Quản Lý Vốn Ngân Sách Nhà Nước Đầu Tư Xây Dựng Nông Thôn Mới Tại Tỉnh Lai Châu

Vốn đầu tư xây dựng NTM là nguồn lực tài chính được Nhà nước và các thành phần kinh tế khác huy động để thực hiện các dự án, công trình nhằm phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cư dân nông thôn. Vốn nhà nước bao gồm vốn ngân sách nhà nước, vốn tín dụng do nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước; vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp nhà nước và các vốn khác do nhà nước quản lý. Theo Luật NSNN của Việt Nam, NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của nhà nước.

Vốn NSNN đóng vai trò chủ đạo trong việc đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa... Đây là những yếu tố then chốt để cải thiện điều kiện sống, sản xuất của người dân, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội nông thôn. NSNN hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội để đạt được những yêu cầu của các tiêu chí số 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 và 17 trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ.

Nguồn vốn NSNN còn hạn hẹp, trong khi nhu cầu đầu tư cho xây dựng NTM rất lớn. Việc phân bổ vốn dàn trải cho nhiều công trình, dự án khiến cho nguồn lực bị phân tán, kéo dài thời gian thi công, giảm hiệu quả đầu tư. Do phân cấp quá rộng lại thiếu các biện pháp quản lý đồng bộ dẫn tới tình trạng phê duyệt quá nhiều dự án vượt khả năng cân đối vốn ngân sách nhà nước, thời gian thi công kéo dài, dẫn đến phân bổ vốn dàn trải, hiệu quả đầu tư kém, gây phân tán và lãng phí nguồn lực của Nhà nước.

Các thủ tục liên quan đến lập kế hoạch, thẩm định, phê duyệt dự án, giải ngân vốn... còn phức tạp, mất nhiều thời gian, gây khó khăn cho các chủ đầu tư và ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các công trình. Xảy ra khá phổ biến ở tất cả các khâu của quá trình đầu tư xây dựng: từ quy hoạch đến chủ trương đầu tư, chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, nghiệm thu, thanh quyết toán và đưa công trình vào khai thác, sử dụng.

Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý vốn đầu tư công ở cấp xã, huyện còn thiếu kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn, đặc biệt là về quản lý dự án, đấu thầu, thanh quyết toán... Điều này dẫn đến những sai sót trong quá trình thực hiện, gây thất thoát, lãng phí vốn. Lai Châu là một tỉnh miền núi, nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, là tỉnh nghèo và còn nhiều khó khăn nên 90% ngân sách do Trung ương trợ cấp.

Kế hoạch đầu tư phải được xây dựng trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng, nhu cầu phát triển của từng địa phương, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả. Cần ưu tiên các dự án trọng điểm, có tính lan tỏa, tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện các mục tiêu chương trình xây dựng NTM, thời gian qua tỉnh đã tập trung nguồn lực từ NSNN đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, kết quả thực hiện chương trình một số xã trên địa bàn tỉnh đã đạt chuẩn NTM.

Thực hiện kiểm tra, giám sát thường xuyên, định kỳ và đột xuất đối với các dự án, công trình sử dụng vốn NSNN. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định, gây thất thoát, lãng phí vốn. Vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng, tiến độ hoàn thành các tiêu chí NTM ở tỉnh Lai Châu.

Phân cấp mạnh mẽ cho các địa phương trong việc quyết định đầu tư, quản lý dự án, giải ngân vốn. Đồng thời, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ đầu tư. Để góp phần khắc phục những tồn tại nêu trên và nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư từ NSNN cho xây dựng NTM, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Lai Châu đã xác định việc quản lý vốn NSNN đầu tư xây dựng NTM chặt chẽ, hiệu quả là một nhiệm vụ trọng tâm và cấp bách đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh để xóa đói giảm nghèo bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Nghiên cứu, xây dựng mô hình quản lý vốn đầu tư công phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, từng lĩnh vực. Mô hình này cần đảm bảo tính minh bạch, công khai, dễ thực hiện và kiểm soát. Thực hiện các mục tiêu chương trình xây dựng NTM, thời gian qua tỉnh đã tập trung nguồn lực từ NSNN đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, kết quả thực hiện chương trình một số xã trên địa bàn tỉnh đã đạt chuẩn NTM.

Phát huy vai trò giám sát của cộng đồng trong quá trình thực hiện các dự án, công trình. Tạo điều kiện để người dân tham gia vào việc lập kế hoạch, lựa chọn dự án, kiểm tra chất lượng công trình. Vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng, tiến độ hoàn thành các tiêu chí NTM ở tỉnh Lai Châu.

Xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả đầu tư một cách khoa học, khách quan, phù hợp với đặc điểm của từng dự án, công trình. Các chỉ tiêu này cần phản ánh được cả hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường. Để góp phần khắc phục những tồn tại nêu trên và nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư từ NSNN cho xây dựng NTM, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Lai Châu đã xác định việc quản lý vốn NSNN đầu tư xây dựng NTM chặt chẽ, hiệu quả là một nhiệm vụ trọng tâm và cấp bách đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh để xóa đói giảm nghèo bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thực hiện đánh giá hiệu quả đầu tư định kỳ, khách quan, minh bạch. Sử dụng các phương pháp đánh giá hiện đại, có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học. Vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng, tiến độ hoàn thành các tiêu chí NTM ở tỉnh Lai Châu.

Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách liên quan đến quản lý vốn đầu tư công, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Thực hiện các mục tiêu chương trình xây dựng NTM, thời gian qua tỉnh đã tập trung nguồn lực từ NSNN đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, kết quả thực hiện chương trình một số xã trên địa bàn tỉnh đã đạt chuẩn NTM.

Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào công tác quản lý vốn đầu tư công, từ lập kế hoạch, phân bổ vốn đến theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả. Vấn đề này đã làm ảnh hưởng tới chất lượng, tiến độ hoàn thành các tiêu chí NTM ở tỉnh Lai Châu.