I. Tổng Quan Về Rối Loạn Tâm Lý Ở Sinh Viên Y Khoa RLTL
Rối loạn tâm lý (RLTL) đang trở thành vấn đề sức khỏe tâm thần được quan tâm đặc biệt trong cộng đồng, đặc biệt là ở môi trường học đường. RLTL không chỉ là một trạng thái cảm xúc nhất thời mà còn là một dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe tâm thần của sinh viên. Nó bao gồm các triệu chứng như trầm cảm (mất hứng thú, buồn bã) và lo âu (bồn chồn, bất an), có thể biểu hiện qua các vấn đề thể chất như mất ngủ, đau đầu, và thiếu năng lượng. Theo Aline Drapeau và cộng sự (2012), RLTL ảnh hưởng đến nhiều nhóm xã hội khác nhau và có thể gây ra những vấn đề sức khỏe thể chất hoặc tinh thần nếu không được can thiệp kịp thời. Các vấn đề SKTT chiếm khoảng 13% gánh nặng bệnh tật toàn cầu và đang ngày càng phổ biến.
1.1. Định Nghĩa Chính Xác Về Rối Loạn Tâm Lý RLTL Là Gì
Rối loạn tâm lý (RLTL) không chỉ đơn thuần là cảm xúc tiêu cực thoáng qua. Theo Aline Drapeau và cộng sự (2012), RLTL là một trạng thái cảm xúc phức tạp, bao gồm những dấu hiệu của trầm cảm (mất hứng thú, buồn bã, tuyệt vọng) và lo âu (cảm thấy bất an, không thể nghỉ ngơi). Những dấu hiệu này có thể biểu hiện thành các vấn đề về thể chất như mất ngủ, đau đầu, và thiếu năng lượng. Đây là một định nghĩa quan trọng để hiểu rõ bản chất của RLTL và phân biệt nó với các trạng thái cảm xúc thông thường.
1.2. Sức Khỏe Tâm Thần SKTT Và Mối Liên Hệ Với RLTL
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe tâm thần (SKTT) là trạng thái hoàn toàn khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội, chứ không chỉ đơn thuần là không có bệnh tật hay ốm đau. SKTT liên quan chặt chẽ đến sức khỏe thể chất và hành vi của cá nhân. RLTL có thể là một chỉ báo quan trọng của các vấn đề SKTT tiềm ẩn. Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa RLTL và SKTT giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về sức khỏe của sinh viên.
II. Thách Thức Nghiên Cứu Rối Loạn Tâm Lý Ở Sinh Viên Y 2021
Sinh viên ngành y dược được xem là nhóm đối tượng dễ bị RLTL do đặc thù ngành thường xuyên đối mặt với nguy cơ lây nhiễm, cường độ học tập cao và áp lực lớn. Đào tạo Y khoa là một hình thức khá đặc thù, ngoài chức năng đào tạo, nghiên cứu khoa học như các trường khác, còn có chức năng trực tiếp tham gia khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Qua đó đòi hỏi cao ở sinh viên về khả năng học tập để sau này có thể thực hành nghề nghiệp chăm sóc sức khỏe người dân tốt hơn. Một chương trình học tập rộng, áp lực học tập cao, khối lượng học tập lớn, kỳ vọng cao, thời gian học tập và làm việc dài, thiếu ngủ, cạnh tranh gay gắt có thể dẫn tới RLTL cho sinh viên. Bên cạnh đó thì các vấn đề về kinh tế, xã hội, gia đình, bạn bè và các ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 cũng có thể liên quan tới RLTL.
