Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường tài chính ngân hàng Việt Nam ngày càng cạnh tranh khốc liệt, sự hài lòng của khách hàng về chất lượng dịch vụ trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành công và phát triển bền vững của các ngân hàng thương mại. Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong (TPBank) chi nhánh Thanh Xuân, với hơn 12 triệu khách hàng trong năm 2023 và mức tăng trưởng khách hàng mới đạt 140% kế hoạch, đã thể hiện rõ vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ để giữ chân và thu hút khách hàng. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng lên 1,52% trong năm 2023, cùng với sự thay đổi nhanh chóng về nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng, đặt ra thách thức lớn cho TPBank chi nhánh Thanh Xuân trong việc cải thiện sự hài lòng khách hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng sự hài lòng của khách hàng về chất lượng dịch vụ tại TPBank chi nhánh Thanh Xuân, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao sự hài lòng này. Nghiên cứu tập trung trong phạm vi thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2024, dựa trên dữ liệu sơ cấp thu thập từ khách hàng và dữ liệu thứ cấp từ báo cáo kinh doanh giai đoạn 2021-2023 của chi nhánh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ TPBank chi nhánh Thanh Xuân tối ưu hóa quy trình quản lý chất lượng dịch vụ, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng cường vị thế cạnh tranh trên thị trường ngân hàng số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình đo lường chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng đã được công nhận rộng rãi trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và marketing dịch vụ.

  • Mô hình SERVQUAL của Parasuraman et al. (1988) là nền tảng chính, với 5 yếu tố đo lường chất lượng dịch vụ gồm: Sự tin cậy, Năng lực phục vụ, Phương tiện hữu hình, Sự đáp ứng và Sự đảm bảo. Mô hình này đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng về dịch vụ.
  • Mô hình Perceived Service Quality của Grönroos (2000) bổ sung thêm yếu tố hình ảnh doanh nghiệp, đồng thời phân biệt chất lượng kỹ thuật (kết quả dịch vụ) và chất lượng chức năng (quá trình cung cấp dịch vụ).
  • Lý thuyết kỳ vọng - xác nhận của Oliver (1980) giải thích sự hài lòng khách hàng là kết quả của sự so sánh giữa kỳ vọng và trải nghiệm thực tế khi sử dụng dịch vụ.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm:

  • Chất lượng dịch vụ: Mức độ phù hợp của dịch vụ so với yêu cầu và kỳ vọng của khách hàng.
  • Sự hài lòng khách hàng: Phản ứng cảm xúc dựa trên sự so sánh giữa kỳ vọng và trải nghiệm thực tế.
  • Các yếu tố ảnh hưởng: Sự tin cậy, năng lực phục vụ, phương tiện hữu hình, sự đáp ứng và sự đảm bảo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát trực tiếp với khoảng 300 khách hàng cá nhân và doanh nghiệp tại TPBank chi nhánh Thanh Xuân trong giai đoạn 01/04/2024 đến 01/06/2024.
    • Dữ liệu thứ cấp gồm báo cáo thường niên, báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của TPBank chi nhánh Thanh Xuân giai đoạn 2021-2023.
  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích (stratified random sampling) nhằm đảm bảo đại diện cho các phân khúc khách hàng cá nhân và doanh nghiệp.

  • Phương pháp phân tích:

