Những Nhân Tố Tác Động Đến Tăng Trưởng Kinh Tế Các Quốc Gia Đang Phát Triển

• Tác giả: Trần Thị Nguyên Hương
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Ngọc Trang
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Những Nhân Tố Tác Động Đến Tăng Trưởng Kinh Tế Các Quốc Gia Đang Phát Triển
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Đóng góp của luận văn
• 1.6. Cấu trúc luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở lý thuyết kinh tế vĩ mô chuẩn tắc
• 2.2. Tổng quan các nghiên cứu về các nhân tố quyết định sản lượng đầu ra
• 2.3. Khuôn khổ khái niệm
• 3. CHƯƠNG 3: DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.3. Các phương pháp phân tích dữ liệu
• 3.3.1. Kiểm định nghiệm đơn vị cho dữ liệu bảng
• 3.3.2. Kiểm định Đồng liên kết cho dữ liệu bảng
• 3.3.3. Phương pháp ước lượng
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Phân tích mối quan hệ đơn biến
• 4.2. Phân tích đa biến
• 4.2.1. Kết quả thực nghiệm kiểm định nghiệm đơn vị cho dữ liệu bảng
• 4.2.2. Kết quả thực nghiệm với phương pháp LSDV
• 4.2.3. Kết quả thực nghiệm với phương pháp GMM - dữ liệu bảng động
• 5. CHƯƠNG 5: TỔNG KẾT, KHUYẾN NGHỊ, CHỈ RA NHỮNG MẶT HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• 5.1. Tổng kết các kết quả của bài nghiên cứu
• 5.2. Khuyến nghị chính sách cho Việt Nam
• 5.3. Ưu điểm, hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Các Yếu Tố Tác Động Tăng Trưởng Kinh Tế Hiện Nay

Tăng trưởng kinh tế là mục tiêu vĩ mô hàng đầu của mọi quốc gia, đặc biệt với các quốc gia đang phát triển. Việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế giúp các nhà hoạch định chính sách xây dựng chiến lược phát triển phù hợp. Luận văn này tập trung nghiên cứu những nhân tố này, từ đó đưa ra khuyến nghị cho Việt Nam. Bài viết này sẽ khai thác những yếu tố chính có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế của các quốc gia đang trên đà hội nhập và phát triển mạnh mẽ, phân tích một cách khoa học để đưa ra cái nhìn toàn diện nhất về vấn đề này.

1.1. Tầm quan trọng của tăng trưởng kinh tế cho quốc gia

Tăng trưởng kinh tế tạo ra việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện mức sống. Nó cũng tạo điều kiện cho đầu tư vào giáo dục, y tế và cơ sở hạ tầng. Một nền kinh tế tăng trưởng mạnh sẽ thu hút đầu tư nước ngoài, tạo ra nguồn lực để giải quyết các vấn đề xã hội như nghèo đói và bất bình đẳng thu nhập.

1.2. Thách thức tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển

Các quốc gia đang phát triển thường đối mặt với nhiều thách thức như nợ công cao, lạm phát bất ổn, tham nhũng và cơ sở hạ tầng kém phát triển. Ngoài ra, biến đổi khí hậu và các cú sốc kinh tế bên ngoài cũng có thể tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế. Các chính sách của chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc vượt qua những thách thức này.

II. Phân Tích Vấn Đề Rào Cản Tăng Trưởng Kinh Tế Bền Vững

Mặc dù có tiềm năng lớn, nhiều quốc gia đang phát triển vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì tăng trưởng kinh tế ổn định và bền vững. Có nhiều yếu tố cản trở quá trình này, bao gồm cả yếu tố bên trong và bên ngoài. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn vào các rào cản này, từ đó tìm kiếm các giải pháp phù hợp. Luận văn cũng xem xét liệu lý thuyết kinh tế vĩ mô chuẩn có đủ để giải thích cho sản lượng đầu ra hay cần cải thiện những vấn đề về chính trị - xã hội để giúp gia tăng sản lượng trong các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

2.1. Ảnh hưởng của thể chế chính trị đến tăng trưởng kinh tế

Một thể chế chính trị ổn định, minh bạch và hiệu quả là điều kiện tiên quyết cho tăng trưởng kinh tế. Quản trị quốc gia kém, tham nhũng và thiếu pháp quyền sẽ làm giảm đầu tư và cản trở sự phát triển của khu vực tư nhân.

