Tổng quan nghiên cứu

Việc đánh giá giáo trình tiếng Anh chuyên ngành là một bước quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy và học tập, đặc biệt trong bối cảnh đào tạo nghề kỹ thuật tại các trường cao đẳng. Tại Trường Cao đẳng Nghề Công nghiệp Hà Nội (HNIVC), giáo trình “English for Engineering” (EFE) đã được sử dụng từ năm 2007 cho sinh viên năm thứ hai chuyên ngành cơ khí, tuy nhiên chưa từng được đánh giá chính thức. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá mức độ phù hợp của giáo trình EFE với yêu cầu khóa học về mục tiêu, nội dung và phương pháp giảng dạy, qua đó đề xuất các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo tiếng Anh chuyên ngành.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên kỹ thuật năm thứ hai tại HNIVC, với dữ liệu thu thập từ 60 sinh viên và 6 giảng viên tiếng Anh. Thời gian nghiên cứu dựa trên quá trình sử dụng giáo trình trong 5 năm qua. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng khoa học giúp nhà trường và giảng viên có cơ sở để điều chỉnh, bổ sung giáo trình, góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên, đáp ứng nhu cầu thực tiễn công việc và phát triển nghề nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình đánh giá giáo trình của Hutchinson và Waters (1993), tập trung vào bốn tiêu chí chính: đối tượng học viên, mục tiêu giáo trình, nội dung giáo trình và phương pháp giảng dạy. Ngoài ra, các lý thuyết về English for Specific Purposes (ESP) được vận dụng để xác định đặc điểm và yêu cầu của giáo trình tiếng Anh chuyên ngành cơ khí, bao gồm các đặc điểm tuyệt đối của ESP như đáp ứng nhu cầu cụ thể của người học, sử dụng phương pháp và hoạt động phù hợp với lĩnh vực chuyên môn, tập trung vào ngôn ngữ đặc thù về ngữ pháp, từ vựng và kỹ năng.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • ESP (English for Specific Purposes)
  • Đánh giá giáo trình (Textbook Evaluation)
  • Mô hình đánh giá giáo trình (Macro và Micro Evaluation)
  • Các loại đánh giá: sơ bộ, hình thành, tổng kết
  • Các phương pháp thích ứng giáo trình: bổ sung, loại bỏ, chỉnh sửa, đơn giản hóa, sắp xếp lại

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tài liệu và khảo sát bằng bảng hỏi.

  • Phân tích tài liệu: Đánh giá nội dung giáo trình EFE, chương trình giảng dạy ESP tại HNIVC, các tài liệu liên quan đến yêu cầu khóa học.
  • Khảo sát bảng hỏi: Thu thập ý kiến của 60 sinh viên và 6 giảng viên về mức độ phù hợp của giáo trình với mục tiêu, nội dung và phương pháp giảng dạy. Bảng hỏi gồm 27 câu hỏi chia thành ba phần tương ứng với ba tiêu chí đánh giá.
  • Chọn mẫu: Sinh viên năm thứ hai chuyên ngành kỹ thuật và toàn bộ giảng viên tiếng Anh tại HNIVC.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phân tích định lượng với tỷ lệ phần trăm đồng thuận, so sánh ý kiến giữa sinh viên và giảng viên, kết hợp phân tích định tính từ phản hồi mở và phỏng vấn không chính thức.
  • Thời gian nghiên cứu: Dữ liệu thu thập trong năm học gần nhất, dựa trên quá trình sử dụng giáo trình trong 5 năm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ phù hợp với mục tiêu khóa học

    • 92% sinh viên và 100% giảng viên đồng ý giáo trình giúp củng cố ngữ pháp cơ bản và cung cấp các cấu trúc ngữ pháp mới phù hợp với yêu cầu ESP.
    • 79% sinh viên và 86% giảng viên đánh giá giáo trình trang bị đủ từ vựng và ngôn ngữ chức năng cần thiết cho giao tiếp nghề nghiệp.
    • 90% đồng thuận rằng giáo trình bao gồm đầy đủ bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, trong đó kỹ năng đọc và viết được chú trọng hơn.
  2. Phù hợp với nội dung khóa học

    • 80% sinh viên và 72% giảng viên cho rằng ngữ pháp trong giáo trình đủ để học tập.
    • 69% sinh viên và 58% giảng viên nhận định lượng từ vựng nhiều nhưng phù hợp, tuy nhiên 54% sinh viên cho biết nhiều từ mới chưa quen thuộc.
    • Các kỹ năng đọc hiểu như scanning, skimming được phát triển tốt, 76% sinh viên tự tin với kỹ năng đọc sau khi học.
    • Một số điểm yếu gồm thiếu bài tập luyện tập ngữ pháp, tiêu đề một số bài không chính xác, và thiếu bài tập cho một số cấu trúc ngữ pháp.
  3. Phù hợp với phương pháp giảng dạy

    • Giáo trình kết hợp phương pháp truyền thống và giao tiếp, dựa trên lý thuyết hành vi và nhận thức.
    • Các bài tập đa dạng như điền từ, trả lời câu hỏi, viết câu, thảo luận nhóm được áp dụng.
    • 67% sinh viên và 29% giảng viên cho rằng thời gian làm bài tập chưa đủ.
    • Kỹ thuật dạy học như làm việc cá nhân, nhóm đôi, nhóm nhỏ được hướng dẫn rõ ràng và phù hợp.
  4. Phản hồi từ giảng viên

    • 72% giảng viên cho rằng bài tập ngữ pháp chưa đủ, cần bổ sung thêm.
    • 70% đồng ý nội dung và phương pháp phù hợp với trình độ sinh viên.
    • 90% đề xuất tiếp tục sử dụng giáo trình nhưng cần chỉnh sửa tiêu đề và bổ sung bài tập.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giáo trình EFE đáp ứng khoảng 80% yêu cầu của khóa học ESP tại HNIVC, đặc biệt trong việc cung cấp kiến thức ngữ pháp, từ vựng và phát triển kỹ năng đọc, viết. Tuy nhiên, sự thiếu hụt bài tập luyện tập và một số lỗi về tiêu đề ảnh hưởng đến hiệu quả học tập. Việc tập trung nhiều vào kỹ năng đọc và viết phù hợp với đặc thù ESP, nhưng kỹ năng nghe và nói cần được tăng cường để nâng cao khả năng giao tiếp thực tế.

