Luận án tiến sĩ về phát triển bền vững khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong quá trình đô thị hóa Hà Nội

• Tác giả: Phạm Thị Trầm
• Người hướng dẫn: GS. Phạm Hoàng Hải
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên và môi trường
• Đề tài: Phát triển bền vững khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong đô thị hóa Hà Nội
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• TÍNH CẤP THIẾT
• MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ
• CÁC LUẬN ĐIỂM BẢO VỆ
• NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN
• PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• Ý NGHĨA CỦA LUẬN ÁN
• CẤU TRÚC LUẬN ÁN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỊA LÝ HỌC PHỤC VỤ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TẠI KHU VỰC ĐÔ THỊ HÓA
• 1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1.1. Các công trình ngoài nước
• 1.1.2. Các công trình trong nước
• 1.1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến khu vực Sơn Tây - Ba Vì
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH TÍNH ĐẶC THÙ VỀ TỰ NHIÊN - VĂN HÓA CỦA CÁC CẢNH QUAN KHU VỰC SƠN TÂY - BA VÌ
• 2.1. CÁC NHÂN TỐ THÀNH TẠO CẢNH QUAN
• 2.1.1. Vị trí địa lý
• 2.1.2. Khí hậu và thủy văn
• 2.1.3. Thổ nhưỡng
• 2.1.4. Thảm thực vật
• 2.1.5. Hoạt động nhân sinh và yếu tố văn hóa có vai trò thành tạo cảnh quan
• 2.2. HỆ THỐNG PHÂN LOẠI VÀ ĐẶC ĐIỂM CẢNH QUAN
• 2.2.1. Hệ thống phân loại cảnh quan
• 2.2.2. Đặc điểm các đơn vị cảnh quan
• 2.2.3. Đặc điểm các tiểu vùng cảnh quan
• 2.3. XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ CÁC CẢNH QUAN TỰ NHIÊN VÀ CẢNH QUAN VĂN HÓA ĐẶC SẮC TRONG LÃNH THỔ
• 2.3.1. Đặc trưng cơ bản của các cảnh quan tự nhiên và cảnh quan văn hóa
• 2.3.2. Chức năng của các cảnh quan tự nhiên và cảnh quan văn hóa
• 2.3.3. Giá trị các cảnh quan tự nhiên và cảnh quan văn hóa
• 3. CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN VÀ ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG KHU VỰC SƠN TÂY - BA VÌ
• 3.1. ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN CHO CÁC MỤC ĐÍCH PHÁT TRIỂN
• 3.1.1. Cơ sở lựa chọn mục tiêu đánh giá
• 3.1.2. Đánh giá cảnh quan cho xây dựng công trình phục vụ quy hoạch đô thị
• 3.1.3. Đánh giá cảnh quan cho phát triển các cây trồng nông nghiệp
• 3.2. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA, QUY HOẠCH VÀ KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI CỦA ĐỊA PHƯƠNG TỚI HỆ THỐNG CẢNH QUAN
• 3.2.1. Quá trình đô thị hóa khu vực Sơn Tây - Ba Vì
• 3.2.2. Tác động của các quy hoạch, kế hoạch phát triển tới hệ thống cảnh quan
• 3.2.3. Vai trò bảo tồn của Vườn Quốc gia Ba Vì trong quá trình đô thị hóa thành phố Hà Nội
• 3.2.4. Xu thế biến đổi cảnh quan khu vực Sơn Tây - Ba Vì trong bối cảnh chịu tác động của đô thị hóa và quy hoạch phát triển của thành phố Hà Nội
• 3.3. XÁC ĐỊNH THỨ TỰ ƯU TIÊN TRONG ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CẢNH QUAN
• 3.3.1. Phân tích SWOT
• 3.3.2. Sử dụng mô hình ma trận tam giác bậc 1 xác định thứ tự ưu tiên phát triển bền vững cảnh quan
• 3.4. ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
• 3.4.1. Các quan điểm định hướng
• 3.4.2. Phương án định hướng không gian
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về phát triển bền vững khu vực Sơn Tây Ba Vì

Khu vực Sơn Tây - Ba Vì, nằm ở phía tây thành phố Hà Nội, có diện tích tự nhiên 537,56 km2, nổi bật với cảnh quan thiên nhiên và văn hóa phong phú. Việc phát triển bền vững tại đây không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế mà còn bảo tồn các giá trị văn hóa và môi trường. Định hướng phát triển bền vững khu vực này cần được thực hiện đồng bộ với quy hoạch đô thị hóa của Hà Nội, nhằm đảm bảo sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu

Nghiên cứu phát triển bền vững khu vực Sơn Tây - Ba Vì là cần thiết trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ. Các yếu tố tự nhiên và văn hóa tại đây đang chịu áp lực từ sự phát triển kinh tế, dẫn đến nguy cơ suy giảm chất lượng cảnh quan. Việc xác lập cơ sở địa lý phục vụ phát triển bền vững sẽ giúp định hướng quy hoạch và quản lý tài nguyên hiệu quả hơn.

II. Đánh giá hiện trạng và tiềm năng phát triển

Khu vực Sơn Tây - Ba Vì có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch. Tuy nhiên, hiện trạng đô thị hóa đã gây ra nhiều thách thức, như ô nhiễm môi trường và mất cân bằng sinh thái. Đánh giá hiện trạng cảnh quan tự nhiên và văn hóa là cần thiết để xác định các giá trị và tiềm năng phát triển bền vững. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc bảo tồn các cảnh quan văn hóa và tự nhiên không chỉ có giá trị về mặt sinh thái mà còn góp phần vào phát triển kinh tế địa phương.

2.1. Tình hình kinh tế xã hội

Kinh tế khu vực Sơn Tây - Ba Vì chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với tỷ trọng nông - lâm - ngư nghiệp chiếm 34% tại Ba Vì và 7,4% tại Sơn Tây. Tuy nhiên, sự phát triển công nghiệp và dịch vụ cũng đang gia tăng, với dịch vụ - du lịch chiếm 51% tại Ba Vì. Việc phát triển bền vững cần phải cân nhắc giữa các lĩnh vực này để đảm bảo sự phát triển đồng bộ và bền vững.

III. Định hướng phát triển bền vững

Định hướng phát triển bền vững khu vực Sơn Tây - Ba Vì cần tập trung vào việc bảo tồn các giá trị cảnh quan tự nhiên và văn hóa, đồng thời phát triển kinh tế theo hướng bền vững. Quy hoạch không gian cần được thực hiện với sự tham gia của cộng đồng, nhằm đảm bảo rằng các quyết định phát triển phản ánh đúng nhu cầu và mong muốn của người dân địa phương. Các dự án phát triển du lịch sinh thái và nông nghiệp hữu cơ có thể là những hướng đi tiềm năng cho khu vực này.

3.1. Các giải pháp phát triển

Các giải pháp phát triển bền vững bao gồm việc xây dựng các chính sách hỗ trợ nông nghiệp hữu cơ, phát triển du lịch sinh thái, và bảo tồn các di sản văn hóa. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng địa phương trong việc thực hiện các giải pháp này. Việc áp dụng các mô hình phát triển bền vững sẽ giúp khu vực Sơn Tây - Ba Vì phát huy tối đa tiềm năng của mình.