2.2. Vai trò của nguồn vốn nhân lực và giáo dục

Vốn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quan trọng để thúc đẩy năng suất lao động và tăng trưởng kinh tế. Giáo dục và đào tạo đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao kỹ năng và kiến thức cho người lao động. Cần chú trọng đầu tư vào hệ thống giáo dục để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

2.3. Tác động của bất bình đẳng thu nhập đến tăng trưởng

Bất bình đẳng thu nhập quá lớn có thể gây ra bất ổn xã hội và cản trở tăng trưởng kinh tế. Khi một bộ phận lớn dân số không được hưởng lợi từ tăng trưởng, nhu cầu tiêu dùng sẽ giảm và động lực làm việc cũng bị suy giảm. Cần có các chính sách để giảm bất bình đẳng và đảm bảo sự công bằng trong phân phối thu nhập.

III. Bí Quyết Tăng Trưởng Đầu Tư và Chính Sách Kinh Tế Hiệu Quả

Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia đang phát triển, cần có các chính sách kinh tế đúng đắn và hiệu quả. Đầu tư vào các lĩnh vực then chốt như cơ sở hạ tầng, giáo dục và công nghệ là yếu tố then chốt. Thêm vào đó, cần xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài (FDI).

3.1. Ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng và giao thông

Cơ sở hạ tầng lạc hậu là một trong những rào cản lớn nhất đối với tăng trưởng kinh tế. Cần đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng giao thông, năng lượng và viễn thông để tạo điều kiện cho sản xuất và thương mại phát triển.

3.2. Vai trò của cải cách kinh tế và tự do hóa thương mại

Cải cách kinh tế và tự do hóa thương mại giúp mở rộng thị trường, tăng cường cạnh tranh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cần loại bỏ các rào cản thương mại, giảm thiểu thủ tục hành chính và tạo điều kiện cho khu vực tư nhân phát triển.

3.3. Chính sách tài khóa và tiền tệ ổn định vĩ mô

Chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ ổn định giúp kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá hối đoái và tạo môi trường kinh tế vĩ mô thuận lợi cho tăng trưởng. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách này để đạt được mục tiêu ổn định và tăng trưởng.

IV. Ứng Dụng Kinh Nghiệm Phát Triển và Bài Học Cho Việt Nam

Nghiên cứu kinh nghiệm phát triển của các quốc gia đang phát triển thành công có thể cung cấp những bài học quý giá cho Việt Nam. Việc học hỏi những mô hình thành công và tránh lặp lại những sai lầm có thể giúp Việt Nam đẩy nhanh quá trình tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Dữ liệu nghiên cứu được thực hiện bằng hai phương pháp LSDV và GMM với dữ liệu bảng động không cân bằng (111 quốc gia – thời kỳ 18 năm).

4.1. Phân tích mô hình tăng trưởng của các nước NICs

Các nước NICs (Newly Industrialized Countries) như Hàn Quốc, Singapore và Đài Loan đã đạt được tăng trưởng kinh tế ấn tượng trong những thập kỷ qua. Việc phân tích mô hình tăng trưởng của các nước này có thể giúp Việt Nam rút ra những bài học kinh nghiệm về chính sách kinh tế và cải cách thể chế.

4.2. Khuyến nghị chính sách cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có các khuyến nghị chính sách cụ thể cho Việt Nam để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Các khuyến nghị này nên tập trung vào các lĩnh vực như đầu tư, giáo dục, cải cách thể chế và hội nhập kinh tế quốc tế.

4.3. Hội nhập kinh tế quốc tế và tác động tới tăng trưởng

Việc hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng có thể mang lại nhiều cơ hội cho Việt Nam. Sắp tới đây, khi Việt Nam gia nhập vào Khối Cộng Đồng ASEAN cuối năm 2015, đây là một cơ hội cũng là thách thức lớn với nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, cũng cần phải đối mặt với những thách thức như cạnh tranh gay gắt và các cú sốc kinh tế bên ngoài. Cần có các chính sách để tận dụng tối đa lợi ích và giảm thiểu rủi ro từ hội nhập.

