Tổng quan nghiên cứu

Xung đột tại nơi làm việc là hiện tượng phổ biến trong mọi tổ chức, đặc biệt trong các trường đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi giảng viên đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực. Theo ước tính, xung đột có thể làm giảm hiệu suất công việc và ảnh hưởng tiêu cực đến hành vi công dân tổ chức (OCB) của nhân viên, từ đó tác động đến sự phát triển bền vững của tổ chức. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ vai trò hòa giải xung đột của phong cách lãnh đạo chuyển dạng trong việc nâng cao hiệu suất công việc và thúc đẩy hành vi công dân tổ chức của giảng viên tại các trường đại học ở TPHCM. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2019, khảo sát 196 giảng viên tại các trường đại học trên địa bàn thành phố. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục trong việc lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp, kiểm soát xung đột hiệu quả, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc và xây dựng môi trường làm việc tích cực, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính: (1) Lý thuyết phong cách lãnh đạo chuyển dạng, trong đó lãnh đạo chuyển dạng được định nghĩa là phong cách lãnh đạo thúc đẩy nhân viên vượt qua lợi ích cá nhân, hướng tới mục tiêu chung của tổ chức thông qua bốn yếu tố: truyền đạt tầm nhìn, động viên truyền cảm hứng, kích thích trí tuệ và xem xét cá nhân; (2) Lý thuyết xung đột tại nơi làm việc, phân biệt hai loại xung đột chính là xung đột nhiệm vụ (liên quan đến nội dung công việc) và xung đột mối quan hệ (liên quan đến các mâu thuẫn cá nhân); (3) Lý thuyết hành vi công dân tổ chức (OCB), mô tả các hành vi tự nguyện vượt trên yêu cầu công việc nhằm thúc đẩy hiệu quả tổ chức. Các khái niệm chính bao gồm phong cách lãnh đạo chuyển dạng (TL), xung đột nhiệm vụ (TC), xung đột mối quan hệ (RC), hành vi công dân tổ chức (OCB) và hiệu suất công việc (JP). Mô hình nghiên cứu đề xuất tích hợp mối quan hệ giữa các khái niệm này, trong đó phong cách lãnh đạo chuyển dạng có vai trò hòa giải xung đột, từ đó ảnh hưởng đến hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế gồm hai giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ định tính và nghiên cứu chính thức định lượng. Giai đoạn sơ bộ thực hiện thảo luận nhóm với 8 nhóm, mỗi nhóm 3 giảng viên nhằm điều chỉnh thang đo. Nghiên cứu chính thức sử dụng phương pháp khảo sát định lượng với bảng câu hỏi dựa trên thang đo Likert 7 bậc, thu thập dữ liệu từ 196 giảng viên tại các trường đại học ở TPHCM. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo kích thước mẫu vượt mức tối thiểu theo công thức Tabachnick và Cohen nhằm tăng độ tin cậy. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm Smart PLS 3.8 sử dụng kỹ thuật mô hình cấu trúc tuyến tính bình phương nhỏ nhất từng phần (PLS-SEM). Các bước phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy, giá trị hội tụ, giá trị phân biệt của mô hình đo lường, kiểm định đa cộng tuyến, đánh giá mô hình cấu trúc và kiểm định giả thuyết nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phong cách lãnh đạo chuyển dạng có tác động tích cực rõ rệt đến hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc của giảng viên. Cụ thể, mức độ nhận thức về lãnh đạo chuyển dạng tăng 1 đơn vị tương ứng với sự gia tăng đáng kể trong OCB và JP, với hệ số tác động f2 thể hiện mức ảnh hưởng trung bình đến mạnh.

  2. Lãnh đạo chuyển dạng có tác động tiêu cực đến xung đột tại nơi làm việc, làm giảm cả xung đột nhiệm vụ và xung đột mối quan hệ. Tỷ lệ giảm xung đột nhiệm vụ và mối quan hệ lần lượt đạt khoảng 20% và 15% so với mức trung bình.

  3. Xung đột nhiệm vụ có ảnh hưởng tiêu cực mạnh mẽ đến hiệu suất công việc và hành vi công dân tổ chức, với mức giảm hiệu suất công việc khoảng 25% khi xung đột nhiệm vụ tăng cao. Ngược lại, xung đột mối quan hệ không có ảnh hưởng đáng kể đến các biến kết quả này.

  4. Vai trò hòa giải của phong cách lãnh đạo chuyển dạng thể hiện qua việc giảm thiểu tác động tiêu cực của xung đột nhiệm vụ lên hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc, giúp duy trì môi trường làm việc tích cực và hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy phong cách lãnh đạo chuyển dạng không chỉ trực tiếp nâng cao hiệu suất và hành vi tích cực của giảng viên mà còn gián tiếp thông qua việc giảm thiểu xung đột, đặc biệt là xung đột nhiệm vụ. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực quản trị và hành vi tổ chức, khẳng định vai trò quan trọng của lãnh đạo chuyển dạng trong việc tạo dựng môi trường làm việc hài hòa và hiệu quả. Việc xung đột mối quan hệ không ảnh hưởng nhiều có thể do tính chất công việc giảng dạy đòi hỏi sự hợp tác chuyên môn cao, giảm thiểu các mâu thuẫn cá nhân. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện mối quan hệ giữa mức độ lãnh đạo chuyển dạng và các biến kết quả, cũng như bảng phân tích hồi quy cho thấy các hệ số tác động và mức ý nghĩa thống kê.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Thúc đẩy phong cách lãnh đạo chuyển dạng trong các trường đại học: Các nhà quản lý cần đào tạo và phát triển kỹ năng lãnh đạo chuyển dạng cho đội ngũ lãnh đạo khoa, nhằm tăng cường khả năng truyền cảm hứng, trao quyền và hỗ trợ giảng viên. Thời gian thực hiện đề xuất này là trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự và đào tạo chịu trách nhiệm.

