Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và mạng xã hội, Influencer Marketing đã trở thành một công cụ quan trọng trong chiến lược tiếp thị, đặc biệt trong ngành mỹ phẩm với mức độ cạnh tranh cao. Tại Việt Nam, gen Z – nhóm khách hàng trẻ tuổi, năng động và có xu hướng tiêu dùng mỹ phẩm ngày càng tăng – là đối tượng trọng tâm của các chiến dịch Influencer Marketing. Theo khảo sát, khoảng 99,3% sinh viên tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội theo dõi ít nhất một Influencer, với tần suất mua mỹ phẩm trung bình từ 1-3 lần/tháng chiếm 86%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng của Influencer Marketing đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z tại Hà Nội, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả chiến dịch tiếp thị này. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2023, tập trung vào sinh viên các trường đại học trên địa bàn thành phố. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp doanh nghiệp mỹ phẩm hiểu rõ hơn về tâm lý và hành vi tiêu dùng của gen Z mà còn hỗ trợ nhóm khách hàng này có cái nhìn khách quan về ảnh hưởng của Influencer, từ đó tối ưu hóa quyết định mua sắm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA) của Fishbein và Ajzen (1975), giải thích mối quan hệ giữa thái độ, ý định hành vi và hành vi thực tế của con người trong quyết định mua hàng. TRA nhấn mạnh ý định hành vi là động lực chính thúc đẩy hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan từ môi trường xã hội. Trong bối cảnh Influencer Marketing, niềm tin và thái độ của gen Z đối với Influencer ảnh hưởng trực tiếp đến ý định và hành vi mua mỹ phẩm. Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng các khái niệm chuyên ngành như: giá trị thông tin nội dung bài đăng của Influencer, độ tin cậy, độ nổi tiếng, kiến thức chuyên môn, mối quan hệ giữa khách hàng và Influencer, sự phù hợp giữa Influencer và thương hiệu, đặc điểm cá nhân của Influencer. Mô hình nghiên cứu gồm 7 biến độc lập tác động đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn sâu 10 sinh viên và khảo sát 150 sinh viên tại các trường đại học Hà Nội trong giai đoạn từ 15/7/2023 đến 1/10/2023. Phương pháp chọn mẫu phi xác suất, gồm mẫu thuận tiện và quả bóng tuyết, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Bảng hỏi khảo sát được xây dựng dựa trên thang đo Likert 5 điểm, bao gồm các biến quan sát về Influencer Marketing và hành vi tiêu dùng mỹ phẩm. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy đa biến để kiểm định giả thuyết và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Giá trị thông tin nội dung bài đăng của Influencer có ảnh hưởng tích cực đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm với điểm trung bình 3.57 cho biến “Nội dung bài đăng có chứa thông điệp giá trị và hữu ích”. Khoảng 70% người tham gia phỏng vấn đồng ý rằng nội dung hấp dẫn, giải trí và có tính giáo dục tạo sự thu hút lớn.

  2. Độ tin cậy của Influencer là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất, với điểm trung bình 3.33 cho biến “Influencer đáng tin cậy”. 80% người khảo sát tin rằng Influencer sử dụng sản phẩm thật và có thái độ thành thật khi đánh giá sản phẩm. Hơn 70% vẫn quyết định mua sản phẩm dù có ý kiến trái chiều từ người dùng khác, thể hiện niềm tin sâu sắc vào Influencer.

  3. Độ nổi tiếng của Influencer có ảnh hưởng vừa phải với điểm trung bình 3.76 cho biến “Dễ dàng nhận biết Influencer”. Tuy nhiên, mức độ nổi tiếng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với ảnh hưởng tích cực, đặc biệt khi có các tai tiếng ảnh hưởng đến uy tín.

  4. Kiến thức chuyên môn của Influencer được đánh giá quan trọng với điểm trung bình 3.53 cho biến “Influencer có đủ trình độ và kinh nghiệm”. Gen Z ưu tiên những Influencer có chuyên môn rõ ràng trong ngành mỹ phẩm để tăng độ tin cậy và quyết định mua hàng.

  5. Mối quan hệ giữa khách hàng và Influencer có ảnh hưởng thấp hơn, với điểm trung bình 3.27 cho biến “Có cùng quan điểm về mỹ phẩm”. Một số sinh viên cho rằng sự tương đồng về sở thích chưa đủ để ảnh hưởng mạnh đến hành vi mua do hạn chế tài chính.

  6. Sự phù hợp giữa Influencer và thương hiệu được đánh giá cao với điểm trung bình 3.63 cho biến “Influencer có kênh truyền thông phù hợp với mục tiêu thương hiệu”. Việc lựa chọn Influencer phù hợp giúp thương hiệu tiếp cận đúng đối tượng khách hàng tiềm năng.

