Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, việc trang bị kiến thức tiếng Anh chuyên ngành kinh doanh cho sinh viên không chuyên tiếng Anh ngày càng trở nên cấp thiết. Tại Học viện Tài chính (AOF), chương trình tiếng Anh cơ bản dành cho sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh sử dụng giáo trình Intelligent Business Elementary đã được áp dụng trong khoảng 2 năm. Tuy nhiên, trước khi áp dụng, chưa có đánh giá chính thức nào về mức độ phù hợp của giáo trình này với nhu cầu và trình độ của sinh viên. Đây là vấn đề nghiên cứu trọng tâm nhằm xác định điểm mạnh, điểm yếu của giáo trình, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến phù hợp.

Mục tiêu cụ thể của luận văn là đánh giá sự phù hợp của giáo trình Intelligent Business Elementary với nhu cầu và sở thích của sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại AOF, đồng thời đề xuất các phương án chỉnh sửa, sử dụng hiệu quả giáo trình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào đánh giá sau khi sử dụng (post-use evaluation) trong năm học 2014-2015, với đối tượng là sinh viên và giảng viên trực tiếp giảng dạy môn tiếng Anh cơ bản tại AOF.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp nhà trường, giảng viên và sinh viên hiểu rõ hơn về giáo trình, từ đó có các điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Đồng thời, nghiên cứu góp phần bổ sung vào lĩnh vực đánh giá và thích nghi tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành kinh doanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình đánh giá tài liệu giảng dạy nổi bật, trong đó:

  • Mô hình đánh giá của Hutchinson và Waters (1987): Đây là mô hình đánh giá tổng thể (macro-evaluation) tập trung vào việc so sánh sự phù hợp giữa nhu cầu người học và đặc điểm của tài liệu dựa trên bốn tiêu chí chính: đối tượng học viên, mục tiêu, nội dung và phương pháp giảng dạy. Mô hình này được áp dụng làm cơ sở đánh giá giáo trình Intelligent Business Elementary.

  • Khái niệm và vai trò của tài liệu giảng dạy: Tài liệu được định nghĩa là bất kỳ phương tiện nào hỗ trợ quá trình học ngôn ngữ, bao gồm sách giáo khoa, bài tập, âm thanh, hình ảnh, v.v. Tài liệu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nội dung bài học, cân bằng các kỹ năng ngôn ngữ và hỗ trợ giáo viên trong việc tổ chức giảng dạy.

  • Phân tích nhu cầu (Needs Analysis): Là quá trình thu thập và đánh giá thông tin để xác định những gì người học cần học, từ đó thiết kế hoặc lựa chọn tài liệu phù hợp. Nghiên cứu áp dụng khung phân tích nhu cầu toàn diện, bao gồm phân tích môi trường, trình độ hiện tại, khoảng cách kiến thức và nhu cầu mục tiêu của người học.

  • Kỹ thuật thích nghi tài liệu: Bao gồm các phương pháp thêm, bớt, thay thế, sắp xếp lại hoặc kết hợp các phần trong tài liệu nhằm tăng tính phù hợp với đặc điểm người học và điều kiện giảng dạy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm 136 sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh và 13 giảng viên tiếng Anh tại AOF, năm học 2014-2015.

  • Công cụ thu thập dữ liệu: Hai bộ bảng hỏi được thiết kế dành riêng cho sinh viên và giảng viên, gồm các câu hỏi đóng và mở nhằm thu thập ý kiến đánh giá về giáo trình. Ngoài ra, phỏng vấn không chính thức với giảng viên được thực hiện để làm rõ và bổ sung thông tin.

  • Phương pháp phân tích: Dữ liệu định lượng được xử lý bằng thống kê mô tả, trình bày dưới dạng bảng biểu và biểu đồ so sánh tỷ lệ phần trăm các ý kiến. Dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm giải thích và làm rõ các kết quả định lượng.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu diễn ra trong năm học 2014-2015, phân tích và báo cáo kết quả hoàn thành trong năm 2015.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đánh giá tổng thể về giáo trình:

    • 76,9% giảng viên và 50% sinh viên đánh giá giáo trình Intelligent Business Elementary ở mức "tốt".
    • Khoảng 7,1% sinh viên đánh giá giáo trình ở mức "khá" (fair), trong khi tỷ lệ này ở giảng viên thấp hơn.

  2. Ưu điểm nổi bật của giáo trình:

    • 76% giảng viên và 51% sinh viên đánh giá các bài học trong giáo trình rất thực tiễn và hữu ích.
    • 67,7% giảng viên và 64% sinh viên đánh giá từ vựng kinh doanh phong phú và ngôn ngữ chức năng hữu ích.
    • 59% giảng viên đánh giá bố cục và thiết kế giáo trình hấp dẫn, khoa học.

