I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Chấp Nhận Blockchain Giáo Dục
Nghiên cứu này tập trung vào việc khám phá sự chấp nhận công nghệ Blockchain trong lĩnh vực giáo dục đại học. Blockchain trong giáo dục được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích, từ việc quản lý bằng cấp, học bạ đến bảo mật dữ liệu. Tuy nhiên, tỷ lệ chấp nhận công nghệ sổ cái phân tán (DLT) này còn thấp. Nghiên cứu này nhằm mục đích xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự chấp nhận công nghệ Blockchain của giảng viên và chuyên viên trong môi trường đại học, cụ thể là tại trường Đại học Ngân hàng TP.HCM. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp các nhà quản lý đưa ra các quyết định phù hợp để thúc đẩy việc ứng dụng Blockchain trong giáo dục. Nghiên cứu này dựa trên mô hình TAM (Technology Acceptance Model), bổ sung thêm các yếu tố như lòng tin và tiết kiệm chi phí để đánh giá toàn diện hơn.
1.1. Tầm quan trọng của Blockchain trong giáo dục đại học
Ứng dụng Blockchain trong giáo dục đại học mang lại tiềm năng to lớn trong việc cải thiện tính minh bạch, bảo mật và hiệu quả của hệ thống giáo dục. Nó có thể giải quyết các vấn đề liên quan đến gian lận bằng cấp, xác minh thông tin sinh viên và quản lý dữ liệu một cách an toàn. Theo Grech và Camilleri (2017), Blockchain có khả năng cách mạng hóa giáo dục đại học thông qua tính xác thực, minh bạch và tin cậy. Việc áp dụng Blockchain cũng có thể tạo điều kiện cho sinh viên và nhà tuyển dụng kiểm soát tốt hơn hồ sơ giáo dục.
1.2. Vấn đề nghiên cứu Tại sao Chấp nhận Blockchain còn thấp
Mặc dù tiềm năng của Blockchain trong giáo dục là rõ ràng, nhưng tỷ lệ chấp nhận Blockchain trên thực tế vẫn còn thấp. Theo khảo sát của Gartner năm 2019, chỉ có 2% cơ sở giáo dục đại học đang sử dụng Blockchain, điều này cho thấy vẫn còn nhiều rào cản trong việc triển khai. Nghiên cứu này nhằm xác định những rào cản này và đề xuất các giải pháp để vượt qua chúng. Những rào cản có thể bao gồm thách thức của Blockchain trong giáo dục như thiếu hiểu biết, lo ngại về chi phí và thiếu sự tin tưởng vào công nghệ.
II. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Chấp Nhận Công Nghệ Blockchain
Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố chính ảnh hưởng đến chấp nhận công nghệ Blockchain trong giáo dục. Các yếu tố này bao gồm: Nhận thức hữu ích, Nhận thức dễ sử dụng, Tiết kiệm chi phí và Lòng tin. Nhận thức hữu ích đề cập đến mức độ mà người dùng tin rằng việc sử dụng Blockchain sẽ cải thiện hiệu suất công việc của họ. Nhận thức dễ sử dụng liên quan đến mức độ dễ dàng mà người dùng tin rằng họ có thể sử dụng Blockchain một cách hiệu quả. Tiết kiệm chi phí là yếu tố quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục, nơi nguồn lực thường hạn chế. Cuối cùng, Lòng tin đóng vai trò then chốt trong việc chấp nhận Blockchain, vì người dùng cần tin tưởng vào tính bảo mật và minh bạch của công nghệ.
2.1. Nhận thức hữu ích PUS và ảnh hưởng đến chấp nhận Blockchain
Nhận thức hữu ích (Perceived Usefulness - PUS) là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong mô hình TAM. Nếu giảng viên và chuyên viên tin rằng việc sử dụng Blockchain sẽ giúp họ cải thiện hiệu suất công việc, chẳng hạn như quản lý hồ sơ sinh viên hiệu quả hơn hoặc giảm thiểu gian lận bằng cấp, thì họ có nhiều khả năng chấp nhận Blockchain hơn. Nghiên cứu sẽ đánh giá mức độ ảnh hưởng của Nhận thức hữu ích đến ý định sử dụng ứng dụng Blockchain.