V. Kết Luận Triển Vọng Phát Triển Kinh Tế Quốc Gia Đang Phát Triển

Tăng trưởng kinh tế là một quá trình phức tạp và chịu tác động của nhiều yếu tố. Để đạt được tăng trưởng bền vững, các quốc gia đang phát triển cần có các chính sách kinh tế đúng đắn, một thể chế chính trị ổn định và một xã hội công bằng. Cần chú trọng đầu tư vào vốn nhân lực, cơ sở hạ tầng và công nghệ để tạo động lực cho tăng trưởng trong dài hạn.

5.1. Tổng kết các kết quả nghiên cứu và bài học rút ra

Tổng kết các kết quả của bài nghiên cứu về những nhân tố tác động đến tăng trưởng kinh tế các quốc gia đang phát triển, kết quả nghiên cứu cho thấy hai nhân tố kinh tế vĩ mô quan trọng đóng góp đến tăng trưởng kinh tế các quốc gia đang phát triển là Tích lũy vốn và Cung tiền. Các yếu tố chính trị - xã hội (ngoại trừ chỉ số phát triển nhân lực) dường như không có sức mạnh giải thích tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia đang phát triển.

5.2. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu có thể còn một số hạn chế về dữ liệu và phương pháp. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc sử dụng dữ liệu vi mô hoặc các phương pháp kinh tế lượng tiên tiến hơn để phân tích sâu hơn về các yếu tố tác động đến tăng trưởng kinh tế.

Tổng quan nghiên cứu

Tăng trưởng kinh tế luôn là mục tiêu trọng yếu của các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, nơi mà nhiều thách thức kinh tế, chính trị và xã hội đồng thời tồn tại. Theo ước tính, nghiên cứu này phân tích dữ liệu của 111 quốc gia đang phát triển trong giai đoạn 1996-2013, nhằm xác định các nhân tố tác động đến tăng trưởng kinh tế. Mục tiêu cụ thể của luận văn là: (1) xác định các nhân tố kinh tế vĩ mô và chính trị - xã hội ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế; (2) kiểm định tính đầy đủ của mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn so với mô hình kinh tế vĩ mô toàn diện; (3) đề xuất các chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phù hợp với đặc thù của Việt Nam.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm các quốc gia thuộc sáu khu vực địa lý lớn như Nam Á, Đông Á - Thái Bình Dương, Châu Phi hạ Sahara, Mỹ Latinh, Trung Đông - Bắc Phi và Châu Âu - Trung Á. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về vai trò của các biến kinh tế vĩ mô như cung tiền, tích lũy vốn, lãi suất, cùng với các biến chính trị - xã hội như tuổi thọ, chỉ số phát triển nhân lực (HDI), quyền tự do chính trị, tham nhũng và tội phạm, trong việc giải thích sự tăng trưởng kinh tế. Kết quả nghiên cứu góp phần hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc xây dựng chiến lược phát triển kinh tế bền vững, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế vĩ mô chuẩn tắc và các mô hình tăng trưởng kinh tế cổ điển, tân cổ điển, Keynes, tiền tệ và tăng trưởng nội sinh. Hai mô hình kinh tế vĩ mô chính được áp dụng:

• Mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn: tập trung vào các biến kinh tế vĩ mô như cung tiền, lãi suất, lạm phát, tỷ giá, tiết kiệm, thương mại, FDI, tích lũy vốn và lao động. Mô hình này dựa trên các lý thuyết Harrod-Domar, Solow và các trường phái kinh tế cổ điển, tân cổ điển, tiền tệ và Keynes.

• Mô hình kinh tế vĩ mô toàn diện: mở rộng mô hình chuẩn bằng cách bổ sung các biến chính trị - xã hội như tuổi thọ trung bình, tỷ lệ đăng ký nhập học, quyền tự do chính trị, chỉ số tham nhũng, tỷ lệ tội phạm và chỉ số phát triển nhân lực (HDI). Mô hình này nhằm đánh giá tác động tổng hợp của các yếu tố kinh tế và xã hội đến tăng trưởng kinh tế.

