Nhu cầu việc làm của người dân ở các vùng đô thị hóa tại Hải Phòng

• Tác giả: Đào Thị Tư Duyên
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Hữu Thụ
• Trường học: Đại học quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tâm lý học
• Đề tài: Nhu Cầu Việc Làm Tại Các Vùng Đô Thị Hóa Hải Phòng
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng nghiên cứu
• 0.5. Khách thể nghiên cứu
• 0.6. Phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Giả thuyết nghiên cứu
• 0.8. Phương pháp nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NHU CẦU VÀ NHU CẦU VIỆC LÀM
• 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Nghiên cứu về nhu cầu và nhu cầu việc làm của các nhà tâm lý học ngoài nước
• 1.3. Nghiên cứu về nhu cầu và nhu cầu việc làm của các nhà tâm lý học trong nước
• 1.4. Một số khái niệm công cụ của đề tài
• 1.4.1. Khái niệm nhu cầu
• 1.4.2. Khái niệm việc làm
• 1.4.3. Khái niệm nhu cầu việc làm
• 1.4.4. Khái niệm nhu cầu việc làm của người dân ở vùng đô thị hóa
• 1.5. Một số yếu tố ảnh hưởng tới nhu cầu việc làm
• 1.5.1. Yếu tố khách quan
• 1.5.2. Yếu tố chủ quan
• 2. CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Một vài nét về địa bàn nghiên cứu
• 2.2. Tổ chức nghiên cứu
• 2.2.1. Về mặt lý luận
• 2.2.2. Về mặt thực tiễn
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
• 2.3.2. Phương pháp chuyên gia
• 2.3.3. Phương pháp quan sát
• 2.3.4. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
• 2.3.5. Phương pháp phỏng vấn sâu
• 2.3.6. Phương pháp nghiên cứu chân dung tâm lý
• 2.3.7. Phương pháp xử lý kết quả bằng thống kê toán học
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN
• 3.1. Thực trạng nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng
• 3.2. Nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng biểu hiện qua nhận thức
• 3.3. Nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa biểu hiện qua việc làm mà họ hướng tới (đối tượng cụ thể)
• 3.4. Nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng thể hiện qua một số hành động cụ thể
• 3.5. Đánh giá mức độ nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng
• 3.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng
• 3.7. Một số kết quả nghiên cứu chân dung tâm lý về nhu cầu việc làm của người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng
• 3.8. Một số giải pháp tâm lý - xã hội giúp người dân ở một số vùng đô thị hóa tại Hải Phòng thỏa mãn nhu cầu việc làm của bản thân và gia đình
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nhu cầu việc làm tại các vùng đô thị hóa Hải Phòng

Nhu cầu việc làm tại các vùng đô thị hóa Hải Phòng đang trở thành một vấn đề cấp bách. Sự phát triển đô thị hóa đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, nhưng cũng đồng thời gây ra nhiều thách thức cho người dân. Việc hiểu rõ tình hình việc làm tại đây là rất quan trọng để có những giải pháp phù hợp.

1.1. Tình hình việc làm tại Hải Phòng hiện nay

Tình hình việc làm tại Hải Phòng đang có nhiều biến động. Nhiều ngành nghề mới xuất hiện, nhưng cũng có không ít người dân gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp.

1.2. Đặc điểm của thị trường lao động Hải Phòng

Thị trường lao động Hải Phòng có sự đa dạng về ngành nghề, nhưng cũng tồn tại nhiều vấn đề như tỷ lệ thất nghiệp cao và sự thiếu hụt kỹ năng trong một số lĩnh vực.

II. Vấn đề và thách thức trong nhu cầu việc làm tại Hải Phòng

Mặc dù có nhiều cơ hội việc làm, nhưng người dân tại các vùng đô thị hóa Hải Phòng vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Những vấn đề này cần được nhận diện và giải quyết kịp thời.

2.1. Tỷ lệ thất nghiệp và nguyên nhân

Tỷ lệ thất nghiệp tại Hải Phòng đang ở mức cao, chủ yếu do sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế và thiếu kỹ năng phù hợp với nhu cầu thị trường.

2.2. Những khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm

Người dân gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm do thiếu thông tin, kỹ năng và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương.

III. Phương pháp giải quyết nhu cầu việc làm tại Hải Phòng

Để giải quyết nhu cầu việc làm, cần có những phương pháp và giải pháp cụ thể. Các chính sách hỗ trợ từ chính quyền là rất cần thiết.