2.2. Nhận thức dễ sử dụng PEU Rào cản kỹ thuật và giải pháp
Nhận thức dễ sử dụng (Perceived Ease of Use - PEU) cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu công nghệ Blockchain được coi là phức tạp và khó sử dụng, thì người dùng sẽ ít có khả năng chấp nhận Blockchain hơn. Cần có các giải pháp để đơn giản hóa giao diện người dùng và cung cấp đào tạo đầy đủ để giảm bớt rào cản kỹ thuật. Nghiên cứu sẽ khám phá mối quan hệ giữa Nhận thức dễ sử dụng và chấp nhận Blockchain.
2.3. Tiết kiệm chi phí CSA Lợi ích kinh tế từ Blockchain
Tiết kiệm chi phí (Cost Saving - CSA) là một yếu tố then chốt trong việc chấp nhận Blockchain, đặc biệt là trong môi trường giáo dục với nguồn lực hạn chế. Nếu Blockchain có thể giúp giảm chi phí quản lý, lưu trữ dữ liệu hoặc xác minh bằng cấp, thì nó sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với các trường đại học. Nghiên cứu sẽ đánh giá tác động của tiết kiệm chi phí đến ý định sử dụng ứng dụng Blockchain.
III. Mô Hình Nghiên Cứu và Phương Pháp Phân Tích Dữ Liệu
Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên mô hình TAM, kết hợp thêm yếu tố Lòng tin và Tiết kiệm chi phí. Các giả thuyết được đưa ra để kiểm định mối quan hệ giữa các yếu tố này và ý định sử dụng ứng dụng Blockchain. Phương pháp nghiên cứu sử dụng là phương pháp định lượng, với việc thu thập dữ liệu thông qua khảo sát. Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích bằng phần mềm SPSS để kiểm định độ tin cậy của thang đo, phân tích nhân tố và hồi quy tuyến tính. Mục tiêu là xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến chấp nhận Blockchain.
3.1. Mô hình TAM mở rộng Thêm yếu tố Lòng tin TRU
Mô hình TAM được mở rộng bằng cách thêm yếu tố Lòng tin (Trust - TRU). Lòng tin vào tính bảo mật và minh bạch của Blockchain là yếu tố quan trọng để người dùng cảm thấy thoải mái khi sử dụng công nghệ này. Nghiên cứu sẽ kiểm tra tác động của Lòng tin đến ý định sử dụng ứng dụng Blockchain.
3.2. Thu thập và xử lý dữ liệu khảo sát chấp nhận Blockchain
Dữ liệu được thu thập thông qua khảo sát trực tuyến và trực tiếp với giảng viên, chuyên viên tại trường Đại học Ngân hàng TP.HCM. Các câu hỏi khảo sát được thiết kế để đo lường các biến như Nhận thức hữu ích, Nhận thức dễ sử dụng, Tiết kiệm chi phí, Lòng tin và Ý định sử dụng. Dữ liệu sau đó được xử lý bằng phần mềm SPSS để đảm bảo tính chính xác và loại bỏ các giá trị ngoại lệ.
3.3. Phân tích hồi quy Xác định yếu tố tác động mạnh nhất
Phân tích hồi quy được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (độc lập) đến Ý định sử dụng ứng dụng Blockchain (biến phụ thuộc). Kết quả phân tích sẽ cho biết yếu tố nào có tác động mạnh nhất và cần được ưu tiên trong việc thúc đẩy chấp nhận Blockchain.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Mức Độ Chấp Nhận Blockchain Hiện Tại
Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ chấp nhận Blockchain hiện tại trong giáo dục đại học còn tương đối thấp. Tuy nhiên, các yếu tố như Nhận thức hữu ích, Nhận thức dễ sử dụng, Tiết kiệm chi phí và Lòng tin đều có tác động tích cực đến ý định sử dụng ứng dụng Blockchain. Đặc biệt, yếu tố Lòng tin được xác định là có tác động mạnh nhất, cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng niềm tin vào công nghệ này. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có sự khác biệt về mức độ chấp nhận Blockchain giữa các nhóm người dùng khác nhau, tùy thuộc vào kinh nghiệm và kiến thức của họ về công nghệ.
4.1. Nhận thức hữu ích và Nhận thức dễ sử dụng có ảnh hưởng như thế nào
Kết quả nghiên cứu cho thấy Nhận thức hữu ích và Nhận thức dễ sử dụng đều có tác động tích cực đến Ý định sử dụng ứng dụng Blockchain. Điều này có nghĩa là nếu giảng viên và chuyên viên tin rằng Blockchain sẽ giúp họ làm việc hiệu quả hơn và dễ dàng sử dụng, họ sẽ có nhiều khả năng chấp nhận Blockchain hơn.
