Nghiên cứu hành động về việc sử dụng thuật cải thiện trí nhớ để nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng cho sinh viên cao đẳng

• Tác giả: Tạ Thu Hằng
• Người hướng dẫn: Prof. Nguyễn Hòa
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Teaching Methodology
• Đề tài: Nâng Cao Khả Năng Ghi Nhớ Từ Vựng Cho Sinh Viên Cao Đẳng Bằng Thuật Cải Thiện Trí Nhớ
• Loại tài liệu: minor programme thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hanoi

• 1. PART 1 – INTRODUCTION
• 1.1. Rationale of the Study
• 1.2. Aims and objectives of the study
• 1.3. Statement of the research questions
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Significance of the study
• 1.6. Method of the study
• 1.7. Structural organization of the study
• 2. PART 2- LITERATURE REVIEW AND THEORETICAL BACKGROUND
• 2.1. Vocabulary
• 2.2. Types of vocabulary
• 3. PART 3 - RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Restatement of research questions
• 3.2. Context of the study
• 3.3. Setting of the study
• 3.4. Participants - Subject of the study
• 3.5. Implementation of the Action Research
• 3.6. Data analysis procedure
• 4. PART 4 - DATA ANALYSIS AND DISCUSSION
• 4.1. The result of the homogeneity test
• 4.2. Research question 1 (Identifying the problems): What are the problems that the students encounter in their vocabulary retention?
• 4.3. The result of pre-test 2
• 4.4. Research question 2: Is mnemonics effective in improving short-term vocabulary retention for the formal college students of College of Industrial Techniques in the academic year 2015-2016?
• 4.5. Results from the immediate post-test 1
• 4.6. Result from the immediate post-test 2
• 4.7. Result from the immediate post-test 3
• 4.8. Research question 3: Is mnemonics effective in improving long-term vocabulary retention for the formal college students of College of Industrial Techniques in the academic year 2015-2016?
• 4.9. Research question 4: What are the students’ attitudes towards using mnemonic strategies in vocabulary retention?
• 4.9.1. The participants’ attitudes towards the strategy training scheme
• 4.9.2. The participants’ interest towards the four mnemonic strategies
• 4.10. Limitations of the study
• 4.11. Suggestions for further study
• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF TABLES AND FIGURES

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này nhằm nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng cho sinh viên cao đẳng thông qua việc áp dụng kỹ thuật cải thiện trí nhớ. Việc ghi nhớ từ vựng là một trong những thách thức lớn nhất mà sinh viên gặp phải trong quá trình học ngoại ngữ. Theo nghiên cứu, việc sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ như phương pháp từ khóa, hình ảnh trực quan, tổ chức theo ngữ nghĩa và phản ứng vật lý đã cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện khả năng ghi nhớ từ vựng. Nghiên cứu này không chỉ giúp sinh viên cải thiện khả năng ghi nhớ mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn.

1.1. Tầm quan trọng của từ vựng

Từ vựng là nền tảng của ngôn ngữ. Nó không chỉ giúp sinh viên giao tiếp hiệu quả mà còn là yếu tố quyết định trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ. Theo Thornbury (2002), việc học từ vựng là rất quan trọng, vì không có từ vựng, sinh viên không thể diễn đạt ý tưởng của mình. Do đó, việc áp dụng các phương pháp học từ vựng hiệu quả là cần thiết để nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ của sinh viên.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này được thực hiện thông qua việc chia sinh viên thành hai nhóm: nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm. Nhóm đối chứng được dạy từ vựng theo phương pháp truyền thống, trong khi nhóm thực nghiệm áp dụng các kỹ thuật ghi nhớ. Kết quả cho thấy nhóm thực nghiệm có khả năng ghi nhớ từ vựng tốt hơn so với nhóm đối chứng. Việc sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ không chỉ giúp sinh viên ghi nhớ từ vựng trong ngắn hạn mà còn trong dài hạn, điều này cho thấy giá trị thực tiễn của nghiên cứu.

