Tổng quan nghiên cứu

Ngành Dầu khí Việt Nam đã đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế và xã hội với tổng doanh thu sản xuất kinh doanh đạt khoảng 500 nghìn tỷ đồng, trong đó đóng góp GDP khoảng 11%, có thời điểm lên đến 20-22%. Công ty Dịch vụ Cơ khí Hàng Hải PTSC (PTSC M&C) là một trong những đơn vị chủ lực trong lĩnh vực xây lắp dầu khí, đã thực hiện gần 60 dự án EPC/EPCI lớn nhỏ, đảm bảo an toàn, chất lượng và tiến độ, góp phần nâng cao uy tín ngành dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên, việc hoàn thành các dự án EPCI đúng tiến độ và hiệu quả vẫn là thách thức lớn do nhiều nhân tố ảnh hưởng.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến thành quả dự án EPCI của PTSC M&C trong giai đoạn 2010-2019. Mục tiêu chính là nhận diện và đánh giá mức độ tác động của các nhân tố như môi trường bên ngoài, năng lực quản lý, năng lực thành viên, năng lực tổ chức tham gia, đặc trưng dự án và sự hỗ trợ trong và ngoài dự án. Nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp quản trị nâng cao hiệu quả dự án, góp phần phát triển bền vững công ty và ngành dầu khí.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án EPCI của PTSC M&C tại Việt Nam, sử dụng dữ liệu khảo sát từ 322 chuyên gia và cán bộ liên quan. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin định lượng và định tính giúp lãnh đạo công ty và các bên liên quan hiểu rõ các yếu tố quyết định thành công dự án, từ đó cải thiện quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết quản trị dự án, quản trị thời gian và các công cụ quản trị tiến độ như sơ đồ Gantt, phương pháp đường găng (CPM) và sơ đồ PERT để xây dựng khung lý thuyết. Khái niệm dự án theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9000:2000 được sử dụng làm nền tảng, định nghĩa dự án là quá trình đơn nhất, có thời hạn và mục tiêu rõ ràng.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Thành quả dự án: Được đánh giá qua các tiêu chí chi phí, thời gian, kỹ thuật và sự hài lòng của các bên liên quan.
  • Nhân tố ảnh hưởng đến thành công dự án: Bao gồm môi trường bên ngoài, sự hỗ trợ tổ chức, năng lực quản lý dự án, năng lực tổ chức tham gia, năng lực thành viên tham gia và đặc trưng dự án.
  • Mô hình nghiên cứu đề xuất: Mô hình gồm 6 nhân tố độc lập tác động tích cực đến thành quả dự án EPCI, được kiểm định qua các giả thuyết nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm thảo luận với 11 chuyên gia có kinh nghiệm trong ngành để xác định và điều chỉnh các nhân tố nghiên cứu. Giai đoạn định lượng thu thập dữ liệu qua bảng hỏi khảo sát 322 đối tượng liên quan đến dự án EPCI của PTSC M&C, bao gồm chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu và tư vấn.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các bước:

  • Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha (các hệ số đều trên 0,7, đảm bảo độ tin cậy cao).
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố phù hợp.
  • Phân tích hồi quy bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến thành quả dự án với mức ý nghĩa 5%.
  • Kiểm định đa cộng tuyến và độ phù hợp mô hình qua hệ số VIF và R2 hiệu chỉnh.

Thời gian thu thập dữ liệu từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2020, mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp phi xác suất, thuận tiện nhằm đảm bảo tính khả thi và đại diện cho các bên liên quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Môi trường bên ngoài có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến thành quả dự án EPCI với hệ số hồi quy β = 0,28, mức độ đồng thuận 100% từ chuyên gia. Môi trường ổn định giúp dự án thực hiện đúng tiến độ và giảm thiểu rủi ro.
  2. Năng lực quản lý dự án là nhân tố có tác động lớn nhất với β = 0,32, phản ánh vai trò quan trọng của kỹ năng, kinh nghiệm và năng lực điều hành trong việc đảm bảo tiến độ, chi phí và chất lượng dự án.
  3. Năng lực thành viên tham gia dự án cũng có ảnh hưởng tích cực với β = 0,22, cho thấy sự cam kết, kỹ năng giao tiếp và giải quyết vấn đề của đội ngũ là yếu tố then chốt.
  4. Sự hỗ trợ trong và ngoài dự án có hệ số β = 0,18, thể hiện tầm quan trọng của sự phối hợp, hỗ trợ từ các tổ chức liên quan và lãnh đạo cấp cao.
  5. Năng lực tổ chức tham gia dự án và đặc trưng dự án có ảnh hưởng vừa phải với β lần lượt là 0,15 và 0,12, cho thấy quy mô, tính phức tạp và đặc thù dự án cũng góp phần vào thành quả.

Mô hình hồi quy có hệ số R2 hiệu chỉnh đạt 0,68, cho thấy 68% biến động thành quả dự án được giải thích bởi các nhân tố nghiên cứu. Kiểm định F cho thấy mô hình phù hợp với dữ liệu (Sig < 0,05). Các hệ số VIF đều dưới 3, không có hiện tượng đa cộng tuyến.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của môi trường bên ngoài và năng lực quản lý dự án trong thành công dự án EPCI. Môi trường ổn định giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý, chính sách và kinh tế, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho tiến độ và chi phí dự án.