  7. Đặc điểm cá nhân của Influencer như vẻ ngoài và tính cách thân thiện có ảnh hưởng tích cực với điểm trung bình 3.81 cho biến “Influencer có làn da, mái tóc đẹp phù hợp hình ảnh sản phẩm”.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy độ tin cậy của Influencer là nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của niềm tin trong tiếp thị số. Giá trị thông tin nội dung bài đăng cũng đóng vai trò thiết yếu, phản ánh xu hướng gen Z tìm kiếm thông tin chính xác, hữu ích và giải trí trên mạng xã hội. Độ nổi tiếng tuy có tác động nhưng không phải yếu tố quyết định, nhất là khi gen Z ngày càng tỉnh táo trước các quảng cáo quá mức. Kiến thức chuyên môn giúp tăng uy tín và sự tin tưởng, đồng thời giảm thiểu rủi ro tiêu cực khi lựa chọn Influencer. Mối quan hệ và sự phù hợp giữa Influencer và thương hiệu góp phần tạo nên sự đồng điệu trong thông điệp truyền tải, nâng cao hiệu quả chiến dịch. Đặc điểm cá nhân của Influencer tạo ấn tượng ban đầu và củng cố niềm tin lâu dài. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng trung bình của từng yếu tố, giúp trực quan hóa sự khác biệt về tầm quan trọng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng nội dung giá trị và hấp dẫn: Doanh nghiệp nên phối hợp với Influencer để tạo ra các bài đăng có nội dung chính xác, đầy đủ, đồng thời kết hợp yếu tố giải trí nhằm thu hút gen Z. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng; Chủ thể: Bộ phận Marketing và Influencer.

  2. Chọn lựa Influencer có độ tin cậy cao và chuyên môn phù hợp: Ưu tiên hợp tác với những Influencer có kinh nghiệm, uy tín trong ngành mỹ phẩm để tăng niềm tin khách hàng. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng Quan hệ đối tác và Marketing.

  3. Định hướng phát triển mối quan hệ bền vững giữa Influencer và khách hàng: Khuyến khích Influencer xây dựng hình ảnh chân thật, thân thiện, tạo sự đồng điệu về phong cách sống với gen Z nhằm tăng tương tác và ảnh hưởng tích cực. Thời gian: 6 tháng trở lên; Chủ thể: Influencer và đội ngũ quản lý.

  4. Tối ưu hóa sự phù hợp giữa Influencer và thương hiệu: Lựa chọn Influencer có phong cách, kênh truyền thông phù hợp với mục tiêu thương hiệu để nâng cao hiệu quả truyền thông. Thời gian: trước mỗi chiến dịch; Chủ thể: Bộ phận Marketing.

  5. Đào tạo và nâng cao nhận thức cho gen Z về Influencer Marketing: Tổ chức các chương trình giáo dục giúp gen Z nhận biết và đánh giá đúng mức độ ảnh hưởng của Influencer, hạn chế tác động tiêu cực. Thời gian: 6-12 tháng; Chủ thể: Nhà trường, tổ chức xã hội và doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp mỹ phẩm và phòng marketing: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn giúp xây dựng chiến lược Influencer Marketing hiệu quả, tối ưu hóa chi phí và tăng doanh số.

  2. Các Influencer và quản lý Influencer: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng giúp họ điều chỉnh nội dung, phong cách phù hợp với gen Z, nâng cao uy tín và sức ảnh hưởng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Marketing, Truyền thông: Tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu hành vi tiêu dùng và ứng dụng lý thuyết hành động hợp lý trong bối cảnh Influencer Marketing.

  4. Các tổ chức giáo dục và đào tạo: Giúp xây dựng chương trình đào tạo, nâng cao nhận thức cho sinh viên về tác động của Influencer Marketing, góp phần phát triển kỹ năng tiêu dùng thông minh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Influencer Marketing có thực sự ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z không?
    Có, nghiên cứu cho thấy 99,3% gen Z theo dõi Influencer và phần lớn bị ảnh hưởng tích cực trong quyết định mua mỹ phẩm, đặc biệt qua các yếu tố như độ tin cậy và giá trị thông tin.

  2. Yếu tố nào quan trọng nhất trong Influencer Marketing đối với gen Z?
    Độ tin cậy của Influencer được đánh giá là yếu tố quan trọng nhất, chiếm điểm trung bình cao nhất trong khảo sát, ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin và hành vi mua hàng.

  3. Độ nổi tiếng của Influencer có phải là yếu tố quyết định?
    Không hoàn toàn. Mặc dù độ nổi tiếng giúp tăng nhận diện, nhưng gen Z ngày càng tỉnh táo và ưu tiên những Influencer có uy tín và chuyên môn hơn là chỉ nổi tiếng.

  4. Làm thế nào để doanh nghiệp chọn Influencer phù hợp?
    Doanh nghiệp nên lựa chọn Influencer có phong cách, kiến thức chuyên môn phù hợp với thương hiệu và đối tượng khách hàng mục tiêu, đồng thời có kênh truyền thông phù hợp để tối ưu hiệu quả.

  5. Gen Z có bị ảnh hưởng bởi nội dung giải trí trong bài đăng của Influencer không?
    Có, nội dung giải trí, hài hước và sáng tạo giúp tăng sự thu hút và tương tác, từ đó ảnh hưởng tích cực đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z.

Kết luận

  • Ảnh hưởng của Influencer Marketing đến hành vi tiêu dùng mỹ phẩm của gen Z tại Hà Nội là rõ ràng và đa chiều, với 7 yếu tố chính được xác định.
  • Độ tin cậy và giá trị thông tin nội dung bài đăng là hai nhân tố có tác động mạnh mẽ nhất.
  • Gen Z ưu tiên Influencer có chuyên môn, uy tín và phong cách phù hợp với thương hiệu.
  • Mối quan hệ và đặc điểm cá nhân của Influencer góp phần củng cố niềm tin và quyết định mua hàng.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả chiến dịch Influencer Marketing, đồng thời khuyến khích nâng cao nhận thức tiêu dùng thông minh cho gen Z.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6 tháng tới, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.

Call to action: Các doanh nghiệp và nhà nghiên cứu nên áp dụng kết quả này để tối ưu chiến lược tiếp thị, đồng thời gen Z cần nâng cao nhận thức để lựa chọn sản phẩm phù hợp và an toàn.