Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam và thế giới có nhiều biến động phức tạp, công tác quản lý tài chính tại các doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định và phát triển bền vững. Tổng công ty cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực chuyển phát tại Việt Nam, với doanh thu năm 2021 đạt hơn 21.452 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 295,89 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2019-2022, Viettel Post cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như áp lực cạnh tranh gia tăng, doanh thu và lợi nhuận có xu hướng giảm, đặc biệt lợi nhuận năm 2022 giảm 5% so với năm 2021.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý tài chính tại Viettel Post trong giai đoạn 2019-2022, nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện các hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính đến năm 2025. Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng mô hình quản lý tài chính tối ưu, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, kiểm soát chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động lập kế hoạch tài chính, triển khai thực hiện và kiểm tra giám sát kế hoạch tài chính tại Viettel Post. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính chính xác, góp phần phát triển bền vững và giữ vững vị thế trên thị trường chuyển phát trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính doanh nghiệp, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý tài chính doanh nghiệp: Nhấn mạnh vai trò của việc lập kế hoạch, tổ chức, thực hiện và kiểm soát các hoạt động tài chính nhằm tối ưu hóa nguồn lực và đạt mục tiêu lợi nhuận.
  • Nguyên tắc quản lý tài chính: Bao gồm nguyên tắc giá trị thời gian của tiền, nguyên tắc chi trả, nguyên tắc sinh lợi, nguyên tắc thị trường hiệu quả và nguyên tắc tác động của thuế.
  • Mô hình lập kế hoạch tài chính: Phân chia kế hoạch tài chính thành ngắn hạn và dài hạn, dự báo doanh thu, chi phí, dòng tiền vào và ra, từ đó xây dựng kế hoạch tài chính phù hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp.
  • Khái niệm chính: Quản lý tài chính, lập kế hoạch tài chính, kiểm soát tài chính, dòng tiền, vốn chủ sở hữu, lợi nhuận, chi phí, công nợ, hiệu quả sử dụng vốn.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính nội bộ Viettel Post giai đoạn 2019-2022, các báo cáo tổng hợp của các phòng ban, cùng các tài liệu nghiên cứu, bài báo, luận văn liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp.
  • Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin qua báo cáo tài chính, số liệu thống kê, tài liệu chuyên ngành, kết hợp khảo sát thực tế tại Viettel Post.
  • Phương pháp phân tích:
    • Thống kê mô tả: Tổng hợp số liệu tài chính thành bảng biểu, biểu đồ để phân tích xu hướng doanh thu, lợi nhuận, chi phí, công nợ.
    • Phân tích - tổng hợp: Đánh giá thực trạng quản lý tài chính, phân tích các chỉ tiêu tài chính như ROA, ROS, ROE, hệ số nợ, cơ cấu tài sản.
    • So sánh: So sánh số liệu thực tế với kế hoạch đề ra, so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành như Tổng công ty Bưu điện Việt Nam và Công ty cổ phần Giao hàng tiết kiệm để rút ra bài học kinh nghiệm.
  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích dữ liệu từ năm 2019 đến 2022, đề xuất giải pháp hoàn thiện đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Doanh thu và lợi nhuận có xu hướng giảm nhẹ: Doanh thu Viettel Post giai đoạn 2019-2022 tăng trưởng không đồng đều, lợi nhuận sau thuế năm 2022 giảm 5% so với năm 2021, phản ánh áp lực cạnh tranh và chi phí gia tăng. Ví dụ, doanh thu năm 2021 đạt hơn 21.452 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận chỉ đạt 295,89 tỷ đồng, thấp hơn kế hoạch đề ra khoảng 3-5%.

  2. Hiệu quả sử dụng vốn chưa tối ưu: Tổng nguồn vốn hơn 8.500 tỷ đồng nhưng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và trên tổng tài sản (ROA) chưa đạt mức kỳ vọng, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn còn hạn chế. Tỷ lệ nợ phải thu trên doanh thu cao, làm tăng rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến dòng tiền.

  3. Công tác lập kế hoạch tài chính và kiểm soát chưa chặt chẽ: Việc lập kế hoạch tài chính chưa bám sát thực tế, dẫn đến chênh lệch giữa kế hoạch và thực hiện, đặc biệt trong quản lý chi phí và công nợ. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch tài chính chưa được thực hiện thường xuyên và đồng bộ.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính còn hạn chế: Mặc dù đã có một số ứng dụng công nghệ, nhưng việc tích hợp và khai thác dữ liệu tài chính chưa hiệu quả, gây khó khăn trong việc phân tích, dự báo và ra quyết định kịp thời.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc chưa xây dựng được mô hình quản lý tài chính đồng bộ, khoa học và phù hợp với đặc thù ngành chuyển phát. So với các doanh nghiệp cùng ngành như Tổng công ty Bưu điện Việt Nam và Công ty cổ phần Giao hàng tiết kiệm, Viettel Post còn thiếu sự linh hoạt trong điều chỉnh kế hoạch tài chính theo biến động thị trường. Các doanh nghiệp này đã áp dụng cơ chế tự kiểm tra, giám sát chặt chẽ và ứng dụng công nghệ hiện đại hơn, giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