So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực ESP, việc đánh giá và điều chỉnh giáo trình theo nhu cầu người học là cần thiết để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả. Việc áp dụng mô hình đánh giá của Hutchinson và Waters giúp hệ thống hóa các tiêu chí đánh giá, từ đó đưa ra các đề xuất cải tiến cụ thể. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ đồng thuận của sinh viên và giảng viên về từng tiêu chí, bảng so sánh nội dung bài tập và kỹ năng được phát triển trong giáo trình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Bổ sung bài tập ngữ pháp và luyện tập kỹ năng

    • Tăng số lượng bài tập ngữ pháp đặc biệt các cấu trúc khó như thể bị động của động từ khuyết thiếu.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban biên soạn giáo trình phối hợp giảng viên ESP.
  2. Chỉnh sửa tiêu đề và nội dung bài học

    • Sửa các tiêu đề không chính xác, đảm bảo rõ ràng và phù hợp với nội dung bài học.
    • Thời gian thực hiện: 3 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban biên soạn giáo trình.
  3. Tăng cường kỹ năng nghe và nói trong giáo trình

    • Phát triển các bài tập nghe thực tế và hoạt động giao tiếp nhóm, đóng vai.
    • Thời gian thực hiện: 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Giảng viên ESP và bộ phận đào tạo.
  4. Đào tạo nâng cao năng lực giảng viên ESP

    • Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về kiến thức kỹ thuật và phương pháp giảng dạy ESP.
    • Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm.
    • Chủ thể thực hiện: Nhà trường phối hợp các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành

    • Lợi ích: Nắm bắt phương pháp đánh giá và cải tiến giáo trình, nâng cao hiệu quả giảng dạy.
    • Use case: Áp dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh bài giảng và tài liệu.
  2. Nhà quản lý giáo dục nghề nghiệp

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để lựa chọn và phát triển giáo trình phù hợp với nhu cầu đào tạo.
    • Use case: Xây dựng chính sách đào tạo và đầu tư tài liệu giảng dạy.
  3. Sinh viên chuyên ngành kỹ thuật

    • Lợi ích: Hiểu rõ về mục tiêu và nội dung học tập, từ đó chủ động trong quá trình học.
    • Use case: Sử dụng giáo trình hiệu quả, phát triển kỹ năng nghề nghiệp.
  4. Nhà nghiên cứu và phát triển giáo trình

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình đánh giá và phương pháp nghiên cứu để áp dụng cho các dự án tương tự.
    • Use case: Thiết kế, đánh giá và cải tiến giáo trình ESP trong các lĩnh vực khác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần đánh giá giáo trình tiếng Anh chuyên ngành?
    Đánh giá giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu của giáo trình, đảm bảo phù hợp với nhu cầu học viên và mục tiêu đào tạo, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.

  2. Mô hình đánh giá nào được sử dụng trong nghiên cứu này?
    Mô hình của Hutchinson và Waters (1993) được áp dụng, tập trung vào bốn tiêu chí: đối tượng học viên, mục tiêu, nội dung và phương pháp giảng dạy.

  3. Giáo trình EFE có đáp ứng đầy đủ các kỹ năng tiếng Anh không?
    Giáo trình bao gồm bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết nhưng tập trung nhiều hơn vào đọc và viết, kỹ năng nghe và nói cần được tăng cường.

  4. Những điểm yếu chính của giáo trình EFE là gì?
    Thiếu bài tập luyện tập ngữ pháp, tiêu đề một số bài không chính xác, từ vựng nhiều nhưng chưa quen thuộc với sinh viên, thời gian làm bài tập chưa đủ.

  5. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả sử dụng giáo trình EFE?
    Bổ sung bài tập, chỉnh sửa nội dung, tăng cường kỹ năng nghe nói, đồng thời đào tạo nâng cao năng lực giảng viên ESP để truyền đạt hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Giáo trình “English for Engineering” đáp ứng khoảng 80% yêu cầu khóa học ESP tại HNIVC về mục tiêu, nội dung và phương pháp.
  • Các điểm cần cải tiến gồm bổ sung bài tập ngữ pháp, chỉnh sửa tiêu đề, tăng cường kỹ năng nghe và nói.
  • Phương pháp giảng dạy kết hợp truyền thống và giao tiếp phù hợp với đặc thù ESP và nhu cầu sinh viên.
  • Đào tạo giảng viên ESP chuyên sâu là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giảng dạy.
  • Đề xuất các giải pháp cải tiến cụ thể với lộ trình thực hiện rõ ràng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng giáo trình trong tương lai.

Hành động tiếp theo: Nhà trường và giảng viên cần phối hợp triển khai các đề xuất cải tiến, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để đảm bảo giáo trình luôn phù hợp với nhu cầu đào tạo và phát triển nghề nghiệp của sinh viên.