2.1. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế với các bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng kỹ thuật ghi nhớ. Các bài kiểm tra này giúp đánh giá khả năng ghi nhớ từ vựng của sinh viên. Kết quả cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong khả năng ghi nhớ từ vựng của sinh viên sau khi áp dụng các phương pháp học từ vựng hiệu quả. Điều này chứng tỏ rằng việc áp dụng kỹ thuật cải thiện trí nhớ là một phương pháp hữu ích trong việc nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các kỹ thuật ghi nhớ đã giúp sinh viên cải thiện khả năng ghi nhớ từ vựng một cách đáng kể. Sinh viên trong nhóm thực nghiệm đã thể hiện sự tiến bộ rõ rệt trong việc ghi nhớ từ vựng so với nhóm đối chứng. Điều này cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp học từ vựng hiệu quả không chỉ giúp sinh viên ghi nhớ tốt hơn mà còn tạo ra sự hứng thú trong việc học. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sinh viên có thái độ tích cực đối với việc sử dụng các kỹ thuật ghi nhớ trong quá trình học tập.

3.1. Đánh giá thái độ của sinh viên

Thái độ của sinh viên đối với các kỹ thuật ghi nhớ là rất quan trọng. Nghiên cứu cho thấy rằng sinh viên cảm thấy hứng thú và có động lực hơn khi áp dụng các phương pháp này. Họ nhận thấy rằng việc sử dụng kỹ thuật cải thiện trí nhớ không chỉ giúp họ ghi nhớ từ vựng tốt hơn mà còn làm cho quá trình học tập trở nên thú vị hơn. Điều này cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp học từ vựng hiệu quả có thể tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả.

IV. Kết luận

Nghiên cứu này đã chứng minh rằng việc áp dụng các kỹ thuật ghi nhớ có thể nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng cho sinh viên cao đẳng. Các phương pháp này không chỉ giúp sinh viên ghi nhớ từ vựng trong ngắn hạn mà còn trong dài hạn. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy và học tập tại các cơ sở giáo dục. Nghiên cứu cũng mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực này.

4.1. Đề xuất cho nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu này có thể được mở rộng để áp dụng cho các đối tượng sinh viên khác nhau và trong các ngữ cảnh học tập khác nhau. Việc nghiên cứu sâu hơn về các kỹ thuật ghi nhớ và cách áp dụng chúng trong giảng dạy có thể mang lại nhiều lợi ích cho việc nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng của sinh viên. Điều này sẽ góp phần vào việc cải thiện chất lượng giáo dục và nâng cao hiệu quả học tập của sinh viên.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Theo báo cáo của ngành giáo dục, việc nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên các trường cao đẳng kỹ thuật là một trong những mục tiêu trọng tâm nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tế tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghiệp tỉnh Bắc Giang cho thấy sinh viên gặp nhiều khó khăn trong việc ghi nhớ và sử dụng từ vựng tiếng Anh, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và khả năng giao tiếp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của việc áp dụng các chiến lược ghi nhớ (mnemonics) trong việc cải thiện khả năng ghi nhớ từ vựng của sinh viên chính quy tại trường trong năm học 2015-2016. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 22 sinh viên năm thứ hai hệ chính quy, được chia thành nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng, với 69 từ vựng được giảng dạy trong ba buổi học. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp phương pháp giảng dạy từ vựng hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại các trường cao đẳng kỹ thuật, đồng thời mở rộng kiến thức về ứng dụng mnemonics trong giáo dục ngôn ngữ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về từ vựng và trí nhớ trong học ngoại ngữ. Theo Richard & Schmidt (2002), từ vựng là thành phần cốt lõi quyết định khả năng sử dụng ngôn ngữ. Thornburry (2002) nhấn mạnh vai trò quan trọng của từ vựng trong việc nâng cao kỹ năng tiếng Anh. Về trí nhớ, Schmitt (2000) phân biệt giữa trí nhớ ngắn hạn và dài hạn, trong đó việc chuyển thông tin từ bộ nhớ ngắn hạn sang dài hạn là mục tiêu của việc học từ vựng. Mnemonics được định nghĩa là các chiến lược giúp cải thiện khả năng ghi nhớ thông qua việc liên kết thông tin mới với kiến thức đã có (Zimbardo et al., 2006). Nghiên cứu áp dụng bốn kỹ thuật mnemonics chính theo phân loại của Thompson (1987): phương pháp từ khóa (keyword method), hình ảnh minh họa (visual mnemonics), tổ chức theo nhóm nghĩa (grouping/semantic organization) và phương pháp phản ứng thể chất (physical response method).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu hành động với 22 sinh viên năm thứ hai tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghiệp Bắc Giang, được chọn qua bài kiểm tra đồng nhất trình độ. Sinh viên được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm thực nghiệm (áp dụng mnemonics) và nhóm đối chứng (phương pháp truyền thống). Dữ liệu thu thập qua các công cụ: bài kiểm tra đồng nhất, hai bài kiểm tra đầu vào (pre-test), ba bài kiểm tra ngay sau mỗi buổi học (immediate post-tests) và một bài kiểm tra trễ sau hai tuần (delayed post-test), cùng bảng hỏi đánh giá thái độ sinh viên. Phân tích dữ liệu kết hợp định lượng và định tính, sử dụng biểu đồ và bảng số liệu để so sánh hiệu quả giữa hai nhóm. Thời gian nghiên cứu diễn ra trong học kỳ hai năm học 2015-2016, với ba buổi dạy từ vựng, mỗi buổi 50 phút.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Vấn đề trong ghi nhớ từ vựng: Kết quả pre-test 1 cho thấy 46% số lần lựa chọn của sinh viên là “Tôi đã từng thấy từ này nhưng không biết nghĩa”, phản ánh khó khăn lớn trong việc ghi nhớ nghĩa từ. 34% lựa chọn “Tôi nghĩ tôi biết nghĩa từ” cho thấy sự không chắc chắn trong việc ghi nhớ.

