Tổng quan nghiên cứu
Ngành chế biến khoáng sản, đặc biệt là tuyển khoáng đồng, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Mỏ tuyển đồng Sin Quyền tại Lào Cai có trữ lượng khoảng 52,7 triệu tấn quặng với hàm lượng đồng trung bình 1,03%, tương đương 551,2 nghìn tấn Cu, là một trong những mỏ có ý nghĩa công nghiệp lớn ở vùng Tây Bắc. Tuy nhiên, ngành chế biến khoáng sản trong nước đang đối mặt với nhiều thách thức về thị trường, cơ chế chính sách và khả năng cạnh tranh. Việc xây dựng bộ định mức kinh tế kỹ thuật cho các thiết bị tuyển khoáng tại mỏ Sin Quyền nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả sản xuất, kiểm soát chi phí và quản lý giá thành sản phẩm.
Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng bộ định mức kinh tế kỹ thuật cho một số thiết bị tuyển khoáng tại mỏ Sin Quyền, dựa trên cơ sở đổi mới dây chuyền tuyển đồng hiện có. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các thiết bị tuyển khoáng chủ yếu trong nhà máy tuyển đồng Sin Quyền, với dữ liệu thu thập từ các năm 2012 đến 2017. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học để quản lý sản xuất, hạch toán kinh tế và nâng cao năng suất lao động, từ đó góp phần tăng sức cạnh tranh của sản phẩm đồng trên thị trường trong nước và quốc tế.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:
- Lý thuyết về đồng và quặng đồng: Đồng là kim loại có tính dẫn điện và dẫn nhiệt cao, tồn tại chủ yếu dưới dạng quặng sunfua như chalcopyrit, bornit, chalcozin. Việc hiểu rõ đặc tính vật lý, hóa học của đồng và các khoáng vật liên quan là cơ sở để xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật phù hợp.
- Mô hình công nghệ tuyển nổi quặng đồng: Phương pháp tuyển nổi là công nghệ chủ đạo trong tuyển khoáng đồng sunfua, với các quy trình đập, nghiền, phân cấp và tuyển nổi nhằm thu hồi đồng và các khoáng vật đi kèm như sắt, lưu huỳnh, vàng.
- Khái niệm định mức kinh tế kỹ thuật: Định mức là mức hao phí cần thiết về lao động, vật tư, máy móc để hoàn thành một đơn vị sản phẩm trong điều kiện sản xuất cụ thể. Định mức bao gồm định mức lao động, vật tư và thiết bị, được xây dựng dựa trên số liệu thống kê, khảo sát thực tế và các quy chuẩn kỹ thuật.
- Quy trình xây dựng và thẩm định định mức: Bao gồm khảo sát hiện trường, thu thập số liệu, phân tích, xây dựng dự thảo, lấy ý kiến chuyên gia và thẩm định trước khi ban hành.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:
- Thu thập dữ liệu thực tế: Số liệu sản xuất từ mỏ Sin Quyền giai đoạn 2012-2017, bao gồm năng suất, tiêu hao vật tư, điện năng, số giờ làm việc, số lượng thiết bị vận hành.
- Phương pháp phân tích: Phân tích quy trình công nghệ tuyển nổi, khảo sát bấm giờ tại hiện trường để xác định mức hao phí lao động, vật tư và thiết bị.
- Phương pháp thống kê - kinh nghiệm: Tổng hợp số liệu tiêu hao vật liệu, điện năng, bi nghiền qua các năm để tính toán định mức trung bình.
- Phương pháp tiêu chuẩn: Áp dụng các quy định pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật và chế độ làm việc của người lao động để xây dựng định mức lao động.
- Phương pháp so sánh: Đánh giá và so sánh định mức mới với định mức cũ, cũng như tham khảo các định mức trong ngành và các đơn vị tương tự.
- Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu kéo dài trong 2 năm, từ khảo sát thực tế, thu thập số liệu, phân tích đến xây dựng và thẩm định bộ định mức.
Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ thiết bị tuyển khoáng chính tại mỏ Sin Quyền, với số liệu sản xuất và tiêu hao được thu thập liên tục trong nhiều năm để đảm bảo tính đại diện và chính xác.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Xây dựng định mức lao động: Chế độ làm việc 3 ca/ngày với 41 công nhân vận hành chính và phụ trợ, năng suất trung bình đạt 1.341,32 tấn quặng nguyên khai mỗi ca. Định mức lao động được tính là 30,57 công/1000 tấn quặng nguyên khai, dựa trên số giờ sản xuất và số ngày làm việc trong năm.
Định mức vật liệu tiêu hao: Tiêu hao trung bình cho 1000 tấn quặng nguyên khai gồm:
- Thuốc tuyển AP2: 20 kg
- Butyl xantat: 102 kg
- BK201: 57 kg
- Vôi: 1.616 kg
- Bi nghiền: 1.554 kg
- Điện năng: 24.524 kWh Các vật liệu phụ tùng thay thế như hàm máy đập, tấm lót máy nghiền cũng được xác định với mức tiêu hao cụ thể.
Định mức thiết bị sử dụng: Số ca sử dụng thiết bị tính trên 1000 tấn quặng nguyên khai như sau:
- Máy đập hàm PJ 1200x1500: 0,75 ca
- Máy nghiền bi Φ3600x6100 (2 máy): 1,49 ca
- Máy tuyển nổi BS-K16 (10 máy): 7,46 ca
- Máy tuyển nổi BS-K8 (13 máy): 9,69 ca
- Máy tuyển từ CTB-1024 (4 máy): 2,98 ca
- Máy tuyển ly tâm Knelson 30” (2 máy): 1,49 ca
Hiệu quả công nghệ tuyển nổi mới: Sau khi thay thế máy tuyển nổi cơ giới - khí nén bằng thiết bị tuyển Cell từ tháng 9/2017, các chỉ tiêu công nghệ được cải thiện rõ rệt:
- Năng suất quặng nguyên khai đạt 170,45 tấn/giờ
- Hàm lượng tinh quặng đồng đạt 24,5% Cu
- Thực thu tuyển đồng đạt 93,2%
- Tiêu hao thuốc tuyển và vật tư giảm so với định mức cũ
Thảo luận kết quả
Việc xây dựng bộ định mức kinh tế kỹ thuật dựa trên số liệu thực tế sản xuất và tiêu hao tại mỏ Sin Quyền đã phản ánh chính xác điều kiện sản xuất hiện tại, giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí hiệu quả hơn. So với các nghiên cứu trong ngành, định mức lao động và vật tư tại Sin Quyền tương đối phù hợp với mức trung bình tiên tiến, đồng thời việc áp dụng công nghệ tuyển nổi Cell đã nâng cao hiệu quả thu hồi đồng và giảm tiêu hao vật tư.
Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ so sánh tiêu hao vật liệu qua các năm, biểu đồ năng suất thiết bị và bảng tổng hợp định mức lao động, vật tư, thiết bị để minh họa rõ ràng sự cải tiến và hiệu quả của bộ định mức mới. Kết quả này cũng phù hợp với các quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn trong quản lý sản xuất.
Đề xuất và khuyến nghị
Áp dụng bộ định mức kinh tế kỹ thuật mới: Đề nghị Ban lãnh đạo mỏ Sin Quyền triển khai áp dụng bộ định mức mới cho các thiết bị tuyển khoáng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và sản xuất. Thời gian thực hiện trong vòng 6 tháng, do phòng Quản lý sản xuất chủ trì.
Đào tạo nâng cao năng lực vận hành: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho công nhân và kỹ thuật viên về vận hành thiết bị tuyển nổi Cell và quản lý định mức. Mục tiêu tăng năng suất lao động lên ít nhất 10% trong 1 năm, do phòng Đào tạo phối hợp với phòng Kỹ thuật thực hiện.
Tăng cường giám sát và thu thập số liệu: Thiết lập hệ thống giám sát tự động để theo dõi tiêu hao vật tư, điện năng và hiệu suất thiết bị nhằm cập nhật định mức kịp thời. Thời gian triển khai 12 tháng, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Quản lý sản xuất phối hợp thực hiện.
