông qua các mối liên kết xuôi
• 2.5. Vận dụng mô hình kinh tế lượng đánh giá tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến tăng trưởng năng suất và hiệu q uả của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam
• 2.5.1. Mô tả số liệu
• 2.5.2. Kết quả ước lượng
• 2.6. Đánh giá chung về tác động tràn của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến các doanh nghiệp ngành dệt may Việt Nam
• 2.6.1. Những kết quả tích cực
• 2.6.2. Những hạn chế
• 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế
• 3. CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP KHAI THÁC TÁC ĐỘNG TRÀN TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ TÁC ĐỘNG TRÀN TIÊU CỰC CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐẾN CÁC DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM
• 3.1. Mục tiêu và định hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành Dệt may Việt Nam
• 3.1.1. Mục tiêu phát triển ngành Dệt may đến năm 2020
• 3.1.2. Định hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành Dệt may Việt Nam
• 3.2. Quan điểm tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các doanh nghiệp Dệt may Việt Nam
• 3.2.1. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Dệt may Việt Nam so với các doanh nghiệp Dệt may nước ngoài
• 3.2.2. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách tăng quy mô và tiềm lực tài chính, nâng cao năng lực tổ chức, quản lý và nguồn nhân lực của các doanh nghiệp Dệt may Việt Nam
• 3.2.3. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách thu hút đầu tư vào thượng nguồn ngành dệt may, vào ngành công nghiệp hỗ trợ và chủ động liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp nước ngoài
• 3.2.4. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách sàng lọc các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài, lựa chọn, không thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng mọi giá, phải đặt yếu tố công nghệ lên hàng đầu và cần có sự cam kết về chuyển giao công nghệ thích hợp với từng ngành, từng dự án
• 3.2.5. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách ư u tiên thu hút các nhà đầu tư thuộc các MNCs lớn của thế giới vào Việt Nam
• 3.2.6. Tận dụng tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng cách t ăng cường công tác thanh, kiểm tra và hậu kiểm tra doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài
• 3.3. Giải pháp khai thác tác động tràn tích cực và hạn chế tác động tràn tiêu cực của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến các doanh nghiệp Dệt may Việt Nam
• 3.3.1. Nhóm giải pháp tận dụng tác động tràn tích cực
• 3.3.1.1. Tiếp nhận và đẩy mạnh đầu tư phát triển nguồn nhân lực Dệt may
• 3.3.1.2. Tiếp nhận và tăng cường đầu tư phát triển khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng chuyển giao cô ng nghệ và trình độ quản lý
• 3.3.1.3. Tăng cường công tác nghiên cứu và thiết kế mẫu mã sản phẩm
• 3.3.1.4. Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, tăng cường liên kết sản xuất và cung ứng nguyên phụ liệu cho các doanh nghiệp Dệt may
• 3.3.1.5. Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các DN Dệt may từ các công ty xuyên quốc gia lớn, có tiềm năng về công nghệ và tận dụng tối đa thế mạnh về R&D của các công ty nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam
• 3.3.1.6. Giải pháp về nguồn vốn
• 3.3.2. Nhóm giải pháp hạn chế, phòng ngừa tác động tràn tiêu cực
• 3.3.2.1. Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ngành Dệt may
• 3.3.2.2. Có chính sách “giữ chân” lao động, ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám
• 3.3.2.3. Chú trọng phát triển thị trườn g trong nước, làm “hậu phương ” vững chắc, làm “bàn đạp” để xúc tiến thị trường nước ngoài
• 3.4. Kiến nghị để thực hiện giải pháp
• 3.4.1. Kiến nghị với Nhà nước
• 3.4.2. Kiến nghị với Hiệp hội Dệt may Việt Nam
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến doanh nghiệp dệt may Việt Nam

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã trở thành một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của ngành dệt may Việt Nam. Ngành này không chỉ đóng góp vào GDP mà còn tạo ra hàng triệu việc làm cho người lao động. FDI không chỉ mang lại vốn mà còn chuyển giao công nghệ và kỹ năng quản lý hiện đại. Tuy nhiên, tác động của FDI đến doanh nghiệp dệt may vẫn còn nhiều vấn đề cần được nghiên cứu và làm rõ.