2. Hiệu quả mnemonics trong ghi nhớ ngắn hạn: So sánh kết quả immediate post-tests giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng cho thấy nhóm thực nghiệm có điểm trung bình cao hơn đáng kể (ví dụ, post-test 1: 3.55 so với 2.08; post-test 2: 3.49 so với 2.18). Tỷ lệ lựa chọn các mức điểm cao (4 và 5) của nhóm thực nghiệm vượt trội, chứng tỏ mnemonics giúp cải thiện khả năng nhớ từ trong ngắn hạn.

3. Hiệu quả mnemonics trong ghi nhớ dài hạn: Kết quả delayed post-test sau hai tuần cho thấy nhóm thực nghiệm duy trì khả năng ghi nhớ tốt hơn nhóm đối chứng, với tỷ lệ nhớ từ vựng cao hơn khoảng 20-30%, khẳng định tác động tích cực của mnemonics đối với ghi nhớ dài hạn.

4. Thái độ của sinh viên: Qua bảng hỏi, hơn 80% sinh viên nhóm thực nghiệm đánh giá cao tính hiệu quả và sự thú vị của việc học từ vựng bằng mnemonics. Trong số bốn kỹ thuật, phương pháp hình ảnh minh họa và phương pháp từ khóa được ưa thích nhất, chiếm lần lượt 40% và 35% sự lựa chọn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc mnemonics hiệu quả là do các kỹ thuật này giúp sinh viên tạo liên kết giữa từ mới và hình ảnh, âm thanh hoặc hành động quen thuộc, từ đó tăng cường khả năng lưu trữ và truy xuất thông tin trong bộ nhớ dài hạn. Kết quả phù hợp với các nghiên cứu trước đây (Roediger, 1980; Atay & Ozbulgan, 2007) khẳng định mnemonics nâng cao hiệu quả học từ vựng. Biểu đồ so sánh điểm trung bình giữa hai nhóm qua các bài kiểm tra ngay lập tức và trễ minh họa rõ ràng sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Ngoài ra, thái độ tích cực của sinh viên góp phần tạo động lực học tập, làm tăng hiệu quả tiếp thu. Tuy nhiên, hạn chế của nghiên cứu là cỡ mẫu nhỏ và phạm vi địa lý hẹp, do đó cần mở rộng nghiên cứu trong tương lai.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng rộng rãi mnemonics trong giảng dạy từ vựng: Các trường cao đẳng kỹ thuật nên tích hợp các kỹ thuật mnemonics vào chương trình giảng dạy tiếng Anh nhằm nâng cao khả năng ghi nhớ từ vựng của sinh viên, đặc biệt trong các môn học chuyên ngành.

2. Đào tạo giáo viên về kỹ thuật mnemonics: Tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên tiếng Anh về cách sử dụng hiệu quả các chiến lược mnemonics, giúp họ thiết kế bài giảng sinh động và phù hợp với đối tượng học sinh.

3. Phát triển tài liệu học tập hỗ trợ mnemonics: Biên soạn sách giáo khoa và tài liệu bổ trợ có tích hợp hình ảnh minh họa, câu chuyện, và hoạt động thể chất để kích thích trí nhớ và sự hứng thú của sinh viên.

