Tổng quan nghiên cứu

Phong trào Thi đua Quyết thắng là một trong những hoạt động trọng yếu nhằm động viên, khích lệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam phát huy tinh thần yêu nước, sáng tạo và quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tại Sư đoàn 3, Quân khu 1 – một đơn vị chủ lực có vai trò quan trọng trong bảo vệ khu vực phòng thủ phía Bắc, phong trào này đã được triển khai từ năm 2019 đến nay với nhiều thành tích nổi bật. Theo khảo sát, trên 85% các phong trào thi đua thường xuyên và đột kích đều tập trung vào nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu của đơn vị.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ quan niệm, tiêu chí đánh giá chất lượng phong trào Thi đua Quyết thắng ở Sư đoàn 3 theo tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời đánh giá thực trạng, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng phong trào trong giai đoạn hiện nay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động phong trào từ năm 2019 đến nay tại Sư đoàn 3, đóng quân tại xã Quang Thịnh, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang – một địa bàn có đặc điểm kinh tế xã hội đa dạng, có nhiều dân tộc thiểu số và các yếu tố phức tạp tác động đến phong trào.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Qua đó, tạo động lực thúc đẩy cán bộ, chiến sĩ phát huy truyền thống Bộ đội Cụ Hồ, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, kết hợp với các quan điểm, nghị quyết của Đảng, Quân ủy Trung ương và pháp luật Nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng. Hai lý thuyết trọng tâm được vận dụng là:

  • Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước: Nhấn mạnh thi đua là biểu hiện của lòng yêu nước, là động lực thúc đẩy sự sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng công tác và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Hồ Chí Minh khẳng định: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua là những người yêu nước nhất”.

  • Lý luận về phong trào thi đua trong Quân đội nhân dân Việt Nam: Phong trào Thi đua Quyết thắng là sự kế thừa và phát triển của phong trào thi đua yêu nước, có tính toàn diện, do cấp ủy đảng lãnh đạo, cán bộ chính trị tham mưu và người chỉ huy tổ chức thực hiện nhằm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị.

Các khái niệm chính bao gồm: phong trào thi đua, thi đua yêu nước, chất lượng phong trào thi đua, tiêu chí đánh giá phong trào, vai trò lãnh đạo của Đảng trong thi đua, và các biện pháp tổ chức thi đua.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu tổng hợp, kết hợp giữa phương pháp lý luận và thực tiễn, bao gồm:

  • Phân tích, tổng hợp tài liệu: Nghiên cứu các văn bản pháp luật, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng và Quân khu 1 về công tác thi đua, khen thưởng.

  • Điều tra xã hội học: Khảo sát nhận thức, trách nhiệm và đánh giá của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên trong Sư đoàn 3 về phong trào Thi đua Quyết thắng. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 300 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện.

  • Phân tích thống kê: Sử dụng các công cụ thống kê mô tả để xử lý số liệu khảo sát, đánh giá tỷ lệ phần trăm các ý kiến về hiệu quả, hạn chế và nguyên nhân của phong trào.

  • So sánh, đối chiếu: Đánh giá thực trạng phong trào Thi đua Quyết thắng tại Sư đoàn 3 so với các đơn vị khác trong Quân khu và các nghiên cứu trước đây.

  • Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2019 đến năm 2024, tập trung vào các phong trào thi đua thường xuyên và đột kích, các hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và xây dựng đơn vị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phong trào Thi đua Quyết thắng bám sát nhiệm vụ huấn luyện SSCĐ
    Trên 85% các phong trào thi đua tại Sư đoàn 3 tập trung vào nâng cao chất lượng huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu. Các phong trào như “Đoàn kết tốt, kỷ cương nghiêm, thi đua lập công quyết thắng” đã tạo khí thế thi đua sôi nổi, góp phần nâng cao hiệu quả huấn luyện và khả năng chiến đấu của đơn vị.

  2. Vai trò nổi bật của đoàn viên thanh niên trong phong trào
    Khoảng 83,35% sáng kiến, sáng chế trong phong trào thi đua giai đoạn 2019-2023 là của đoàn viên thanh niên. Sự năng động, sáng tạo và quyết tâm của lực lượng trẻ là nhân tố quan trọng thúc đẩy đổi mới nội dung, hình thức thi đua.