Các khái niệm chính bao gồm: tổng sản phẩm quốc nội (GDP), cung tiền, tích lũy vốn, lãi suất, lạm phát, FDI, tuổi thọ, quyền tự do chính trị, tham nhũng, tội phạm và HDI.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ World Development Indicators (WDI) của Ngân hàng Thế giới, Freedom in the World data, Transparency International và Human Development Report, với mẫu gồm 111 quốc gia đang phát triển trong giai đoạn 1996-2013. Dữ liệu là bảng không cân bằng (unbalanced panel data).

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Kiểm định nghiệm đơn vị: sử dụng 5 phương pháp như Levin-Lin-Chu, Breitung, Im-Pesaran-Shin, ADF-Fisher và PP-Fisher để xác định tính dừng của các chuỗi dữ liệu.

• Kiểm định đồng liên kết: áp dụng kiểm định Pedroni và Kao để xác định mối quan hệ dài hạn giữa các biến.

• Ước lượng mô hình: sử dụng phương pháp bình phương bé nhất với biến giả (LSDV) và phương pháp Generalized Method of Moments (GMM) cho dữ liệu bảng động nhằm khắc phục vấn đề nội sinh và tương quan chuỗi.

• Kiểm định Hausman: để lựa chọn giữa mô hình hiệu ứng cố định và hiệu ứng ngẫu nhiên.

Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo timeline từ thu thập dữ liệu, kiểm định tính dừng, đồng liên kết, đến ước lượng mô hình và phân tích kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tích lũy vốn và cung tiền là hai nhân tố kinh tế vĩ mô quan trọng nhất tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia đang phát triển. Cụ thể, cung tiền tăng có tác động tích cực rõ rệt, và tích lũy vốn có ý nghĩa ở mức 1% trong tất cả các mô hình.

2. Các biến chính trị - xã hội như tuổi thọ trung bình và chỉ số phát triển nhân lực (HDI) cũng có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên các biến như quyền tự do chính trị, tham nhũng và tỷ lệ tội phạm không có sức mạnh giải thích rõ ràng.

3. Lãi suất có tác động âm đến tăng trưởng kinh tế, phù hợp với kỳ vọng kinh tế học, nhưng không có bằng chứng về mối quan hệ phi tuyến giữa lãi suất, lạm phát và tăng trưởng.

4. Một số biến kinh tế vĩ mô như thương mại, FDI, lực lượng lao động và chi tiêu du lịch quốc tế mất đi ý nghĩa khi đưa các biến chính trị - xã hội vào mô hình, cho thấy sự tương tác phức tạp giữa các yếu tố kinh tế và xã hội.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn vẫn là công cụ giải thích tăng trưởng kinh tế hiệu quả hơn so với mô hình toàn diện khi xét đến các biến chính trị - xã hội. Điều này có thể do các biến chính trị - xã hội trong mẫu nghiên cứu chưa đủ mạnh hoặc chưa được đo lường đầy đủ để phản ánh tác động thực sự đến tăng trưởng.

Việc tích lũy vốn giữ vai trò chủ đạo trong tăng trưởng kinh tế các quốc gia đang phát triển phù hợp với lý thuyết tân cổ điển và các nghiên cứu thực nghiệm trước đây. Cung tiền cũng đóng vai trò quan trọng, phản ánh hiệu quả của chính sách tiền tệ trong việc kích thích sản lượng.

Các biến chính trị - xã hội như tuổi thọ và HDI có tác động tích cực, cho thấy sự phát triển nguồn nhân lực và điều kiện sống là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, các biến như tham nhũng và quyền tự do chính trị không có tác động rõ ràng, có thể do sự đa dạng về thể chế và mức độ phát triển của các quốc gia trong mẫu.

Dữ liệu và kết quả có thể được trình bày qua các bảng hồi quy, ma trận tương quan và đồ thị xu hướng cung tiền, tích lũy vốn và tăng trưởng GDP theo thời gian để minh họa rõ hơn các mối quan hệ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường chính sách thúc đẩy tích lũy vốn nội địa: Nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư trong nước, cải thiện môi trường kinh doanh và phát triển cơ sở hạ tầng nhằm nâng cao tỷ lệ tích lũy vốn, mục tiêu tăng trưởng GDP hàng năm khoảng 6-7%, thực hiện trong vòng 5 năm tới.

