Phát Triển Sản Phẩm OCOP Tại Huyện Nam Đông, Tỉnh Thừa Thiên Huế

• Tác giả: Trần Văn Quang
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Đăng Hào
• Trường học: Đại học Kinh tế - Đại học Huế
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Phát Triển Sản Phẩm OCOP Tại Huyện Nam Đông, Tỉnh Thừa Thiên Huế
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Huế

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM LƯỢC LUẬN VĂN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM OCOP
• 1.1. Khái quát về sản phẩm OCOP
• 1.2. Vai trò sản phẩm OCOP
• 1.3. Phát triển sản phẩm OCOP
• 1.4. Khái niệm phát triển sản phẩm OCOP
• 1.5. Sự cần thiết phát triển sản phẩm OCOP
• 1.6. Nội dung phát triển sản phẩm OCOP
• 1.7. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển sản phẩm OCOP
• 1.8. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển sản phẩm OCOP
• 1.9. Kinh nghiệm phát triển sản phẩm OCOP của một số địa phương và bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Nam Đông
• 1.9.1. Kinh nghiệm của huyện Phú Vang
• 1.9.2. Kinh nghiệm của huyện Quảng Điền
• 1.9.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Nam Đông
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM OCOP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NAM ĐÔNG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
• 2.1. Khái quát huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế
• 2.2. Đặc điểm tự nhiên
• 2.3. Tình hình dân số, kinh tế-xã hội
• 2.4. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn để phát triển sản phẩm OCOP tại địa phương
• 2.5. Thực trạng phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông giai đoạn 2019-2021
• 2.6. Ban hành các chính sách phát triển sản phẩm OCOP
• 2.7. Tổ chức bộ máy phát triển sản phẩm OCOP
• 2.8. Tổ chức thực hiện phát triển sản phẩm OCOP
• 2.9. Kết quả phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông giai đoạn 2019-2021
• 2.10. Đánh giá về chính sách phát triển sản phẩm OCOP của các chủ thể sản xuất kinh doanh
• 2.11. Đặc điểm dữ liệu điều tra
• 2.12. Chính sách hỗ trợ phát triển ý tưởng
• 2.13. Đánh giá chung về phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông giai đoạn 2019-2021
• 2.14. Kết quả đạt được
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM OCOP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NAM ĐÔNG, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
• 3.1. Mục tiêu, quan điểm phát triển sản phẩm OCOP
• 3.2. Quan điểm phát triển sản phẩm OCOP của huyện Nam Đông
• 3.3. Mục tiêu phát triển sản phẩm OCOP
• 3.4. Giải pháp phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông giai đoạn 2021-2025
• 3.4.1. Chuẩn hóa quy trình, tiêu chuẩn và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu thị trường
• 3.4.2. Phát triển sản phẩm và thực hiện Chu trình OCOP
• 3.4.3. Đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối cung-cầu cho sản phẩm OCOP
• 3.4.4. Hoàn thiện bộ máy và nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý
• 3.4.5. Tăng cường các hoạt động hỗ trợ triển khai kế hoạch kinh doanh
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Sản Phẩm OCOP Ở Nam Đông 55 ký tự

Chương trình OCOP (One Commune One Product – Mỗi xã một sản phẩm) là chương trình phát triển kinh tế trọng tâm ở khu vực nông thôn, gắn liền với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo. Phát triển sản phẩm OCOP có thương hiệu, theo chuỗi giá trị dựa trên thế mạnh, lợi thế về nguyên liệu địa phương, văn hóa và tri thức bản địa. Đặc biệt là các đặc sản, sản vật, sản phẩm làng nghề và dịch vụ du lịch của làng, xã, cộng đồng theo hướng kinh tế tuần hoàn, bảo đảm hệ sinh thái bền vững. Mục tiêu quan trọng của chương trình OCOP là giải quyết công ăn việc làm, thu nhập thông qua sản xuất và kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ có lợi thế; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động hợp lý, đào tạo, huấn luyện nhân lực tham gia OCOP.