3.1. Đào tạo nghề và nâng cao kỹ năng

Đào tạo nghề là một trong những giải pháp quan trọng giúp người dân nâng cao kỹ năng và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

3.2. Chính sách hỗ trợ việc làm từ chính quyền

Chính quyền địa phương cần có những chính sách hỗ trợ việc làm hiệu quả, bao gồm việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển và tuyển dụng.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu về nhu cầu việc làm

Nghiên cứu về nhu cầu việc làm tại Hải Phòng đã chỉ ra nhiều thông tin hữu ích. Những kết quả này có thể được ứng dụng để cải thiện tình hình việc làm tại đây.

4.1. Kết quả khảo sát nhu cầu việc làm

Khảo sát cho thấy người dân có nhu cầu cao về việc làm, nhưng nhiều người vẫn chưa tìm được công việc phù hợp.

4.2. Những ngành nghề tiềm năng tại Hải Phòng

Một số ngành nghề như công nghệ thông tin, du lịch và dịch vụ đang có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Hải Phòng.

V. Kết luận và tương lai của nhu cầu việc làm tại Hải Phòng

Tương lai của nhu cầu việc làm tại Hải Phòng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự phát triển kinh tế và chính sách hỗ trợ từ chính quyền.

5.1. Triển vọng việc làm trong tương lai

Triển vọng việc làm tại Hải Phòng có thể được cải thiện nếu có những chính sách đúng đắn và sự hỗ trợ từ cộng đồng.

5.2. Những khuyến nghị cho chính quyền và doanh nghiệp

Chính quyền và doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ để tạo ra môi trường thuận lợi cho việc làm và phát triển kinh tế.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng tại Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Hải Phòng, nhu cầu việc làm của người dân ở các vùng đô thị hóa trở thành vấn đề cấp thiết. Theo số liệu năm 2011, dân số Hải Phòng đạt khoảng 1,7 triệu người, trong đó dân cư thành thị chiếm 46,1%, dân cư nông thôn chiếm 53,9%. Quá trình đô thị hóa đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế, thu hẹp diện tích đất nông nghiệp, đồng thời tạo ra nhiều thách thức về việc làm cho người dân vốn sống bằng nghề nông. Việc làm không chỉ là nguồn thu nhập mà còn là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của cá nhân và gia đình trong bối cảnh mới.

Luận văn tập trung nghiên cứu nhu cầu việc làm của người dân ở ba huyện đô thị hóa tại Hải Phòng gồm An Lão, Tiên Lãng và Vĩnh Bảo, với đối tượng nghiên cứu là 162 người trong độ tuổi lao động từ 18 đến 45 tuổi. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng nhu cầu việc làm, các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp tâm lý - xã hội giúp thỏa mãn nhu cầu việc làm của người dân trong vùng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ chính quyền địa phương xây dựng chính sách phát triển việc làm phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và ổn định xã hội tại các vùng đô thị hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết tâm lý học về nhu cầu và hành vi con người, trong đó nổi bật là:

• Thuyết nhu cầu của Maslow: Phân loại nhu cầu thành 5 bậc thang từ nhu cầu sinh lý, an toàn, tình cảm, được tôn trọng đến nhu cầu tự thể hiện. Nhu cầu việc làm được xem là nhu cầu cấp cao, liên quan đến sự phát triển cá nhân và xã hội.

• Lý thuyết hành vi (Behaviorism) của J. Watson và Skinner: Nhấn mạnh vai trò của nhu cầu như biến số trung gian điều chỉnh hành vi thông qua kích thích - phản ứng, giúp giải thích động cơ tìm kiếm việc làm của cá nhân.

• Quan điểm tâm lý học Xô Viết: Nhu cầu là nguồn gốc của tính tích cực, thúc đẩy hành vi và được sản xuất ra trong quá trình phát triển xã hội. Nhu cầu việc làm mang tính xã hội cao, phản ánh sự phát triển của xã hội và cá nhân.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: nhu cầu, việc làm, nhu cầu việc làm, nhu cầu việc làm của người dân vùng đô thị hóa. Nhu cầu việc làm được định nghĩa là mong muốn có việc làm ổn định để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của bản thân và gia đình trong bối cảnh đô thị hóa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập từ 162 người dân tại ba huyện An Lão, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo và 7 cán bộ địa phương. Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát và nghiên cứu chân dung tâm lý.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để xử lý số liệu, tính điểm trung bình, phần trăm và phân tích mối tương quan. Phân tích định tính dựa trên phỏng vấn sâu và quan sát nhằm làm rõ nguyên nhân và bối cảnh.

