I. Giới thiệu về Kinh tế học
Chương này đưa ra cái nhìn tổng quát về kinh tế học và các khái niệm cơ bản liên quan. Kinh tế học được định nghĩa là một môn khoa học nghiên cứu cách con người ra quyết định trong việc quản lý các nguồn lực khan hiếm. Đặc biệt, chương này nhấn mạnh tầm quan trọng của chi phí cơ hội - giá trị của lựa chọn bị bỏ qua khi một quyết định được thực hiện. Nguyên lý kinh tế đầu tiên được giới thiệu là con người phải đối mặt với sự đánh đổi, điều này có thể thấy rõ qua các quyết định hàng ngày như chi tiêu cho du lịch hay tiết kiệm cho tương lai. Việc hiểu rõ các khái niệm kinh tế này giúp sinh viên có cái nhìn sâu sắc hơn về các vấn đề kinh tế thực tiễn mà họ sẽ gặp trong cuộc sống.
1.1. Các khái niệm cơ bản
Chương này giới thiệu các khái niệm như chi phí cơ hội, đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF) và sự phân biệt giữa kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô. Chi phí cơ hội được giải thích là giá trị lớn nhất phải từ bỏ để đạt được một lựa chọn nào đó. Đường PPF thể hiện sự khan hiếm và hiệu quả trong sản xuất, cho thấy rằng không thể sản xuất nhiều hơn một hàng hóa mà không giảm sản lượng hàng hóa khác. Việc phân biệt giữa kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô là cần thiết để hiểu rõ hơn về các hiện tượng kinh tế trong tổng thể và trong từng thị trường cụ thể.
II. Các lực lượng cung và cầu trên thị trường
Chương này tập trung vào cung và cầu như hai lực lượng chính điều chỉnh thị trường. Cầu phản ánh nhu cầu của người tiêu dùng đối với hàng hóa và dịch vụ, trong khi cung thể hiện khả năng sản xuất của doanh nghiệp. Mối quan hệ giữa cung và cầu tạo ra thị trường, nơi giá cả được xác định. Khi cầu tăng mà cung không thay đổi, giá cả sẽ tăng lên, và ngược lại. Chương này cũng đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến cầu và cung, như thu nhập, sở thích và giá cả của hàng hóa liên quan.
2.1. Đường cung và đường cầu
Đường cầu thể hiện mối quan hệ giữa giá cả và lượng cầu. Khi giá tăng, lượng cầu giảm và ngược lại. Đường cung thể hiện lượng hàng hóa mà nhà sản xuất sẵn sàng cung cấp ở các mức giá khác nhau. Sự giao nhau giữa đường cung và đường cầu xác định điểm cân bằng của thị trường, nơi cầu bằng cung. Hiểu rõ về các lực lượng cung và cầu là chìa khóa để phân tích các chính sách kinh tế và dự đoán các biến động trên thị trường.
III. Sự co giãn của cầu cung
Chương này phân tích sự co giãn của cầu và cung, một khái niệm quan trọng trong kinh tế học vi mô. Sự co giãn đo lường mức độ thay đổi của lượng cầu hoặc cung khi có sự thay đổi về giá. Nếu lượng cầu thay đổi nhiều khi giá thay đổi một chút, ta nói rằng cầu có tính co giãn cao. Ngược lại, nếu cầu thay đổi ít, cầu được xem là không co giãn. Hiểu rõ về sự co giãn giúp sinh viên phân tích phản ứng của thị trường trước các thay đổi về giá và chính sách.
3.1. Tính toán sự co giãn
Để tính toán sự co giãn, có thể sử dụng công thức: % thay đổi lượng cầu / % thay đổi giá. Một sự co giãn lớn hơn 1 cho thấy cầu có tính co giãn, trong khi nhỏ hơn 1 cho thấy cầu không co giãn. Ví dụ, nếu giá của một sản phẩm giảm và lượng cầu tăng đáng kể, điều này chứng tỏ rằng người tiêu dùng nhạy cảm với giá cả. Chương này cũng đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến sự co giãn, như sự thay thế và tính cần thiết của hàng hóa.
IV. Cung cầu và chính sách của Chính phủ
Chương này xem xét vai trò của chính phủ trong việc điều chỉnh cung và cầu thông qua các chính sách. Chính phủ có thể can thiệp vào thị trường để điều chỉnh giá cả, bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo công bằng xã hội. Các chính sách như định giá tối thiểu và tối đa, thuế và trợ cấp đều ảnh hưởng đến cung và cầu. Chương này cũng phân tích tác động của các chính sách này đến thị trường và người tiêu dùng.
4.1. Tác động của chính sách
Chính phủ có thể sử dụng các công cụ như thuế và trợ cấp để điều chỉnh cung và cầu. Ví dụ, thuế đánh vào hàng hóa có thể làm giảm cung, trong khi trợ cấp có thể khuyến khích sản xuất. Các chính sách này không chỉ ảnh hưởng đến giá cả mà còn đến sự phân phối tài nguyên trong xã hội. Hiểu rõ về tác động của chính sách giúp sinh viên phân tích các quyết định của chính phủ và dự đoán kết quả của các chính sách đó.