Năng lực quản lý dự án được thể hiện qua khả năng lập kế hoạch, kiểm soát tiến độ, quản lý rủi ro và điều phối nguồn lực, là nhân tố quyết định trực tiếp đến thành quả. Năng lực thành viên tham gia thể hiện sự phối hợp, giao tiếp và giải quyết mâu thuẫn, góp phần nâng cao hiệu quả làm việc nhóm.

Sự hỗ trợ từ các tổ chức bên trong và ngoài dự án, đặc biệt là sự chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao và hỗ trợ kỹ thuật, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện dự án. Đặc trưng dự án như quy mô, tính cấp thiết và tính phức tạp cũng ảnh hưởng đến mức độ khó khăn và yêu cầu quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số β) và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường ổn định môi trường bên ngoài: Chủ động theo dõi và thích ứng với các chính sách, quy định pháp luật liên quan đến ngành dầu khí, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước để giảm thiểu rủi ro pháp lý. Thời gian thực hiện: liên tục, chủ thể: Ban lãnh đạo công ty và phòng pháp chế.
  2. Nâng cao năng lực quản lý dự án: Đào tạo chuyên sâu kỹ năng quản lý dự án cho đội ngũ quản lý, áp dụng các công cụ quản lý tiến độ, chi phí và chất lượng hiện đại. Thời gian: 6-12 tháng, chủ thể: Phòng nhân sự và Ban quản lý dự án.
  3. Phát triển năng lực thành viên tham gia dự án: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng mềm như giao tiếp, giải quyết xung đột, làm việc nhóm, đồng thời xây dựng văn hóa làm việc tích cực, cam kết cao. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: Phòng nhân sự và Ban quản lý dự án.
  4. Tăng cường sự hỗ trợ trong và ngoài dự án: Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các phòng ban, đơn vị liên quan và đối tác bên ngoài, đảm bảo thông tin minh bạch và hỗ trợ kịp thời. Thời gian: 3-6 tháng, chủ thể: Ban lãnh đạo và Ban quản lý dự án.
  5. Quản lý đặc trưng dự án phù hợp: Phân tích kỹ đặc thù từng dự án để xây dựng kế hoạch và phương án quản lý phù hợp, đặc biệt với các dự án có quy mô lớn, tính cấp thiết cao. Thời gian: theo từng dự án, chủ thể: Ban quản lý dự án.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ, có sự giám sát và đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu quả và điều chỉnh kịp thời.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo Công ty PTSC M&C: Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến thành quả dự án, từ đó xây dựng chiến lược phát triển và nâng cao năng lực quản lý dự án.
  2. Ban quản lý dự án và các nhà quản lý dự án: Cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến quy trình quản lý, nâng cao hiệu quả điều phối nguồn lực và kiểm soát tiến độ, chi phí.
  3. Các chuyên gia tư vấn và nhà thầu tham gia dự án EPCI: Hỗ trợ hiểu rõ các yếu tố tác động đến thành công dự án, từ đó phối hợp hiệu quả với chủ đầu tư và các bên liên quan.
  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Quản lý Dự án: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và thực tiễn quản lý dự án trong ngành dầu khí.

Mỗi nhóm đối tượng có thể ứng dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực chuyên môn, cải thiện quy trình làm việc và đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành dầu khí.

Câu hỏi thường gặp

  1. Dự án EPCI là gì và tại sao lại quan trọng với PTSC M&C?
    Dự án EPCI (Engineering, Procurement, Construction and Installation) là các dự án thiết kế, mua sắm, thi công và lắp đặt chạy thử trong ngành dầu khí. Đây là lĩnh vực trọng yếu của PTSC M&C, quyết định uy tín và hiệu quả kinh doanh của công ty.

  2. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến thành quả dự án EPCI?
    Nghiên cứu cho thấy năng lực quản lý dự án và môi trường bên ngoài có ảnh hưởng mạnh nhất, tiếp theo là năng lực thành viên tham gia và sự hỗ trợ tổ chức.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn kết hợp nghiên cứu định tính qua thảo luận chuyên gia và nghiên cứu định lượng qua khảo sát 322 đối tượng, phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS với các kiểm định độ tin cậy, phân tích nhân tố và hồi quy bội.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý dự án trong thực tế?
    Cần tổ chức đào tạo chuyên sâu, áp dụng công cụ quản lý hiện đại, xây dựng quy trình chuẩn và tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả quản lý dự án thường xuyên.

  5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này đối với ngành dầu khí Việt Nam?
    Nghiên cứu giúp các doanh nghiệp dầu khí nhận diện các yếu tố quyết định thành công dự án, từ đó cải thiện quản lý, nâng cao hiệu quả và góp phần phát triển kinh tế biển bền vững.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định 6 nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến thành quả dự án EPCI của PTSC M&C: môi trường bên ngoài, sự hỗ trợ tổ chức, năng lực quản lý dự án, năng lực tổ chức tham gia, năng lực thành viên và đặc trưng dự án.
  • Năng lực quản lý dự án và môi trường bên ngoài là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, chiếm tỷ trọng ảnh hưởng lớn trong mô hình hồi quy.
  • Mô hình nghiên cứu giải thích được khoảng 68% biến động thành quả dự án, cho thấy tính phù hợp và thực tiễn của mô hình.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao năng lực quản lý, phát triển đội ngũ, tăng cường phối hợp và ổn định môi trường pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả dự án.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về quản lý dự án EPCI trong ngành dầu khí, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực.

Để tiếp tục phát huy hiệu quả, PTSC M&C cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phù hợp. Các bên liên quan được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao thành quả dự án EPCI, góp phần phát triển bền vững ngành dầu khí Việt Nam.