• Timeline nghiên cứu: Từ tháng 1/2011 đến tháng 11/2012, bao gồm giai đoạn xây dựng cơ sở lý luận, thiết kế công cụ điều tra, thu thập dữ liệu thực địa, xử lý số liệu và viết báo cáo.

Phương pháp nghiên cứu được lựa chọn nhằm đảm bảo tính khách quan, khoa học và toàn diện trong việc đánh giá nhu cầu việc làm của người dân vùng đô thị hóa.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ nhu cầu việc làm: Khoảng 60% người dân có nhu cầu việc làm ở mức độ trung bình, 25% có nhu cầu cao và 15% có nhu cầu thấp hoặc không có nhu cầu. Điểm trung bình nhu cầu việc làm đạt 1,7 trên thang 3 điểm, cho thấy nhu cầu việc làm là vấn đề nổi bật.

2. Nhận thức về ý nghĩa việc làm: 70% người dân đồng tình rằng việc làm là yếu tố sống còn đối với bản thân và gia đình. Tuy nhiên, chỉ 45% nhận thức đầy đủ về các thuận lợi và khó khăn trong quá trình tìm kiếm việc làm.

3. Đối tượng hướng tới và hành động cụ thể: 55% người dân xác định rõ việc làm mong muốn, trong đó 40% đã chủ động tham gia các khóa đào tạo nghề hoặc tìm kiếm việc làm ổn định. 35% thực hiện các hành động tạm thời như làm việc thời vụ hoặc kinh doanh nhỏ lẻ.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu việc làm: Yếu tố chủ quan như nhận thức, tâm thế sẵn sàng và trình độ tay nghề chiếm vai trò quyết định, ảnh hưởng đến 65% khả năng thỏa mãn nhu cầu việc làm. Yếu tố khách quan như chính sách tạo việc làm, văn hóa làng xã và gia tăng dân số vùng đô thị hóa cũng tác động đáng kể.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhu cầu việc làm của người dân vùng đô thị hóa tại Hải Phòng là rất đa dạng và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Mức độ nhu cầu trung bình chiếm đa số phản ánh thực trạng khó khăn trong việc tiếp cận việc làm ổn định do hạn chế về kỹ năng và thông tin. Biểu đồ phân bố mức độ nhu cầu việc làm minh họa rõ sự chênh lệch giữa các nhóm dân cư.

Nhận thức đúng đắn về giá trị việc làm giúp người dân chủ động hơn trong việc tìm kiếm và tạo cơ hội việc làm, phù hợp với lý thuyết Maslow về nhu cầu tự thể hiện. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, yếu tố chủ quan như động cơ, hứng thú và tâm thế sẵn sàng được khẳng định là nhân tố then chốt quyết định thành công trong việc thỏa mãn nhu cầu việc làm.

Yếu tố khách quan như chính sách hỗ trợ việc làm và văn hóa cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng. Văn hóa làng xã với tính cộng đồng cao nhưng đôi khi dẫn đến ỷ lại, ganh ghét, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển cá nhân. Điều này phù hợp với quan điểm xã hội học về đô thị hóa và biến đổi xã hội.

Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ mối quan hệ giữa nhu cầu việc làm và các yếu tố tâm lý - xã hội trong bối cảnh đô thị hóa, cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách phát triển việc làm phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo nghề và nâng cao kỹ năng cho người dân

   • Động từ hành động: Tổ chức, đào tạo, nâng cao
   • Target metric: Tỷ lệ người dân có kỹ năng nghề tăng ít nhất 30% trong 2 năm
   • Chủ thể thực hiện: Chính quyền địa phương phối hợp với các trung tâm đào tạo nghề

2. Cung cấp thông tin việc làm đầy đủ và kịp thời

   • Động từ hành động: Xây dựng, phổ biến, cập nhật
   • Target metric: 90% người dân được tiếp cận thông tin việc làm qua các kênh chính thức trong 1 năm
   • Chủ thể thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, UBND các huyện

3. Xây dựng chính sách hỗ trợ việc làm cho người dân vùng đô thị hóa

   • Động từ hành động: Ban hành, triển khai, giám sát
   • Target metric: Tạo thêm ít nhất 500 việc làm ổn định trong 3 năm
   • Chủ thể thực hiện: Chính quyền thành phố, các cơ quan liên quan

4. Thúc đẩy thay đổi nhận thức và tâm thế sẵn sàng của người dân

   • Động từ hành động: Tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ tâm lý
   • Target metric: 70% người dân tham gia các chương trình nâng cao nhận thức trong 2 năm
   • Chủ thể thực hiện: Các tổ chức xã hội, trung tâm tư vấn tâm lý, chính quyền địa phương

Các giải pháp trên cần được phối hợp đồng bộ, có sự tham gia tích cực của người dân và các bên liên quan để nâng cao hiệu quả, góp phần thỏa mãn nhu cầu việc làm và phát triển bền vững vùng đô thị hóa.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước

   • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng nhu cầu việc làm, từ đó xây dựng chính sách phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế xã hội.
   • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo nghề, chính sách hỗ trợ việc làm cho người dân vùng đô thị hóa.

2. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành tâm lý học, xã hội học

   • Lợi ích: Nắm bắt cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu về nhu cầu việc làm trong bối cảnh đô thị hóa, phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo.
   • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu về tâm lý lao động, phát triển cộng đồng.

3. Các tổ chức phi chính phủ và tổ chức phát triển cộng đồng

   • Lợi ích: Hiểu được các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu việc làm để thiết kế các chương trình hỗ trợ phù hợp.
   • Use case: Triển khai các dự án đào tạo nghề, tư vấn việc làm cho người dân vùng đô thị hóa.

4. Người dân và cộng đồng tại các vùng đô thị hóa

   • Lợi ích: Nâng cao nhận thức về giá trị việc làm, biết cách chủ động tìm kiếm và tạo cơ hội việc làm.
   • Use case: Tham gia các khóa đào tạo, chương trình hỗ trợ việc làm, cải thiện đời sống.

Câu hỏi thường gặp

1. Nhu cầu việc làm của người dân vùng đô thị hóa có đặc điểm gì nổi bật?
   Nhu cầu việc làm ở đây mang tính xã hội cao, vừa là nhu cầu vật chất vừa là nhu cầu tinh thần, thể hiện qua nhận thức, đối tượng hướng tới và hành động cụ thể để có việc làm ổn định, đảm bảo cuộc sống. Ví dụ, nhiều người dân tại Hải Phòng đã chủ động tham gia đào tạo nghề để thích ứng với môi trường mới.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến việc thỏa mãn nhu cầu việc làm?
   Yếu tố chủ quan như nhận thức, tâm thế sẵn sàng và trình độ tay nghề đóng vai trò quyết định. Người có nhận thức đúng và kỹ năng nghề cao thường dễ tìm được việc làm ổn định hơn, dù điều kiện khách quan có khó khăn.

3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá nhu cầu việc làm?
   Nghiên cứu kết hợp phương pháp định lượng (bảng hỏi, phân tích thống kê SPSS) và định tính (phỏng vấn sâu, quan sát, nghiên cứu chân dung tâm lý) nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

4. Chính sách nào có thể giúp cải thiện việc làm cho người dân vùng đô thị hóa?
   Các chính sách đào tạo nghề, cung cấp thông tin việc làm, hỗ trợ tài chính và tư vấn tâm lý được đề xuất nhằm nâng cao kỹ năng và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận việc làm ổn định.

5. Làm thế nào để người dân vùng đô thị hóa chủ động hơn trong việc tìm kiếm việc làm?
   Người dân cần nâng cao nhận thức về giá trị việc làm, tích cực tham gia đào tạo, tự trang bị kỹ năng và tận dụng các cơ hội việc làm do chính quyền và cộng đồng tạo ra. Ví dụ, nhiều người dân tại huyện An Lão đã mở dịch vụ kinh doanh nhỏ hoặc học nghề để thích nghi với môi trường mới.

Kết luận

• Nhu cầu việc làm của người dân vùng đô thị hóa tại Hải Phòng chủ yếu ở mức trung bình đến cao, phản ánh sự cấp thiết của vấn đề việc làm trong bối cảnh chuyển đổi kinh tế - xã hội.
• Yếu tố chủ quan như nhận thức, tâm thế sẵn sàng và trình độ tay nghề đóng vai trò quyết định trong việc thỏa mãn nhu cầu việc làm.
• Các yếu tố khách quan như chính sách nhà nước, văn hóa cộng đồng và gia tăng dân số cũng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tìm kiếm việc làm.
• Giải pháp đào tạo nghề, cung cấp thông tin việc làm, xây dựng chính sách hỗ trợ và nâng cao nhận thức người dân là cần thiết để cải thiện tình hình.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và cộng đồng trong việc phát triển chính sách và chương trình hỗ trợ việc làm vùng đô thị hóa.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để đánh giá hiệu quả chính sách.

Call-to-action: Các cơ quan chức năng và tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các chương trình đào tạo và hỗ trợ việc làm, đồng thời người dân cần chủ động nâng cao kỹ năng và nhận thức để thích ứng với sự thay đổi của xã hội.