  3. Trách nhiệm và năng lực lãnh đạo được nâng cao
    86% cán bộ, chiến sĩ đánh giá việc quán triệt và tổ chức phong trào Thi đua Quyết thắng rất nghiêm túc; 88% đánh giá năng lực lãnh đạo của các tổ chức đảng tốt; 87% đánh giá hội đồng thi đua, khen thưởng thực hiện tốt chức năng; 89% đánh giá đội ngũ cán bộ chủ trì có trách nhiệm cao trong tổ chức phong trào.

  4. Nội dung, hình thức thi đua được đổi mới, phù hợp thực tiễn
    85% ý kiến cho rằng nội dung tổ chức phong trào nghiêm túc, chặt chẽ; 75% cho rằng hình thức thi đua còn thiếu dân chủ và chưa thực chất. Các hình thức thi đua đa dạng như hội thao, hội thi, kiểm tra chéo, gắn với học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

  5. Kết quả huấn luyện, rèn luyện và xây dựng đơn vị được nâng lên
    Phong trào Thi đua Quyết thắng góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, duy trì nghiêm chế độ trực SSCĐ, bảo đảm an toàn tuyệt đối kho tàng, doanh trại. Trong 5 năm qua, Sư đoàn 3 được tặng nhiều phần thưởng cao quý, khẳng định hiệu quả phong trào.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy phong trào Thi đua Quyết thắng ở Sư đoàn 3 đã phát huy tốt vai trò động viên, khích lệ cán bộ, chiến sĩ phát huy truyền thống Bộ đội Cụ Hồ, nâng cao chất lượng huấn luyện và sức chiến đấu. Việc tập trung vào nhiệm vụ huấn luyện SSCĐ phù hợp với đặc điểm, yêu cầu của đơn vị, tạo nên sự đồng thuận và khí thế thi đua sôi nổi.

Vai trò của đoàn viên thanh niên được khẳng định rõ ràng, thể hiện qua tỷ lệ sáng kiến chiếm đa số, góp phần đổi mới nội dung và hình thức thi đua. Điều này phù hợp với quan điểm Hồ Chí Minh về phát huy sức mạnh của thế hệ trẻ trong sự nghiệp cách mạng.

Mặc dù nội dung tổ chức phong trào được đánh giá cao, hình thức thi đua vẫn còn hạn chế về tính dân chủ và thực chất, cho thấy cần tiếp tục đổi mới để tăng cường sự tham gia, sáng tạo của mọi thành viên. Việc duy trì công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết và khen thưởng kịp thời là yếu tố then chốt để phong trào phát triển bền vững.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này phù hợp với nhận định về vai trò lãnh đạo của Đảng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp trong tổ chức thi đua. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ đánh giá tích cực về năng lực lãnh đạo, trách nhiệm của cán bộ và hiệu quả phong trào sẽ minh họa rõ nét hơn các phát hiện này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về phong trào Thi đua Quyết thắng
    Tăng cường các hoạt động tuyên truyền sâu rộng, sử dụng đa dạng hình thức như hội thảo, tọa đàm, truyền thông nội bộ nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ về ý nghĩa và vai trò của phong trào. Thời gian thực hiện: ngay trong năm 2024. Chủ thể: Đảng ủy, Phòng Chính trị Sư đoàn.

  2. Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức phong trào thi đua theo hướng dân chủ, sáng tạo, phù hợp đặc điểm từng đơn vị
    Khuyến khích các đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch thi đua linh hoạt, đa dạng hình thức như thi đua cao điểm, đột kích, hội thi kỹ thuật, sáng kiến cải tiến kỹ thuật. Thời gian: triển khai từ quý II/2024. Chủ thể: Ban chỉ huy các cơ quan, đơn vị trực thuộc.

  3. Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng
    Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thi đua, khen thưởng cho cán bộ các cấp; nâng cao trách nhiệm, tinh thần gương mẫu của cán bộ chủ trì phong trào. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng Chính trị, Đảng ủy Sư đoàn.

  4. Xây dựng và nhân rộng các điển hình tiên tiến, gương người tốt việc tốt trong phong trào
    Phát hiện, biểu dương kịp thời các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc; tổ chức các hoạt động giao lưu, học tập kinh nghiệm để lan tỏa tinh thần thi đua. Thời gian: thường xuyên, đặc biệt vào các dịp sơ kết, tổng kết. Chủ thể: Hội đồng thi đua, khen thưởng Sư đoàn.