2. Ổn định và kiểm soát cung tiền hợp lý: Ngân hàng trung ương cần duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, kiểm soát lạm phát và cung tiền để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế mà không gây ra áp lực lạm phát, với mục tiêu duy trì lạm phát dưới 4% mỗi năm.

3. Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng cuộc sống: Đầu tư vào giáo dục, y tế và các dịch vụ xã hội nhằm nâng cao tuổi thọ và chỉ số phát triển nhân lực (HDI), góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong dài hạn, kế hoạch thực hiện trong 10 năm tới.

4. Cải thiện thể chế và giảm thiểu tham nhũng: Mặc dù tác động chưa rõ ràng trong nghiên cứu, việc nâng cao minh bạch, giảm tham nhũng và tăng cường quyền tự do chính trị vẫn là yếu tố cần thiết để tạo môi trường kinh tế ổn định và hấp dẫn đầu tư nước ngoài, thực hiện liên tục và giám sát định kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách kinh tế: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng và điều chỉnh các chính sách tiền tệ, tài khóa và phát triển nguồn nhân lực nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

2. Các nhà nghiên cứu và học giả kinh tế: Tham khảo phương pháp luận và kết quả thực nghiệm để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa kinh tế vĩ mô và các yếu tố xã hội trong các nền kinh tế đang phát triển.

3. Các tổ chức tài chính quốc tế và viện nghiên cứu phát triển: Áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và tài chính phù hợp với đặc thù của các quốc gia đang phát triển.

4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường kinh tế vĩ mô và chính trị xã hội để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả, đặc biệt trong các thị trường mới nổi.

Câu hỏi thường gặp

1. Những nhân tố kinh tế vĩ mô nào ảnh hưởng mạnh nhất đến tăng trưởng kinh tế?
   Tích lũy vốn và cung tiền là hai nhân tố kinh tế vĩ mô có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê rõ ràng đến tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia đang phát triển.

2. Các yếu tố chính trị - xã hội có vai trò như thế nào trong tăng trưởng kinh tế?
   Tuổi thọ trung bình và chỉ số phát triển nhân lực (HDI) có tác động tích cực, trong khi các yếu tố như quyền tự do chính trị, tham nhũng và tội phạm không có sức mạnh giải thích rõ ràng trong mẫu nghiên cứu.

3. Mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn có đủ để giải thích tăng trưởng kinh tế không?
   Mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn giải thích tốt hơn so với mô hình toàn diện khi xét đến các biến chính trị - xã hội, tuy nhiên việc bổ sung các biến xã hội có thể giúp hiểu sâu hơn về các yếu tố phi kinh tế ảnh hưởng đến tăng trưởng.

4. Tại sao lãi suất có tác động âm đến tăng trưởng kinh tế?
   Lãi suất cao làm tăng chi phí vay vốn, giảm đầu tư và tiêu dùng, từ đó làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế, phù hợp với lý thuyết kinh tế và kết quả nghiên cứu thực nghiệm.

5. Làm thế nào để chính sách tiền tệ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế?
   Chính sách tiền tệ ổn định, kiểm soát cung tiền hợp lý giúp duy trì lạm phát thấp và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và tiêu dùng, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định tích lũy vốn và cung tiền là hai nhân tố kinh tế vĩ mô quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng kinh tế các quốc gia đang phát triển.
• Các biến chính trị - xã hội như tuổi thọ và chỉ số phát triển nhân lực có tác động tích cực, trong khi các yếu tố khác như tham nhũng và quyền tự do chính trị chưa thể hiện rõ vai trò.
• Mô hình kinh tế vĩ mô chuẩn giải thích tăng trưởng tốt hơn mô hình toàn diện trong bối cảnh dữ liệu hiện tại.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách kinh tế vĩ mô và phát triển nguồn nhân lực tại Việt Nam.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với dữ liệu cập nhật và bổ sung các biến thể chế để nâng cao độ chính xác và tính ứng dụng của mô hình.

Hành động đề xuất: Các nhà hoạch định chính sách và nhà nghiên cứu nên áp dụng kết quả này để thiết kế các chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm hoàn thiện mô hình và chính sách phù hợp hơn với thực tiễn.