    • Phân tích thống kê mô tả để đánh giá đặc điểm mẫu và mức độ hài lòng chung.
    • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.
    • Phân tích hồi quy đa biến để kiểm định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến sự hài lòng khách hàng.
    • So sánh biến động các chỉ tiêu kinh doanh và tỷ lệ hài lòng qua các năm 2021-2023.
  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp: 2 tháng (04-05/2024).
    • Xử lý và phân tích dữ liệu: 1 tháng (06/2024).
    • Viết báo cáo và hoàn thiện luận văn: 1 tháng (07/2024).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung của khách hàng đạt khoảng 82% trên thang điểm Likert 5, cho thấy sự đánh giá tích cực về chất lượng dịch vụ tại TPBank chi nhánh Thanh Xuân.
  2. Yếu tố “Sự tin cậy” có điểm trung bình cao nhất 4,3/5, phản ánh khách hàng đánh giá cao khả năng cung cấp dịch vụ đúng hẹn, chính xác và uy tín của ngân hàng.
  3. “Năng lực phục vụ” và “Sự đáp ứng” đạt điểm trung bình lần lượt 4,1 và 3,9, cho thấy nhân viên có thái độ phục vụ chuyên nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ nhưng vẫn còn một số trường hợp khách hàng phản ánh thời gian chờ đợi và xử lý chưa tối ưu.
  4. “Phương tiện hữu hình” và “Sự đảm bảo” có điểm trung bình thấp hơn, khoảng 3,7 và 3,8, cho thấy cơ sở vật chất và các chính sách bảo mật, đảm bảo quyền lợi khách hàng cần được cải thiện để nâng cao trải nghiệm.
  5. Tỷ lệ nợ xấu tăng từ 0,81% năm 2021 lên 1,52% năm 2023, ảnh hưởng đến sự tin tưởng của một bộ phận khách hàng doanh nghiệp, đòi hỏi ngân hàng phải tăng cường quản lý rủi ro tín dụng.
  6. Số lượng khách hàng mới tăng 140% kế hoạch năm 2023, cho thấy hiệu quả trong việc thu hút khách hàng nhờ chiến lược ngân hàng số và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy TPBank chi nhánh Thanh Xuân đã đạt được nhiều thành tựu trong việc nâng cao sự hài lòng khách hàng, đặc biệt là về sự tin cậy và năng lực phục vụ. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây khẳng định yếu tố tin cậy là nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự hài lòng trong lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, điểm thấp hơn ở phương tiện hữu hình và sự đảm bảo phản ánh nhu cầu cải tiến cơ sở vật chất và chính sách bảo mật, điều này cũng được nhiều ngân hàng thương mại khác tại Việt Nam ghi nhận là thách thức chung.

Tỷ lệ nợ xấu tăng nhẹ trong 3 năm gần đây là một tín hiệu cảnh báo, có thể do tác động của biến động kinh tế vĩ mô và đại dịch COVID-19, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng doanh nghiệp. Việc này đòi hỏi TPBank chi nhánh Thanh Xuân cần tăng cường kiểm soát tín dụng và đào tạo nhân viên để giảm thiểu rủi ro.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng khách hàng mới cho thấy chiến lược ngân hàng số và các sản phẩm tài chính đa dạng của TPBank đã đáp ứng tốt nhu cầu thị trường, góp phần nâng cao sự hài lòng và trung thành của khách hàng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện điểm trung bình các yếu tố chất lượng dịch vụ qua các năm, cùng bảng so sánh tỷ lệ nợ xấu và số lượng khách hàng mới để minh họa xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất hiện đại nhằm nâng cao yếu tố phương tiện hữu hình, bao gồm cải thiện không gian giao dịch, trang thiết bị công nghệ và tài liệu hướng dẫn khách hàng. Mục tiêu nâng điểm trung bình yếu tố này lên ít nhất 4,2 trong vòng 12 tháng, do phòng Vận hành và Phòng Dịch vụ khách hàng phối hợp thực hiện.

  2. Nâng cao chất lượng đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, xử lý khiếu nại và tư vấn khách hàng để cải thiện năng lực phục vụ và sự đáp ứng. Đề xuất tổ chức các khóa đào tạo định kỳ 6 tháng/lần, tập trung vào kỹ năng mềm và kiến thức sản phẩm, do phòng Nhân sự và Phòng Khách hàng cá nhân/doanh nghiệp triển khai.

  3. Tăng cường chính sách bảo mật và đảm bảo quyền lợi khách hàng, bao gồm cập nhật quy trình bảo mật thông tin, minh bạch trong giao dịch và xử lý khiếu nại nhanh chóng. Mục tiêu giảm thiểu các phản ánh tiêu cực về bảo mật xuống dưới 2% trong năm tới, do Ban Giám đốc chi nhánh và phòng Pháp chế chịu trách nhiệm.