1.1. Bản chất và đặc điểm của Chương trình OCOP 46 ký tự

Chương trình OCOP không đơn thuần là chương trình kinh tế, mà còn tham gia thực hiện các vấn đề về chính trị, xã hội ở vùng nông thôn. Do đó, việc phát triển các sản phẩm OCOP có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh hiện tại, trong đó, chính sách phát triển sản phẩm OCOP có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của chương trình OCOP. Cần nhấn mạnh vai trò của cộng đồng và doanh nghiệp trong việc phát triển sản phẩm, dịch vụ mang tính địa phương, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội bền vững. Chu trình OCOP cần được thực hiện một cách bài bản, từ khâu ý tưởng, sản xuất, chế biến, đến tiêu thụ và xúc tiến thương mại, đảm bảo chất lượng và tính cạnh tranh.

1.2. Vai trò của Chương trình OCOP với kinh tế nông thôn 48 ký tự

Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, ưu tiên củng cố, kiện toàn và phát triển các hợp tác xã nông nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa gắn với phát triển dịch vụ và ngành nghề ở nông thôn. OCOP không đơn thuần là chương trình kinh tế, mà còn tham gia thực hiện các vấn đề về chính trị, xã hội ở vùng nông thôn. Theo Quyết định số 919/QĐ-TTg, chương trình OCOP được xác định là một trong những chương trình quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, giúp nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân. Chương trình cũng góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt ở các vùng miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

II. Thực Trạng Phát Triển Sản Phẩm OCOP Tại Nam Đông 58 ký tự

Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Nam Đông đã tích cực thực hiện chương trình OCOP trên địa bàn thông qua việc ban hành và thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ phát triển Chương trình OCOP. UBND huyện Nam Đông định hướng xây dựng ý tưởng, hỗ trợ các chính sách phát triển, xây dựng vùng nguyên liệu đối với 12 sản phẩm tiềm năng tham gia chương trình OCOP. Nhờ vậy đến cuối năm 2021, UBND tỉnh đã công nhận 04 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trên địa bàn huyện, các sản phẩm đã được cấp giấy chứng nhận, sử dụng nhãn hiệu OCOP và thứ hạng sao được in trên bao bì sản phẩm theo quy định.

2.1. Đánh giá các chính sách hỗ trợ phát triển OCOP hiện nay 53 ký tự

Bên cạnh đó, UBND huyện đã tích cực hỗ trợ các chính sách liên quan đến xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP, huyện đã xây dựng các bản tin quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, hỗ trợ các chủ thể OCOP tham gia 08 lượt xúc tiến thương mại tại tỉnh; tích cực kết nối với các thị trường tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài tỉnh. Huyện hỗ trợ tư vấn chứng nhận VietGAP, tem truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm OCOP; hỗ trợ đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất cho 02 cơ sở; đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ 04 sản phẩm.

2.2. Phân tích kết quả đạt được và hạn chế trong giai đoạn 2019 2021 55 ký tự

Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực cố gắng và thành công việc thực hiện các chính sách phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông vẫn còn nhiều hạn chế. Cụ thể, đầu ra của các sản phẩm OCOP chưa ổn định; qui mô sản phẩm nhỏ lẽ, sản lượng sản xuất thiếu ổn định; chất lượng sản phẩm và tính cạnh tranh trên thị trường chưa cao; các chương trình quảng bá sản phẩm chưa thực sự hiệu quả; việc tiếp cận khoa học kỹ thuật trong sản xuất các sản phẩm OCOP của người dân vẫn còn nhiều hạn chế; chính sách định hướng, hỗ trợ và phát triển các sản phẩm OCOP tiềm năng vẫn còn nhiều bất cập, hiệu quả chưa cao.

III. 5 Giải Pháp Phát Triển Sản Phẩm OCOP Tại Nam Đông 56 ký tự

Để phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông một cách bền vững, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng cường liên kết giữa các chủ thể sản xuất và kinh doanh, cũng như cải thiện chính sách hỗ trợ của nhà nước. Việc áp dụng các giải pháp này sẽ giúp các sản phẩm OCOP của Nam Đông khẳng định vị thế trên thị trường và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3.1. Chuẩn hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm 56 ký tự

Cần chuẩn hóa quy trình, tiêu chuẩn và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu thị trường. Áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng như VietGAP, HACCP để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời, cần đầu tư vào công nghệ chế biến và bảo quản để kéo dài thời gian sử dụng và giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch. Phát triển các sản phẩm đặc trưng, có giá trị gia tăng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

3.2. Mở rộng thị trường và xúc tiến thương mại hiệu quả 50 ký tự

Đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối cung-cầu cho sản phẩm OCOP. Tham gia các hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh để giới thiệu sản phẩm đến người tiêu dùng. Xây dựng các kênh phân phối đa dạng, từ các cửa hàng truyền thống đến các sàn thương mại điện tử. Tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp phân phối lớn để đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Xây dựng thương hiệu và câu chuyện sản phẩm hấp dẫn để thu hút khách hàng.