1.1. Đầu tư trực tiếp nước ngoài và vai trò của nó trong ngành dệt may

FDI đã giúp ngành dệt may Việt Nam phát triển mạnh mẽ, với nhiều dự án đầu tư từ các công ty nước ngoài. Sự hiện diện của FDI đã tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước học hỏi và nâng cao năng lực cạnh tranh.

1.2. Tác động tích cực và tiêu cực của FDI đến doanh nghiệp dệt may

Mặc dù FDI mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có những thách thức như sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp nước ngoài. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp dệt may trong nước phải cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao năng lực quản lý.

II. Những thách thức mà doanh nghiệp dệt may Việt Nam phải đối mặt khi thu hút FDI

Ngành dệt may Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc thu hút và tận dụng hiệu quả nguồn vốn FDI. Các vấn đề như công nghệ lạc hậu, chất lượng nguồn nhân lực và khả năng cạnh tranh còn hạn chế đang cản trở sự phát triển bền vững của ngành.

2.1. Công nghệ sản xuất và khả năng tiếp nhận công nghệ mới

Nhiều doanh nghiệp dệt may vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu, điều này làm giảm khả năng cạnh tranh. Việc tiếp nhận công nghệ mới từ các nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

2.2. Chất lượng nguồn nhân lực trong ngành dệt may

Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp dệt may gặp khó khăn trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân lực có trình độ cao.

III. Phương pháp nâng cao hiệu quả thu hút FDI cho doanh nghiệp dệt may

Để nâng cao hiệu quả thu hút FDI, doanh nghiệp dệt may cần áp dụng các phương pháp và chiến lược phù hợp. Việc cải thiện môi trường đầu tư và tăng cường liên kết với các nhà đầu tư nước ngoài là rất quan trọng.

3.1. Cải thiện môi trường đầu tư cho doanh nghiệp dệt may

Một môi trường đầu tư thuận lợi sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Doanh nghiệp cần cải thiện các chính sách và quy định liên quan đến đầu tư để tạo điều kiện thuận lợi cho FDI.

3.2. Tăng cường hợp tác với các nhà đầu tư nước ngoài

Liên kết chặt chẽ với các nhà đầu tư nước ngoài sẽ giúp doanh nghiệp dệt may tiếp cận công nghệ mới và nâng cao năng lực sản xuất. Hợp tác này cũng tạo ra cơ hội cho việc chuyển giao kỹ năng và kinh nghiệm.

IV. Ứng dụng thực tiễn của FDI trong ngành dệt may Việt Nam

FDI đã có những ứng dụng thực tiễn đáng kể trong ngành dệt may Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ mới và cải tiến quy trình sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường khả năng cạnh tranh.

4.1. Các dự án FDI tiêu biểu trong ngành dệt may

Nhiều dự án FDI lớn đã được triển khai tại Việt Nam, đóng góp vào sự phát triển của ngành dệt may. Những dự án này không chỉ tạo ra việc làm mà còn thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

4.2. Kết quả nghiên cứu về tác động của FDI đến năng suất

Nghiên cứu cho thấy rằng FDI có tác động tích cực đến năng suất của các doanh nghiệp dệt may. Sự chuyển giao công nghệ và kỹ năng quản lý từ các nhà đầu tư nước ngoài đã giúp nâng cao hiệu quả sản xuất.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của ngành dệt may Việt Nam

Ngành dệt may Việt Nam có nhiều triển vọng trong việc thu hút FDI và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần có những chính sách và chiến lược phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện chất lượng sản phẩm.

5.1. Triển vọng phát triển của ngành dệt may

Ngành dệt may Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển trong tương lai. Việc thu hút FDI sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm.

5.2. Những khuyến nghị cho doanh nghiệp dệt may

Doanh nghiệp dệt may cần chủ động cải thiện công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tăng cường hợp tác với các nhà đầu tư nước ngoài để tận dụng tối đa lợi ích từ FDI.