  4. Cải thiện quản lý rủi ro tín dụng nhằm kiểm soát tỷ lệ nợ xấu, thông qua việc thắt chặt quy trình thẩm định, giám sát và hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp trong việc trả nợ. Đề xuất áp dụng hệ thống cảnh báo sớm và đánh giá tín dụng định kỳ, do phòng Tín dụng và Ban Kiểm soát phối hợp thực hiện trong 6 tháng tới.

  5. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ ngân hàng số để nâng cao trải nghiệm khách hàng, giảm thời gian chờ đợi và tăng tính tiện ích trong giao dịch. Mục tiêu tăng tỷ lệ giao dịch qua kênh số lên 50% trong năm 2024, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Marketing phối hợp triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý TPBank chi nhánh Thanh Xuân: Sử dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh chiến lược phát triển dịch vụ, nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng và tăng cường sự hài lòng khách hàng.

  2. Nhân viên phòng Dịch vụ khách hàng và phòng Khách hàng cá nhân/doanh nghiệp: Áp dụng các kiến thức về yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng để cải thiện kỹ năng phục vụ, giao tiếp và xử lý tình huống thực tế.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing dịch vụ: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam.

  4. Các ngân hàng thương mại khác và tổ chức tài chính: Học hỏi kinh nghiệm quản lý chất lượng dịch vụ, áp dụng mô hình SERVQUAL và các giải pháp nâng cao sự hài lòng khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sự hài lòng của khách hàng lại quan trọng đối với ngân hàng?
    Sự hài lòng khách hàng là yếu tố quyết định sự trung thành và khả năng duy trì khách hàng lâu dài, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và uy tín của ngân hàng. Ví dụ, TPBank chi nhánh Thanh Xuân đã tăng 140% khách hàng mới nhờ nâng cao trải nghiệm dịch vụ.

  2. Mô hình SERVQUAL có ưu điểm gì trong đánh giá chất lượng dịch vụ?
    SERVQUAL giúp đo lường khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng qua 5 yếu tố chính, từ đó xác định điểm mạnh và điểm yếu của dịch vụ để cải tiến. Đây là mô hình được áp dụng rộng rãi trong ngành ngân hàng và dịch vụ tài chính.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của khách hàng tại TPBank chi nhánh Thanh Xuân?
    Yếu tố “Sự tin cậy” được đánh giá cao nhất, với điểm trung bình 4,3/5, cho thấy khách hàng tin tưởng vào khả năng cung cấp dịch vụ đúng hẹn và chính xác của ngân hàng.

  4. Ngân hàng có thể làm gì để giảm tỷ lệ nợ xấu?
    Ngân hàng cần thắt chặt quy trình thẩm định tín dụng, giám sát chặt chẽ các khoản vay, đồng thời hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp trong việc quản lý tài chính và trả nợ đúng hạn.

  5. Công nghệ số ảnh hưởng thế nào đến sự hài lòng khách hàng?
    Ứng dụng công nghệ số giúp giảm thời gian chờ đợi, tăng tính tiện lợi và cá nhân hóa dịch vụ, từ đó nâng cao trải nghiệm và sự hài lòng của khách hàng. TPBank đã triển khai nhiều sản phẩm ngân hàng số như LiveBank 24/7, trợ lý ảo AI T’aio để phục vụ khách hàng hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng tại TPBank chi nhánh Thanh Xuân: Sự tin cậy, Năng lực phục vụ, Phương tiện hữu hình, Sự đáp ứng và Sự đảm bảo.
  • Mức độ hài lòng chung đạt khoảng 82%, với sự tin cậy là yếu tố được đánh giá cao nhất.
  • Tỷ lệ nợ xấu tăng nhẹ trong 3 năm gần đây là thách thức cần được kiểm soát chặt chẽ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện cơ sở vật chất, đào tạo nhân viên và ứng dụng công nghệ số.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp để duy trì sự hài lòng và phát triển bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao trải nghiệm khách hàng và giữ vững vị thế dẫn đầu trong ngành ngân hàng số!