4. Theo dõi và đánh giá định kỳ: Thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả việc áp dụng mnemonics qua các bài kiểm tra ngắn hạn và dài hạn, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với từng nhóm học sinh.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 năm, với sự phối hợp giữa nhà trường, giáo viên và các chuyên gia giáo dục để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường cao đẳng kỹ thuật: Nghiên cứu cung cấp phương pháp giảng dạy từ vựng hiệu quả, giúp cải thiện kỹ năng giảng dạy và nâng cao kết quả học tập của sinh viên.

2. Nhà quản lý giáo dục và các cơ sở đào tạo: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo và phát triển chương trình học tiếng Anh phù hợp với đặc thù sinh viên kỹ thuật.

3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh: Nghiên cứu là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mnemonics trong giảng dạy từ vựng, hỗ trợ phát triển kỹ năng nghiên cứu và thực hành sư phạm.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về hiệu quả của mnemonics, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp học từ vựng.

Câu hỏi thường gặp

1. Mnemonics là gì và tại sao lại hiệu quả trong học từ vựng?
   Mnemonics là các chiến lược ghi nhớ giúp liên kết thông tin mới với kiến thức đã có, tạo ra các dấu hiệu nhớ giúp tăng khả năng lưu trữ và truy xuất từ vựng. Ví dụ, phương pháp từ khóa giúp học viên liên tưởng từ mới với từ quen thuộc có âm thanh tương tự, làm tăng khả năng nhớ lâu.

2. Các kỹ thuật mnemonics nào được áp dụng trong nghiên cứu này?
   Nghiên cứu sử dụng bốn kỹ thuật chính: phương pháp từ khóa, hình ảnh minh họa, tổ chức theo nhóm nghĩa và phản ứng thể chất. Mỗi kỹ thuật giúp sinh viên tiếp cận từ vựng qua các giác quan và hoạt động khác nhau, tăng tính sinh động và hiệu quả ghi nhớ.

3. Phương pháp nghiên cứu hành động có ưu điểm gì trong nghiên cứu này?
   Phương pháp nghiên cứu hành động cho phép tác giả trực tiếp áp dụng và điều chỉnh phương pháp giảng dạy trong môi trường thực tế, từ đó thu thập dữ liệu chính xác và cải thiện hiệu quả học tập ngay trong quá trình nghiên cứu.

4. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các đối tượng khác không?
   Mặc dù nghiên cứu tập trung vào sinh viên cao đẳng kỹ thuật tại Bắc Giang, các kết quả và phương pháp có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các nhóm học viên khác có trình độ tương tự, đặc biệt trong môi trường đào tạo kỹ thuật và nghề nghiệp.

5. Làm thế nào để giáo viên có thể bắt đầu áp dụng mnemonics trong lớp học?
   Giáo viên nên bắt đầu bằng việc tìm hiểu các kỹ thuật mnemonics cơ bản, thiết kế bài giảng có tích hợp hình ảnh, câu chuyện hoặc hoạt động thể chất liên quan đến từ vựng, đồng thời khuyến khích sinh viên thực hành và phản hồi để điều chỉnh phương pháp phù hợp.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định rõ khó khăn lớn nhất của sinh viên là không thể nhớ nghĩa từ vựng dù đã từng tiếp xúc.
• Việc áp dụng bốn kỹ thuật mnemonics đã cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ từ vựng trong cả ngắn hạn và dài hạn.
• Sinh viên có thái độ tích cực và hứng thú với phương pháp mnemonics, đặc biệt ưu tiên hình ảnh minh họa và phương pháp từ khóa.
• Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung lý thuyết và thực tiễn về phương pháp giảng dạy từ vựng hiệu quả trong môi trường cao đẳng kỹ thuật.
• Đề xuất triển khai áp dụng mnemonics rộng rãi, đào tạo giáo viên và phát triển tài liệu hỗ trợ trong vòng 1-2 năm tới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh.

Hành động tiếp theo là tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên và triển khai thử nghiệm mở rộng tại các lớp khác trong trường. Độc giả và các nhà quản lý giáo dục được khuyến khích áp dụng và nghiên cứu thêm để phát huy tối đa hiệu quả của mnemonics trong giảng dạy từ vựng.