  5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết và khen thưởng công khai, minh bạch
    Thiết lập quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả thi đua chặt chẽ, đảm bảo khách quan, trung thực; khen thưởng kịp thời, đúng người, đúng việc để tạo động lực thi đua. Thời gian: thực hiện liên tục. Chủ thể: Hội đồng thi đua, khen thưởng, cấp ủy các cấp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, chỉ huy các cấp trong Quân đội nhân dân Việt Nam
    Giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng tổ chức và lãnh đạo phong trào thi đua, khen thưởng, từ đó nâng cao chất lượng huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu.

  2. Nhà nghiên cứu, giảng viên chuyên ngành Chính trị học và Quân sự
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác thi đua, góp phần phát triển nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực chính trị và quân sự.

  3. Các cơ quan quản lý công tác thi đua, khen thưởng trong Quân đội và các tổ chức chính trị - xã hội
    Tham khảo để xây dựng, hoàn thiện chính sách, quy trình tổ chức phong trào thi đua phù hợp với đặc thù từng đơn vị, địa phương.

  4. Sinh viên, học viên các trường đại học, cao đẳng chuyên ngành Chính trị học, Quân sự
    Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc học tập, nghiên cứu về phong trào thi đua, tư tưởng Hồ Chí Minh và công tác xây dựng đơn vị vững mạnh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phong trào Thi đua Quyết thắng là gì và có vai trò như thế nào trong Quân đội?
    Phong trào Thi đua Quyết thắng là hoạt động thi đua toàn diện do Đảng ủy, chỉ huy các cấp phát động nhằm động viên cán bộ, chiến sĩ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Vai trò của phong trào là nâng cao chất lượng huấn luyện, sức chiến đấu và xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.

  2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước được vận dụng như thế nào trong phong trào Thi đua Quyết thắng?
    Tư tưởng Hồ Chí Minh nhấn mạnh thi đua là biểu hiện của lòng yêu nước, là động lực thúc đẩy sáng tạo và hoàn thành nhiệm vụ. Phong trào Thi đua Quyết thắng kế thừa tinh thần này, tập trung phát huy sức mạnh tập thể, cá nhân trong Quân đội.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng phong trào Thi đua Quyết thắng tại Sư đoàn 3?
    Bao gồm yếu tố khách quan như tình hình kinh tế xã hội, đặc điểm địa bàn đóng quân; yếu tố chủ quan như năng lực lãnh đạo, trách nhiệm của cán bộ, sự tham gia tích cực của cán bộ, chiến sĩ và công tác tổ chức thi đua.

  4. Các hình thức thi đua phổ biến trong phong trào Thi đua Quyết thắng hiện nay là gì?
    Các hình thức gồm thi đua thường xuyên, thi đua cao điểm, đột kích, hội thao, hội thi kỹ thuật, kiểm tra chéo, kết hợp với các hoạt động học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác khen thưởng trong phong trào Thi đua Quyết thắng?
    Cần đảm bảo khen thưởng kịp thời, chính xác, công khai, minh bạch, đúng người đúng việc; kết hợp với công tác phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng điển hình tiên tiến để tạo động lực thi đua bền vững.

Kết luận

  • Luận văn làm rõ quan niệm, tiêu chí đánh giá chất lượng phong trào Thi đua Quyết thắng ở Sư đoàn 3 theo tư tưởng Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi đua trong Quân đội.
  • Phong trào Thi đua Quyết thắng tại Sư đoàn 3 đã phát huy vai trò quan trọng trong nâng cao chất lượng huấn luyện, sức chiến đấu và xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.
  • Năng lực lãnh đạo, trách nhiệm của các chủ thể và sự tham gia tích cực của cán bộ, chiến sĩ là yếu tố quyết định chất lượng phong trào.
  • Cần tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức tổ chức thi đua, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và khen thưởng công khai, minh bạch.
  • Đề xuất các giải pháp khả thi nhằm nâng cao chất lượng phong trào trong giai đoạn tiếp theo, góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Hành động tiếp theo: Các cấp ủy, chỉ huy cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cán bộ thi đua, đồng thời tăng cường kiểm tra, đánh giá để phong trào Thi đua Quyết thắng ngày càng phát triển bền vững.