3.3. Tăng cường liên kết và hợp tác giữa các chủ thể 49 ký tự

Khuyến khích các hình thức liên kết giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp để tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm OCOP hoàn chỉnh. Hỗ trợ các hợp tác xã và doanh nghiệp trong việc xây dựng kế hoạch kinh doanh, quản lý sản xuất và marketing sản phẩm. Tạo điều kiện cho các chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng và phát triển sản phẩm OCOP. Khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong sản xuất và kinh doanh sản phẩm OCOP.

IV. Hoàn Thiện Bộ Máy Quản Lý và Nâng Cao Năng Lực 55 ký tự

Để chương trình OCOP đạt hiệu quả cao, cần có bộ máy quản lý chuyên nghiệp và đội ngũ cán bộ có năng lực. Việc hoàn thiện bộ máy quản lý bao gồm việc xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các đơn vị. Đồng thời, cần nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý thông qua các khóa đào tạo, tập huấn về kiến thức chuyên môn, kỹ năng quản lý và kinh nghiệm thực tiễn. Cán bộ quản lý cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng phân tích thị trường và am hiểu về các quy định pháp luật liên quan đến sản phẩm OCOP.

4.1. Xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách và am hiểu về OCOP 54 ký tự

Hoàn thiện bộ máy và nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý. Tuyển dụng và đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách, có kinh nghiệm và am hiểu về chương trình OCOP. Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về quản lý chất lượng, marketing, xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu cho cán bộ quản lý. Tạo điều kiện cho cán bộ tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác đã triển khai thành công chương trình OCOP.

4.2. Đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền 51 ký tự

Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành và địa phương trong quá trình triển khai chương trình OCOP. Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả để giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện. Phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng đơn vị và cá nhân. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả của chương trình OCOP.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu về OCOP 57 ký tự

Nghiên cứu và ứng dụng các kết quả khoa học vào sản xuất sản phẩm OCOP là yếu tố quan trọng để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng. Cần khuyến khích các doanh nghiệp và hợp tác xã hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học để ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất. Đồng thời, cần hỗ trợ các chủ thể sản xuất trong việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm OCOP.

5.1. Nghiên cứu thị trường và phát triển sản phẩm mới 48 ký tự

Tăng cường các hoạt động hỗ trợ triển khai kế hoạch kinh doanh. Nghiên cứu thị trường để xác định nhu cầu và xu hướng tiêu dùng. Phát triển các sản phẩm mới, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Xây dựng kế hoạch marketing và phân phối sản phẩm hiệu quả.

5.2. Ứng dụng công nghệ và kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất 53 ký tự

Khuyến khích các doanh nghiệp và hợp tác xã ứng dụng công nghệ và kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất. Hỗ trợ các chủ thể sản xuất trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để đầu tư vào máy móc, thiết bị hiện đại. Tổ chức các khóa đào tạo về công nghệ và kỹ thuật cho người lao động.

VI. Kết Luận Và Triển Vọng Phát Triển OCOP Nam Đông 58 ký tự

Phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông là một quá trình lâu dài và cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan. Với những giải pháp đồng bộ và hiệu quả, huyện Nam Đông có thể phát triển các sản phẩm OCOP có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường và góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong tương lai, cần tiếp tục đầu tư vào phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ để đưa các sản phẩm OCOP của Nam Đông vươn xa hơn nữa.

6.1. Kiến nghị để phát triển bền vững chương trình OCOP 46 ký tự

Để phát triển bền vững chương trình OCOP cần có sự hỗ trợ từ Trung ương và cấp tỉnh. Cần có các chính sách ưu đãi về vốn, thuế và đất đai cho các doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia chương trình OCOP. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo chất lượng sản phẩm và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Quan trọng hơn, cần sự vào cuộc của cộng đồng để phát huy những giá trị truyền thống, văn hóa bản địa.