  3. Phù hợp với mục tiêu khóa học:

    • 100% giảng viên và 54,4% sinh viên đồng ý giáo trình cung cấp các chiến lược học tập hiệu quả.
    • 50% sinh viên và 72% giảng viên cho rằng giáo trình có nhiều bài tập kiểm tra sự hiểu biết.
    • Giáo trình giúp phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc nhưng còn hạn chế trong việc phát triển kỹ năng viết và hoàn toàn không có phần luyện phát âm.

  4. Đánh giá về nội dung ngôn ngữ:

    • 84,6% giảng viên và 86% sinh viên cho rằng giáo trình cung cấp ngữ pháp phù hợp, không quá nhiều cũng không quá ít.
    • 76% giảng viên và 64% sinh viên đánh giá từ vựng trong giáo trình đủ dùng, tuy nhiên một số sinh viên cảm thấy thiếu từ mới.
    • 100% giảng viên và sinh viên đồng ý giáo trình không có phần luyện phát âm.

  5. Tỷ lệ phân bổ bốn kỹ năng:

    • 84,6% giảng viên và 82,4% sinh viên cho rằng tỷ lệ phân bổ kỹ năng nghe, nói, đọc, viết là hợp lý.
    • Một số ý kiến cho rằng kỹ năng viết được chú trọng ít hơn, trong khi kỹ năng đọc có phần nhấn mạnh hơn.

  6. Đánh giá về chủ đề và tính cập nhật:

    • Hơn 80% giảng viên và 70% sinh viên đánh giá các chủ đề trong giáo trình rất thú vị và phù hợp.
    • 84,6% giảng viên cho rằng thông tin trong giáo trình cập nhật, trong khi chỉ khoảng 52,2% sinh viên đồng ý, 29,4% không chắc chắn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giáo trình Intelligent Business Elementary tương đối phù hợp với nhu cầu và trình độ của sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại AOF, đặc biệt trong việc phát triển vốn từ vựng kinh doanh và kỹ năng giao tiếp cơ bản. Sự hài lòng của giảng viên và sinh viên về tính thực tiễn và cập nhật của giáo trình phản ánh sự lựa chọn đúng đắn của nhà trường trong việc thay thế giáo trình cũ.

Tuy nhiên, hạn chế về phần luyện phát âm và kỹ năng viết là điểm cần được khắc phục. Việc thiếu phần luyện phát âm có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp tự nhiên và chính xác của sinh viên. Ngoài ra, kỹ năng viết chưa được chú trọng đúng mức so với các kỹ năng khác, trong khi đây là kỹ năng quan trọng trong môi trường kinh doanh hiện đại.

So sánh với các nghiên cứu tương tự trong lĩnh vực đánh giá tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng cần thiết phải thích nghi và bổ sung tài liệu để đáp ứng đặc thù người học và mục tiêu đào tạo. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ đánh giá tổng thể, bảng so sánh tỷ lệ phần trăm các ý kiến giúp minh họa rõ ràng sự đồng thuận và khác biệt giữa giảng viên và sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phần luyện phát âm:

    • Thêm các hoạt động luyện phát âm như luyện âm đơn, âm đôi, trọng âm từ và câu, sử dụng minimal pairs và tongue twisters.
    • Kết hợp luyện phát âm trong các hoạt động nói nhóm hoặc cặp để tăng tính tương tác.
    • Thời gian thực hiện: ngay trong các học kỳ tiếp theo.
    • Chủ thể thực hiện: giảng viên tiếng Anh tại AOF.

  2. Bổ sung và đa dạng hóa bài tập viết:

    • Tăng cường các bài tập viết đoạn văn, thư tín, báo cáo kinh doanh cơ bản trong giáo trình hoặc tài liệu bổ trợ.
    • Sử dụng Style Guide đi kèm để hướng dẫn kỹ năng viết chuyên ngành.
    • Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm học.
    • Chủ thể thực hiện: giảng viên và bộ phận biên soạn tài liệu.

  3. Điều chỉnh và thích nghi nội dung bài học:

    • Thực hiện thích nghi bằng cách thêm, bớt hoặc thay thế các bài tập, chủ đề không phù hợp với trình độ hoặc sở thích sinh viên.
    • Ví dụ: thay thế các bài tập quá khó hoặc không gần gũi với sinh viên bằng các bài tập thực tế hơn.
    • Thời gian thực hiện: liên tục trong quá trình giảng dạy.
    • Chủ thể thực hiện: giảng viên trực tiếp giảng dạy.