Nghiên cứu mở rộng định mức cho các thiết bị mới: Tiếp tục khảo sát, xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật cho các thiết bị tuyển khoáng mới được đầu tư hoặc phát sinh trong quá trình sản xuất. Thời gian nghiên cứu 18 tháng, do phòng Nghiên cứu và Phát triển đảm nhiệm.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý mỏ tuyển khoáng: Giúp hoạch định chiến lược quản lý chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và kiểm soát giá thành sản phẩm.
Kỹ sư và chuyên viên vận hành thiết bị tuyển khoáng: Cung cấp kiến thức về định mức tiêu hao vật tư, lao động và thiết bị, hỗ trợ vận hành tối ưu dây chuyền tuyển nổi.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý công nghiệp, Quản lý kỹ thuật: Là tài liệu tham khảo về xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật trong ngành khai thác và chế biến khoáng sản.
Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức xây dựng tiêu chuẩn: Hỗ trợ trong việc xây dựng, thẩm định và ban hành các định mức kinh tế kỹ thuật phù hợp với thực tiễn sản xuất.
Câu hỏi thường gặp
Định mức kinh tế kỹ thuật là gì và tại sao quan trọng?
Định mức kinh tế kỹ thuật là mức hao phí cần thiết về lao động, vật tư và thiết bị để hoàn thành một đơn vị sản phẩm trong điều kiện sản xuất cụ thể. Nó giúp kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm.Phương pháp nào được sử dụng để xây dựng định mức trong nghiên cứu này?
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp phân tích, thống kê, tiêu chuẩn và so sánh dựa trên số liệu thực tế sản xuất tại mỏ Sin Quyền trong nhiều năm để đảm bảo tính chính xác và thực tiễn.Bộ định mức mới có ưu điểm gì so với định mức cũ?
Bộ định mức mới phản ánh chính xác hơn điều kiện sản xuất hiện tại, giảm tiêu hao vật tư, nâng cao hiệu suất thiết bị, đặc biệt là sau khi áp dụng công nghệ tuyển nổi Cell, giúp tăng thực thu đồng lên 93,2%.Làm thế nào để áp dụng bộ định mức này vào quản lý sản xuất?
Ban lãnh đạo cần triển khai áp dụng định mức trong kế hoạch sản xuất, đào tạo nhân viên, giám sát tiêu hao và cập nhật định mức theo thực tế để tối ưu hóa chi phí và năng suất.Có thể áp dụng bộ định mức này cho các mỏ khác không?
Bộ định mức được xây dựng dựa trên đặc thù công nghệ và điều kiện sản xuất của mỏ Sin Quyền, tuy nhiên có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng cho các mỏ tuyển đồng có điều kiện tương tự.
Kết luận
- Đã xây dựng thành công bộ định mức kinh tế kỹ thuật cho một số thiết bị tuyển khoáng tại mỏ Sin Quyền, dựa trên số liệu thực tế và quy trình công nghệ tuyển nổi hiện đại.
- Định mức lao động trung bình là 30,57 công/1000 tấn quặng nguyên khai, tiêu hao vật tư và điện năng được xác định cụ thể, giúp kiểm soát chi phí hiệu quả.
- Việc thay thế thiết bị tuyển nổi truyền thống bằng thiết bị tuyển Cell đã nâng cao hiệu quả thu hồi đồng và giảm tiêu hao vật tư.
- Bộ định mức mới có thể làm cơ sở để quản lý sản xuất, lập kế hoạch và điều hành kinh doanh tại mỏ, đồng thời góp phần hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ngành khoáng sản.
- Khuyến nghị triển khai áp dụng bộ định mức trong 6-12 tháng tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng cho các thiết bị mới và nâng cao năng lực vận hành.
Hành động tiếp theo là Ban lãnh đạo mỏ Sin Quyền cần tổ chức đào tạo, giám sát và áp dụng bộ định mức mới để nâng cao hiệu quả sản xuất và quản lý chi phí, góp phần phát triển bền vững ngành khai thác và chế biến đồng tại Việt Nam.