6.2. Đề xuất các hướng đi mới cho sản phẩm OCOP Nam Đông 55 ký tự

Trong tương lai, cần tập trung vào phát triển các sản phẩm OCOP có giá trị gia tăng cao, gắn với du lịch và văn hóa địa phương. Khuyến khích các doanh nghiệp và hợp tác xã xây dựng các sản phẩm OCOP theo hướng hữu cơ và bền vững. Phát triển các sản phẩm OCOP có câu chuyện hấp dẫn và mang đậm bản sắc văn hóa của Nam Đông.

Tổng quan nghiên cứu

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là một trong những chương trình phát triển kinh tế trọng điểm tại khu vực nông thôn, nhằm phát huy nội lực và gia tăng giá trị sản phẩm địa phương. Tại huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế, chương trình OCOP đã được triển khai tích cực trong giai đoạn 2019-2021 với mục tiêu phát triển các sản phẩm đặc trưng, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân. Huyện Nam Đông có dân số khoảng 25.698 người (năm 2021), với đa số là đồng bào dân tộc thiểu số, địa hình chủ yếu là núi đồi, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các sản phẩm nông-lâm nghiệp đặc thù.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích, đánh giá thực trạng phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Nam Đông trong giai đoạn 2019-2021, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường phát triển sản phẩm OCOP đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý, chính sách hỗ trợ, tổ chức sản xuất và xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách phát triển sản phẩm OCOP, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội bền vững tại địa phương, đồng thời nâng cao hiệu quả chương trình OCOP trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập và bảo tồn văn hóa truyền thống. Các chỉ số như số lượng sản phẩm OCOP được công nhận, mức độ tham gia của các hợp tác xã, doanh nghiệp và người dân, cũng như hiệu quả kinh tế từ chương trình được xem xét làm thước đo đánh giá.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý phát triển sản phẩm OCOP, bao gồm:

• Lý thuyết phát triển sản phẩm: Theo Philip Kotler, sản phẩm bao gồm ba yếu tố chính: sản phẩm ý tưởng (lợi ích cốt lõi), sản phẩm hiện thực (chất lượng, bao bì, nhãn hiệu) và sản phẩm hoàn chỉnh (dịch vụ kèm theo như bảo hành, giao hàng). Sản phẩm OCOP là sản phẩm đáp ứng tiêu chí đánh giá và được công nhận theo Bộ tiêu chí OCOP của Chính phủ.

• Mô hình chu trình OCOP: Bao gồm các bước từ tuyên truyền, nhận đăng ký ý tưởng, xây dựng phương án kinh doanh, triển khai sản xuất kinh doanh, đánh giá và xếp hạng sản phẩm, đến xúc tiến thương mại. Chu trình này đảm bảo sự phát triển bền vững và liên tục của sản phẩm OCOP.

• Các chỉ tiêu đánh giá phát triển sản phẩm OCOP: Bao gồm các chỉ tiêu định tính như mức độ tiếp cận chính sách, đa dạng biện pháp phát triển, hiệu quả tổ chức bộ máy, tần suất xúc tiến thương mại; và các chỉ tiêu định lượng như số lượng sản phẩm OCOP, cơ cấu sản phẩm, số lượng chủ thể tham gia, số chuỗi giá trị hoạt động, và số lao động tạo việc làm từ OCOP.

• Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển sản phẩm OCOP: Phân thành nhân tố chủ quan (năng lực bộ máy quản lý, nguồn lực tài chính, phương tiện quản lý) và nhân tố khách quan (chế độ chính trị - xã hội, đặc điểm kinh tế-xã hội, địa hình, trình độ nhận thức, yếu tố hội nhập, ứng dụng khoa học kỹ thuật).

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo kinh tế-xã hội huyện Nam Đông giai đoạn 2019-2021, các báo cáo phát triển OCOP của phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, cùng các tài liệu nghiên cứu liên quan từ các địa phương khác. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn chuyên sâu 30 cán bộ quản lý và khảo sát 150 đối tượng là người dân, hợp tác xã tham gia sản xuất sản phẩm OCOP năm 2022.

• Phương pháp chọn mẫu: Sử dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện dựa trên danh sách người dân tham gia chương trình OCOP do Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện cung cấp, đảm bảo kích thước mẫu 150 quan sát với sai số mẫu 8%.

• Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, phương pháp phân tích so sánh để đánh giá xu hướng phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông so với các địa phương khác, và phương pháp tổng hợp để hệ thống hóa các kết quả nghiên cứu.

• Xử lý số liệu: Số liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel 2010 và SPSS 20, đảm bảo tính chính xác và khoa học trong phân tích.

• Timeline nghiên cứu: Phân tích thực trạng giai đoạn 2019-2021, khảo sát sơ cấp năm 2022, đề xuất giải pháp đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Số lượng và chất lượng sản phẩm OCOP tăng trưởng tích cực: Đến cuối năm 2021, huyện Nam Đông đã có 4 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao được công nhận, với các sản phẩm được cấp giấy chứng nhận và nhãn hiệu OCOP theo quy định. Số lượng sản phẩm OCOP tăng đều qua các năm, góp phần đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm địa phương.

2. Chính sách phát triển sản phẩm OCOP được triển khai đồng bộ: Huyện đã ban hành hơn 19 văn bản liên quan đến chương trình OCOP, bao gồm kế hoạch triển khai, thành lập ban chỉ đạo, hội đồng thẩm định, và các quyết định hỗ trợ kinh phí cho các dự án nâng cấp sản phẩm. Các hoạt động tuyên truyền, tập huấn được tổ chức thường xuyên với 3 lớp tập huấn trong giai đoạn 2019-2021.

3. Tổ chức bộ máy quản lý hiệu quả nhưng còn hạn chế về nguồn lực: Ban chỉ đạo chương trình OCOP cấp huyện do Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm cơ quan thường trực, phối hợp với các phòng ban liên quan và UBND xã. Tuy nhiên, năng lực cán bộ và nguồn lực tài chính còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai các hoạt động hỗ trợ.

4. Hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm còn khiêm tốn: Huyện đã tổ chức 8 lượt xúc tiến thương mại cấp tỉnh, hỗ trợ xây dựng các bản tin quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuy nhiên quy mô và hiệu quả chưa đạt kỳ vọng. Việc tiếp cận thị trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến đầu ra sản phẩm OCOP.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy huyện Nam Đông đã đạt được những bước tiến quan trọng trong phát triển sản phẩm OCOP, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân. Việc ban hành và triển khai đồng bộ các chính sách, tổ chức bộ máy quản lý chuyên trách là nhân tố chủ chốt tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản phẩm. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn lực tài chính và năng lực cán bộ quản lý là nguyên nhân chính khiến hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm chưa hiệu quả, dẫn đến đầu ra sản phẩm chưa ổn định.

So sánh với kinh nghiệm của các huyện Phú Vang và Quảng Điền trong tỉnh Thừa Thiên Huế, những địa phương này đã xây dựng hệ thống tư vấn hỗ trợ, liên kết chuỗi giá trị và đẩy mạnh xúc tiến thương mại hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm OCOP. Huyện Nam Đông có thể học hỏi mô hình liên kết 5 nhà (Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp - Nhà nông - Nhà tư vấn) để phát huy tối đa tiềm năng sản phẩm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng sản phẩm OCOP theo năm, bảng tổng hợp các văn bản chính sách và biểu đồ phân bổ nguồn lực hỗ trợ, giúp minh họa rõ nét hơn về tiến trình và hiệu quả phát triển sản phẩm OCOP tại huyện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường năng lực quản lý và nguồn lực tài chính: Đào tạo chuyên sâu cho cán bộ quản lý chương trình OCOP tại các cấp, đồng thời tăng cường nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách địa phương và huy động xã hội hóa để nâng cao hiệu quả triển khai các hoạt động phát triển sản phẩm OCOP. Thời gian thực hiện: 2023-2025; Chủ thể: UBND huyện, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

2. Chuẩn hóa quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm theo chuỗi giá trị: Xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình sản xuất hiện đại, phù hợp với lợi thế nguyên liệu địa phương, đồng thời phát triển chuỗi giá trị sản phẩm OCOP để tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Hợp tác xã, doanh nghiệp, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp.

3. Đẩy mạnh hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại và kết nối thị trường: Tổ chức các hội chợ, sự kiện quảng bá sản phẩm OCOP, xây dựng hệ thống điểm bán hàng tại các trung tâm thương mại, phát triển thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Ban chỉ đạo OCOP huyện, Sở Công Thương, các doanh nghiệp.