  4. Tăng cường hoạt động tương tác và phát triển kỹ năng nói:

    • Tổ chức nhiều hoạt động nhóm, thảo luận, đóng vai để sinh viên tự tin giao tiếp.
    • Cung cấp ngôn ngữ chức năng và mẫu câu hỗ trợ cho sinh viên trong các tình huống giao tiếp kinh doanh.
    • Thời gian thực hiện: ngay từ đầu khóa học.
    • Chủ thể thực hiện: giảng viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành kinh doanh:

    • Lợi ích: Hiểu rõ ưu nhược điểm của giáo trình Intelligent Business Elementary, từ đó áp dụng các phương pháp giảng dạy và thích nghi tài liệu phù hợp.
    • Use case: Thiết kế bài giảng, điều chỉnh nội dung phù hợp với trình độ sinh viên.

  2. Nhà quản lý chương trình đào tạo tiếng Anh tại các trường đại học, cao đẳng:

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để lựa chọn, đánh giá và cải tiến giáo trình tiếng Anh chuyên ngành kinh doanh.
    • Use case: Quyết định thay thế hoặc điều chỉnh giáo trình phù hợp với mục tiêu đào tạo.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành phương pháp giảng dạy tiếng Anh:

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình đánh giá tài liệu, phương pháp nghiên cứu hỗn hợp và các kỹ thuật thích nghi tài liệu.
    • Use case: Tham khảo để thực hiện các nghiên cứu tương tự hoặc phát triển đề tài luận văn.

  4. Giáo viên và cán bộ biên soạn tài liệu giảng dạy:

    • Lợi ích: Nắm bắt các kỹ thuật thích nghi và cải tiến tài liệu dựa trên phản hồi thực tế từ người học và giảng viên.
    • Use case: Phát triển hoặc chỉnh sửa giáo trình phù hợp với đặc điểm người học và bối cảnh giảng dạy.

Câu hỏi thường gặp

  1. Giáo trình Intelligent Business Elementary có phù hợp với sinh viên không chuyên tiếng Anh không?
    Có, giáo trình được đánh giá phù hợp với trình độ A1-A2, đáp ứng nhu cầu phát triển kỹ năng giao tiếp và từ vựng kinh doanh cơ bản của sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại AOF.

  2. Phần luyện phát âm trong giáo trình có được chú trọng không?
    Giáo trình không có phần luyện phát âm riêng biệt, do đó giảng viên cần bổ sung các hoạt động luyện phát âm trong quá trình giảng dạy để hỗ trợ sinh viên.

  3. Làm thế nào để cải thiện kỹ năng viết cho sinh viên khi giáo trình còn hạn chế?
    Giảng viên có thể sử dụng Style Guide đi kèm, bổ sung bài tập viết thực tế như thư tín, báo cáo, và tổ chức các hoạt động viết trong lớp để nâng cao kỹ năng này.

  4. Tại sao cần thích nghi giáo trình khi đã có sẵn tài liệu chuẩn?
    Vì không có tài liệu nào hoàn hảo cho mọi đối tượng học viên, việc thích nghi giúp giáo trình phù hợp hơn với đặc điểm, nhu cầu và trình độ của sinh viên, đồng thời tăng hiệu quả giảng dạy.

  5. Phương pháp thu thập dữ liệu trong nghiên cứu này là gì?
    Nghiên cứu sử dụng bảng hỏi kết hợp câu hỏi đóng và mở dành cho giảng viên và sinh viên, cùng với phỏng vấn không chính thức giảng viên để thu thập dữ liệu định lượng và định tính.

Kết luận

  • Giáo trình Intelligent Business Elementary đáp ứng tốt nhu cầu phát triển kỹ năng giao tiếp và từ vựng kinh doanh cơ bản cho sinh viên năm nhất không chuyên tiếng Anh tại AOF.
  • Giáo trình có ưu điểm về tính thực tiễn, cập nhật thông tin và bố cục khoa học, được đánh giá tích cực bởi cả giảng viên và sinh viên.
  • Hạn chế chính là thiếu phần luyện phát âm và kỹ năng viết chưa được chú trọng đầy đủ, cần được bổ sung và thích nghi phù hợp.
  • Các kỹ thuật thích nghi như thêm, bớt, thay thế và sắp xếp lại nội dung được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng giáo trình.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển tiếp theo trong việc đánh giá sâu hơn về kỹ năng, từ vựng và phương pháp giảng dạy, đồng thời kêu gọi sự tham gia tích cực của giảng viên trong việc cải tiến tài liệu.

Để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh chuyên ngành kinh doanh, các giảng viên và nhà quản lý tại AOF nên áp dụng các đề xuất thích nghi giáo trình và tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm hoàn thiện chương trình giảng dạy.