Việc quản lý công nợ chưa hiệu quả làm giảm khả năng thanh khoản và tăng rủi ro tài chính, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, áp lực cạnh tranh ngày càng lớn đòi hỏi Viettel Post phải tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng suất lao động để duy trì lợi nhuận.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh doanh thu, lợi nhuận thực tế và kế hoạch từng năm, bảng phân tích các chỉ số tài chính như ROA, ROE, hệ số nợ, giúp minh họa rõ nét hiệu quả quản lý tài chính và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường lập kế hoạch tài chính linh hoạt và sát thực tế: Áp dụng phương pháp dự báo đa kịch bản, cập nhật thường xuyên các biến động thị trường để điều chỉnh kế hoạch tài chính phù hợp. Chủ thể thực hiện: Ban Tài chính - Kế toán, thời gian: triển khai ngay từ năm 2024.

  2. Nâng cao hiệu quả quản lý công nợ và dòng tiền: Xây dựng hệ thống quản lý công nợ chặt chẽ, phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro, áp dụng các biện pháp thu hồi nợ hiệu quả, đồng thời thiết lập hạn mức tín dụng phù hợp. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý công nợ, thời gian: 2024-2025.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý tài chính tích hợp, tự động hóa báo cáo, phân tích dữ liệu tài chính để hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng và chính xác. Chủ thể thực hiện: Ban Công nghệ thông tin phối hợp Ban Tài chính, thời gian: 2024-2025.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện kế hoạch tài chính: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ và đột xuất, sử dụng các chỉ số tài chính làm cơ sở đánh giá, đồng thời tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý tài chính. Chủ thể thực hiện: Ban Kiểm soát nội bộ, thời gian: triển khai từ 2024.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo doanh nghiệp và quản lý tài chính: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp quản lý tài chính hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực hoạch định và kiểm soát tài chính doanh nghiệp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính trong doanh nghiệp chuyển phát, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  3. Các doanh nghiệp trong ngành chuyển phát và logistics: Học hỏi kinh nghiệm, bài học thực tiễn và áp dụng các giải pháp quản lý tài chính phù hợp với đặc thù ngành nghề.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức tư vấn: Tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đồng thời tư vấn các giải pháp quản lý tài chính nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính doanh nghiệp là gì?
    Quản lý tài chính doanh nghiệp là hoạt động lập kế hoạch, tổ chức, thực hiện và kiểm soát các hoạt động tài chính nhằm tối ưu hóa nguồn lực, đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

  2. Tại sao quản lý tài chính lại quan trọng đối với Viettel Post?
    Quản lý tài chính giúp Viettel Post kiểm soát chi phí, tối đa hóa lợi nhuận, duy trì dòng tiền ổn định và nâng cao khả năng cạnh tranh trong ngành chuyển phát đầy biến động.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý tài chính tại Viettel Post là gì?
    Bao gồm việc lập kế hoạch tài chính chưa sát thực tế, quản lý công nợ chưa hiệu quả, hiệu quả sử dụng vốn thấp và ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.

  4. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính?
    Tăng cường lập kế hoạch linh hoạt, quản lý công nợ chặt chẽ, ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại và kiểm tra giám sát thường xuyên là những giải pháp thiết thực.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả quản lý tài chính?
    Thông qua các chỉ số tài chính như ROA, ROE, ROS, hệ số nợ, cùng với việc so sánh kế hoạch và thực hiện, đánh giá định tính về quy trình và kiểm soát tài chính.

Kết luận

  • Quản lý tài chính tại Tổng công ty cổ phần Bưu chính Viettel có vai trò then chốt trong việc duy trì và phát triển doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
  • Thực trạng cho thấy doanh thu và lợi nhuận có xu hướng giảm nhẹ, hiệu quả sử dụng vốn chưa tối ưu, công tác lập kế hoạch và kiểm soát tài chính còn nhiều hạn chế.
  • Luận văn đã đề xuất các giải pháp cụ thể như tăng cường lập kế hoạch linh hoạt, quản lý công nợ hiệu quả, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao kiểm tra giám sát.
  • Các giải pháp này hướng tới mục tiêu hoàn thiện công tác quản lý tài chính đến năm 2025, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và giữ vững vị thế trên thị trường.
  • Kêu gọi lãnh đạo và các bộ phận liên quan tại Viettel Post triển khai đồng bộ các giải pháp để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.