4. Hoàn thiện bộ máy và nâng cao năng lực cán bộ quản lý: Thiết lập bộ máy chuyên trách với đủ quyền hạn và nguồn lực, tăng cường phối hợp liên ngành, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá, giám sát hiệu quả thực hiện chương trình OCOP. Thời gian: 2023-2024; Chủ thể: UBND huyện, các phòng ban liên quan.

5. Tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và chuyển giao khoa học công nghệ: Tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao công nghệ mới trong sản xuất, chế biến sản phẩm OCOP nhằm nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng sản phẩm. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp, các viện nghiên cứu, trường đại học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý nhà nước các cấp: Giúp hiểu rõ về cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện chương trình OCOP, từ đó xây dựng và điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn địa phương.

2. Các hợp tác xã, doanh nghiệp và chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP: Cung cấp kiến thức về quy trình phát triển sản phẩm, tiêu chuẩn chất lượng, cũng như các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất và tiếp cận thị trường.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, phát triển nông thôn: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển sản phẩm OCOP trong bối cảnh địa phương miền núi.

4. Các tổ chức hỗ trợ phát triển kinh tế nông thôn và các cơ quan truyền thông: Giúp xây dựng các chương trình hỗ trợ, truyền thông hiệu quả nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng vào chương trình OCOP.

Câu hỏi thường gặp

1. Sản phẩm OCOP là gì và tiêu chí đánh giá như thế nào?
   Sản phẩm OCOP là sản phẩm đặc trưng của địa phương được công nhận theo Bộ tiêu chí đánh giá của Chính phủ, gồm các tiêu chí về tổ chức sản xuất, phát triển sản phẩm, sức mạnh cộng đồng, khả năng tiếp thị và chất lượng sản phẩm. Ví dụ, sản phẩm phải đạt từ 3 sao trở lên mới được công nhận và hỗ trợ xúc tiến thương mại.

2. Chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông gồm những gì?
   Huyện Nam Đông đã ban hành nhiều văn bản chính sách hỗ trợ như thành lập ban chỉ đạo, tổ chức tập huấn, hỗ trợ kinh phí nâng cấp sản phẩm, xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu. Các chính sách này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể sản xuất phát triển sản phẩm OCOP.

3. Những khó khăn chính trong phát triển sản phẩm OCOP tại huyện Nam Đông là gì?
   Khó khăn gồm đầu ra sản phẩm chưa ổn định, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, chất lượng và tính cạnh tranh sản phẩm chưa cao, hoạt động quảng bá còn hạn chế, và việc tiếp cận khoa học kỹ thuật còn nhiều bất cập.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP?
   Cần tổ chức các sự kiện quảng bá, xây dựng điểm bán hàng chuyên biệt, phát triển thương mại điện tử, kết nối với các chuỗi siêu thị và thị trường trong nước, đồng thời tăng cường truyền thông đa phương tiện để nâng cao nhận thức người tiêu dùng.

5. Vai trò của cộng đồng và các tổ chức kinh tế trong phát triển sản phẩm OCOP?
   Cộng đồng và các tổ chức kinh tế như hợp tác xã, doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm trong sản xuất, phát triển và quảng bá sản phẩm OCOP. Sự tham gia tích cực của họ giúp phát huy nội lực địa phương, tạo việc làm và nâng cao thu nhập bền vững.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển sản phẩm OCOP, làm rõ các chỉ tiêu đánh giá và nhân tố ảnh hưởng tại huyện Nam Đông.
• Thực trạng giai đoạn 2019-2021 cho thấy sản phẩm OCOP tại huyện đã có bước phát triển tích cực về số lượng và chất lượng, tuy nhiên còn nhiều hạn chế về tổ chức, nguồn lực và xúc tiến thương mại.
• Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm nâng cao năng lực quản lý, chuẩn hóa quy trình sản xuất, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, hoàn thiện bộ máy và tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật.
• Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội bền vững tại huyện miền núi Nam Đông.
• Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp, hướng tới mục tiêu phát triển sản phẩm OCOP đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.

Call to action: Các cấp chính quyền, tổ chức và chủ thể sản xuất cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp phát triển sản phẩm OCOP, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, cải thiện đời sống người dân và phát triển kinh tế địa phương bền vững.