4.2. Lòng tin Yếu tố then chốt thúc đẩy chấp nhận Blockchain
Lòng tin được xác định là yếu tố có tác động mạnh nhất đến Ý định sử dụng ứng dụng Blockchain. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng niềm tin vào tính bảo mật, minh bạch và độ tin cậy của công nghệ Blockchain. Các trường đại học cần tập trung vào việc cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về Blockchain để xây dựng Lòng tin.
4.3. Phân tích sự khác biệt giữa các nhóm người dùng
Nghiên cứu cũng phân tích sự khác biệt về mức độ chấp nhận Blockchain giữa các nhóm người dùng khác nhau, chẳng hạn như những người có kinh nghiệm sử dụng Blockchain và những người chưa có kinh nghiệm. Kết quả cho thấy những người có kinh nghiệm sử dụng Blockchain có xu hướng chấp nhận Blockchain cao hơn.
V. Giải Pháp Nâng Cao Chấp Nhận Chuỗi Khối Trong Giáo Dục
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số giải pháp được đề xuất để nâng cao chấp nhận công nghệ Blockchain trong giáo dục. Các giải pháp này bao gồm: tăng cường đào tạo và giáo dục về Blockchain, đơn giản hóa giao diện người dùng, xây dựng niềm tin vào công nghệ, và chứng minh lợi ích kinh tế của Blockchain. Các trường đại học nên xem xét việc thí điểm các dự án ứng dụng Blockchain để chứng minh hiệu quả của công nghệ này. Đồng thời, cần có sự hợp tác giữa các trường đại học, các nhà cung cấp công nghệ và các cơ quan quản lý để tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc ứng dụng Blockchain.
5.1. Đào tạo và giáo dục về Blockchain cho giảng viên
Tăng cường đào tạo và giáo dục về công nghệ Blockchain cho giảng viên và chuyên viên là rất quan trọng. Các khóa đào tạo nên tập trung vào việc giải thích các khái niệm cơ bản về Blockchain, các ứng dụng tiềm năng của nó trong giáo dục và cách sử dụng Blockchain một cách an toàn và hiệu quả.
5.2. Đơn giản hóa giao diện và trải nghiệm người dùng
Để tăng cường Nhận thức dễ sử dụng, các nhà phát triển cần đơn giản hóa giao diện người dùng và cải thiện trải nghiệm người dùng. Các ứng dụng Blockchain nên được thiết kế trực quan và dễ sử dụng, ngay cả đối với những người không có kiến thức kỹ thuật sâu rộng.
5.3. Xây dựng Lòng tin thông qua minh bạch và bảo mật
Xây dựng Lòng tin vào công nghệ Blockchain là rất quan trọng. Các trường đại học cần cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về tính bảo mật và minh bạch của Blockchain. Đồng thời, cần đảm bảo rằng các ứng dụng Blockchain tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật cao nhất.
VI. Hạn Chế và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Blockchain
Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm phạm vi nghiên cứu hẹp (chỉ tập trung vào một trường đại học) và phương pháp nghiên cứu chủ yếu là định lượng. Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng phạm vi nghiên cứu, sử dụng cả phương pháp định tính và định lượng, và khám phá thêm các yếu tố ảnh hưởng đến chấp nhận Blockchain. Các nghiên cứu cũng nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả thực tế của các dự án ứng dụng Blockchain trong giáo dục. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về chính sách và quy định về Blockchain trong giáo dục để tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng cho việc ứng dụng Blockchain.
6.1. Mở rộng phạm vi nghiên cứu So sánh các trường đại học
Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng phạm vi nghiên cứu bằng cách khảo sát nhiều trường đại học khác nhau để so sánh mức độ chấp nhận Blockchain và các yếu tố ảnh hưởng đến nó.
6.2. Sử dụng phương pháp định tính để khám phá sâu hơn
Các nghiên cứu định tính, chẳng hạn như phỏng vấn sâu, có thể được sử dụng để khám phá sâu hơn các yếu tố tâm lý và xã hội ảnh hưởng đến chấp nhận Blockchain.
6.3. Nghiên cứu về chính sách và quy định về Blockchain trong giáo dục
Cần có các nghiên cứu về chính sách và quy định về Blockchain trong giáo dục để tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng và khuyến khích việc ứng dụng Blockchain.