  2. Xây dựng chương trình quản lý xung đột hiệu quả: Thiết lập các quy trình và công cụ hỗ trợ lãnh đạo trong việc nhận diện và hòa giải xung đột nhiệm vụ, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hiệu suất và hành vi công dân tổ chức. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do ban quản lý khoa phối hợp với phòng pháp chế thực hiện.

  3. Tăng cường giao tiếp và truyền thông nội bộ: Cải thiện kênh giao tiếp giữa lãnh đạo và giảng viên để tạo sự đồng thuận về mục tiêu và phương pháp làm việc, từ đó giảm thiểu xung đột và nâng cao sự gắn kết. Thời gian thực hiện 3-6 tháng, do phòng truyền thông và lãnh đạo khoa phối hợp thực hiện.

  4. Đánh giá và theo dõi hiệu suất công việc định kỳ: Áp dụng hệ thống đánh giá hiệu suất công việc kết hợp với phản hồi về hành vi công dân tổ chức để kịp thời điều chỉnh phong cách lãnh đạo và quản lý xung đột. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm, do phòng quản lý chất lượng và lãnh đạo khoa chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý các trường đại học: Giúp hiểu rõ vai trò của phong cách lãnh đạo chuyển dạng trong việc kiểm soát xung đột và nâng cao hiệu suất giảng viên, từ đó áp dụng các chiến lược lãnh đạo phù hợp.

  2. Giảng viên và cán bộ quản lý khoa: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc, từ đó cải thiện mối quan hệ làm việc và phát triển bản thân.

  3. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị và hành vi tổ chức: Cung cấp mô hình nghiên cứu tích hợp mới về mối quan hệ giữa lãnh đạo, xung đột, hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc trong môi trường giáo dục đại học.

  4. Chuyên gia tư vấn phát triển tổ chức: Áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình đào tạo lãnh đạo và quản lý xung đột hiệu quả, phù hợp với đặc thù các tổ chức giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phong cách lãnh đạo chuyển dạng là gì và tại sao nó quan trọng?
    Phong cách lãnh đạo chuyển dạng là phương pháp lãnh đạo thúc đẩy nhân viên vượt qua lợi ích cá nhân, hướng tới mục tiêu chung thông qua truyền cảm hứng và trao quyền. Nó quan trọng vì giúp nâng cao hiệu suất và hành vi tích cực trong tổ chức, đặc biệt trong môi trường giáo dục.

  2. Xung đột nhiệm vụ và xung đột mối quan hệ khác nhau như thế nào?
    Xung đột nhiệm vụ liên quan đến bất đồng về nội dung công việc, còn xung đột mối quan hệ là mâu thuẫn cá nhân giữa các thành viên. Nghiên cứu cho thấy xung đột nhiệm vụ ảnh hưởng tiêu cực mạnh hơn đến hiệu suất công việc.

  3. Làm thế nào lãnh đạo chuyển dạng giúp giảm xung đột?
    Lãnh đạo chuyển dạng tạo ra tầm nhìn chung, thúc đẩy giao tiếp hợp tác và quan tâm đến nhu cầu cá nhân, từ đó giảm thiểu sự khác biệt và mâu thuẫn trong nhóm, đặc biệt là xung đột nhiệm vụ.

  4. Hành vi công dân tổ chức có vai trò gì trong hiệu suất công việc?
    Hành vi công dân tổ chức là các hành vi tự nguyện vượt trên yêu cầu công việc, giúp cải thiện môi trường làm việc và hiệu quả tổ chức. Nó đóng vai trò trung gian quan trọng giữa lãnh đạo và hiệu suất công việc.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các tổ chức ngoài giáo dục không?
    Mặc dù nghiên cứu tập trung vào trường đại học, các kết quả về vai trò lãnh đạo chuyển dạng và quản lý xung đột có thể áp dụng rộng rãi trong các tổ chức khác có môi trường làm việc tương tự, đặc biệt là các tổ chức có tính chất nhóm cao.

Kết luận

  • Phong cách lãnh đạo chuyển dạng có tác động tích cực đến hành vi công dân tổ chức và hiệu suất công việc của giảng viên tại các trường đại học TPHCM.
  • Lãnh đạo chuyển dạng giúp giảm thiểu xung đột nhiệm vụ và mối quan hệ, trong đó xung đột nhiệm vụ ảnh hưởng tiêu cực mạnh hơn đến hiệu suất và hành vi công dân tổ chức.
  • Xung đột được hòa giải thông qua phong cách lãnh đạo chuyển dạng góp phần tạo môi trường làm việc tích cực và hiệu quả.
  • Nghiên cứu cung cấp mô hình tích hợp mới, hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục trong việc lựa chọn phong cách lãnh đạo và quản lý xung đột hiệu quả.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo lãnh đạo chuyển dạng, xây dựng quy trình quản lý xung đột và đánh giá hiệu suất định kỳ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển nguồn nhân lực.

Hãy áp dụng những kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển bền vững trong các tổ chức giáo dục!