2.1. Áp Lực Học Tập Và Ảnh Hưởng Đến Tinh Thần Sinh Viên Y
Chương trình học tập rộng, áp lực học tập cao, khối lượng học tập lớn, kỳ vọng cao, thời gian học tập và làm việc dài, thiếu ngủ, cạnh tranh gay gắt có thể dẫn tới RLTL cho sinh viên. Ngoài việc phải tiếp thu kiến thức chuyên môn sâu rộng, sinh viên y còn phải đối mặt với áp lực thi cử và cạnh tranh khốc liệt. Điều này có thể gây ra căng thẳng, lo âu, và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
2.2. Yếu Tố Bên Ngoài Tác Động Đến Rối Loạn Tâm Lý Sinh Viên
Bên cạnh áp lực học tập, các yếu tố về kinh tế, xã hội, gia đình, bạn bè và các ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 cũng có thể liên quan tới RLTL. Các vấn đề tài chính, mâu thuẫn gia đình, khó khăn trong các mối quan hệ, và sự cô lập xã hội do dịch bệnh có thể làm tăng nguy cơ RLTL ở sinh viên.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Rối Loạn Tâm Lý Tại Cao Đẳng Y Tế
Nghiên cứu "Rối loạn tâm lý ở sinh viên chính quy trường Cao đẳng Y tế Khánh Hòa năm 2021 và một số yếu tố liên quan" được thực hiện với mục tiêu mô tả thực trạng rối loạn tâm lý ở sinh viên chính quy trường Cao đẳng Y tế Khánh Hòa và xác định một số yếu tố liên quan đến tình trạng này. Có 752 sinh viên hệ cao đẳng chính quy tham gia nghiên cứu, sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính. Thông tin định lượng được thu thập bằng bộ câu hỏi phát vấn còn thông tin định tính thu thập từ 02 cuộc PVS và 03 cuộc TLN. Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ Kessler 6 (K6) để đánh giá tình trạng RLTL ở sinh viên. Số liệu định lượng được xử lý và phân tích bằng phần mềm Epidata 3.
3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu Cắt Ngang Kết Hợp Định Lượng Định Tính
Nghiên cứu sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang, cho phép thu thập dữ liệu tại một thời điểm duy nhất. Kết hợp phương pháp định lượng (sử dụng bộ câu hỏi) và định tính (phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm) giúp có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về vấn đề RLTL ở sinh viên.
3.2. Sử Dụng Công Cụ Kessler 6 K6 Để Đánh Giá RLTL
Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ Kessler 6 (K6) để đánh giá tình trạng RLTL ở sinh viên. K6 là một thước đo ngắn gồm 6 tiểu mục về trạng thái cảm xúc và được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng. Thang đo K6 đã được chuẩn hóa tại Việt Nam bởi tác giả Norito Kawakami và cộng sự năm 2020 (60).
3.3. Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu và Phân Tích
Thông tin định lượng được thu thập bằng bộ câu hỏi phát vấn còn thông tin định tính thu thập từ 02 cuộc PVS và 03 cuộc TLN. Số liệu định lượng được xử lý và phân tích bằng phần mềm Epidata 3. Phương pháp phân tích thống kê mô tả và phân tích hồi quy được sử dụng để xác định các yếu tố liên quan đến RLTL.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Rối Loạn Tâm Lý RLTL
Kết quả nghiên cứu cho thấy tình trạng RLTL ở sinh viên là 46,5% tương ứng với các mức độ nhẹ, vừa, nặng có tỷ lệ lần lượt là 36,4%, 9,3% và 0,8%. Biểu hiện của RLTL có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với yếu tố cá nhân như là tuổi (OR = 1,3), giới tính (OR = 1,7), tình trạng sức khỏe (OR = 1,7), năm học (OR = 0,5), kết quả học tập (OR = 1,5), sử dụng rượu bia (OR = 2,1), thể dục thể thao (OR = 3,3). Ngoài ra, còn một số yếu tố gia đình, trường học và xã hội cũng có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với tình trạng RLTL: hôn nhân bố mẹ (OR = 1,8), bạn bè quan tâm, chia sẻ (OR = 2,0), mối quan hệ với bạn bè (OR = 1,5), tần suất trực bệnh viện (OR = 1,7) và tình hình an ninh trật tự tại nơi sống (OR = 1,6).
4.1. Tỷ Lệ Rối Loạn Tâm Lý RLTL Theo Mức Độ Nghiêm Trọng
Tình trạng RLTL ở sinh viên được phân loại theo các mức độ khác nhau: nhẹ (36,4%), vừa (9,3%), và nặng (0,8%). Việc phân loại này giúp nhà trường và các chuyên gia y tế xác định đối tượng cần can thiệp và hỗ trợ ưu tiên.
4.2. Yếu Tố Cá Nhân Liên Quan Đến Rối Loạn Tâm Lý Sinh Viên
Các yếu tố cá nhân như tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe, năm học, kết quả học tập, sử dụng rượu bia, và thói quen tập thể dục thể thao có mối liên quan đáng kể đến RLTL ở sinh viên. Điều này cho thấy rằng việc quan tâm đến sức khỏe thể chất và tinh thần của sinh viên là rất quan trọng.
4.3. Tác Động Từ Gia Đình Trường Học Và Xã Hội Đến RLTL
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các yếu tố gia đình (hôn nhân bố mẹ), trường học (tần suất trực bệnh viện), và xã hội (bạn bè quan tâm, chia sẻ, mối quan hệ với bạn bè, tình hình an ninh trật tự tại nơi sống) có ảnh hưởng đến RLTL ở sinh viên. Môi trường sống và học tập lành mạnh có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu RLTL.
V. Giải Pháp Giảm Thiểu Rối Loạn Tâm Lý Cho Sinh Viên Y
Từ kết quả của nghiên cứu, chúng tôi thấy rằng để hạn chế tỷ lệ sinh viên có biểu hiện RLTL cần có những biện pháp can thiệp từ nhiều phía từ nhà trường, gia đình và bản thân sinh viên. Đối với nhà trường cần quan tâm hơn đối với sinh viên năm hai, sinh viên nữ về học tập và sinh hoạt, đồng thời bố trí lịch học, lịch thực tập VIII phù hợp, tạo nhiều sân chơi cho sinh viên. Gia đình cần phải gọi điện, dành thời gian đến thăm con, nói chuyện, quan tâm, chia sẻ về các vấn đề học tập, cuộc sống với con, từ đó có các biện pháp giải quyết phù hợp. Bản thân sinh viên cần có kế hoạch học tập cụ thể và sắp xếp hợp lý các công việc của cá nhân, thường xuyên tham gia các buổi giao mà nhà trường tổ chức, chăm chỉ rèn luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe.
5.1. Nhà Trường Cần Làm Gì Để Hỗ Trợ Sinh Viên Tốt Hơn
Nhà trường cần quan tâm hơn đối với sinh viên năm hai, sinh viên nữ về học tập và sinh hoạt. Cần bố trí lịch học, lịch thực tập phù hợp, tạo nhiều sân chơi cho sinh viên. Tổ chức các buổi tư vấn tâm lý định kỳ và các hoạt động ngoại khóa để giúp sinh viên giải tỏa căng thẳng và kết nối với nhau.
5.2. Vai Trò Của Gia Đình Trong Việc Hỗ Trợ Sức Khỏe Tâm Thần
Gia đình cần phải gọi điện, dành thời gian đến thăm con, nói chuyện, quan tâm, chia sẻ về các vấn đề học tập, cuộc sống với con, từ đó có các biện pháp giải quyết phù hợp. Tạo không gian an toàn và hỗ trợ để con cái có thể chia sẻ những khó khăn và căng thẳng trong cuộc sống.
5.3. Bản Thân Sinh Viên Nên Làm Gì Để Cải Thiện Tình Trạng
Bản thân sinh viên cần có kế hoạch học tập cụ thể và sắp xếp hợp lý các công việc của cá nhân. Thường xuyên tham gia các buổi giao lưu mà nhà trường tổ chức, chăm chỉ rèn luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ bạn bè, gia đình, hoặc chuyên gia tâm lý khi cần thiết.
VI. Kết Luận Về Rối Loạn Tâm Lý Và Hướng Nghiên Cứu Mới
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng RLTL là một vấn đề đáng quan tâm trong cộng đồng sinh viên y khoa. Cần có sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, và bản thân sinh viên để giải quyết vấn đề này. Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp tâm lý và phát triển các chương trình hỗ trợ phù hợp với đặc điểm của sinh viên y khoa.
6.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Về Rối Loạn Tâm Lý
Nghiên cứu về RLTL giúp nâng cao nhận thức về vấn đề sức khỏe tâm thần trong cộng đồng sinh viên y khoa. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách và chương trình hỗ trợ sinh viên.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Rối Loạn Tâm Lý Sinh Viên
Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp tâm lý và phát triển các chương trình hỗ trợ phù hợp với đặc điểm của sinh viên y khoa. Cần có sự phối hợp giữa các nhà nghiên cứu, nhà trường, và các chuyên gia y tế để giải quyết vấn đề RLTL một cách hiệu quả.
