Tổng quan nghiên cứu
Đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã đóng vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị cơ sở, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và ổn định an ninh trật tự địa phương. Theo Nghị định số 34/2019/NĐ-CP, số lượng người hoạt động không chuyên trách cấp xã được quy định tối đa từ 10 đến 14 người tùy loại xã. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chất lượng đội ngũ này còn nhiều hạn chế do trình độ chuyên môn thấp, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng và môi trường làm việc chưa chuyên nghiệp. Trên địa bàn huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, đội ngũ này có quy mô và cơ cấu đa dạng nhưng chưa phát huy hết tiềm năng do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã tại huyện Xuyên Mộc trong giai đoạn 2021-2022, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động đào tạo, tuyển dụng, sử dụng, đánh giá và quản lý đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ này, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết về quản lý nguồn nhân lực và phát triển đội ngũ cán bộ cơ sở, trong đó tập trung vào:
Lý thuyết chất lượng nguồn nhân lực: Chất lượng đội ngũ được đánh giá qua các tiêu chí phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ chuyên môn, kỹ năng và sức khỏe thể chất, tâm lý. Chất lượng không chỉ là tổng hợp cá nhân mà còn là sự phối hợp, tổ chức khoa học của toàn bộ đội ngũ.
Mô hình nâng cao chất lượng cán bộ: Bao gồm các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, sử dụng, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật và kiểm tra giám sát nhằm hoàn thiện năng lực và phẩm chất cán bộ.
Khái niệm người hoạt động không chuyên trách cấp xã: Là công dân được bố trí làm công việc chuyên môn tại cấp xã nhưng không thường xuyên, không hưởng lương mà chỉ nhận trợ cấp và phụ cấp theo quy định. Họ là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, góp phần thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội tại địa phương.
Các khái niệm chính bao gồm: phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, kỹ năng thực thi nhiệm vụ, sức khỏe thể chất và tâm lý, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ như chế độ chính sách, môi trường làm việc và nhận thức cá nhân.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm đánh giá toàn diện chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Xuyên Mộc.
Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu sơ cấp năm 2022 thông qua khảo sát trực tiếp với 90 người hoạt động không chuyên trách cấp xã và phỏng vấn sâu với 30 cán bộ quản lý cấp xã, cùng số liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật và tài liệu liên quan.
Phương pháp chọn mẫu: Sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích (purposive sampling) để đảm bảo đại diện cho các xã thuộc huyện Xuyên Mộc với quy mô và đặc điểm khác nhau.
Phương pháp phân tích: Áp dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá trình độ, cơ cấu đội ngũ; phân tích nhân tố để xác định các yếu tố ảnh hưởng; phân tích nội dung để xử lý dữ liệu phỏng vấn. Các chỉ tiêu đánh giá bao gồm: trình độ học vấn, chuyên môn, lý luận chính trị, kỹ năng, sức khỏe, thái độ và hiệu quả công việc.
Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp trong năm 2022, xử lý và phân tích dữ liệu trong 6 tháng tiếp theo, hoàn thiện báo cáo và đề xuất giải pháp trong quý cuối năm 2022.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Quy mô và cơ cấu đội ngũ: Huyện Xuyên Mộc có khoảng 12 người hoạt động không chuyên trách cấp xã mỗi xã, phù hợp với quy định pháp luật. Độ tuổi trung bình là 45, trong đó 60% có trình độ học vấn trung cấp trở lên, nhưng chỉ 35% có trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí công tác.
Trình độ và kỹ năng: 70% người được khảo sát có trình độ lý luận chính trị trung cấp hoặc sơ cấp, 65% có kỹ năng tin học và ngoại ngữ hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Chỉ 40% được đào tạo bài bản về nghiệp vụ chuyên môn trong 3 năm gần đây.
Chế độ đãi ngộ và bảo hiểm: 100% người hoạt động không chuyên trách chỉ nhận phụ cấp hàng tháng, không được hưởng lương chính thức và bảo hiểm xã hội bắt buộc. 85% phản ánh mức phụ cấp chưa đủ để đảm bảo cuộc sống, gây tâm lý không an tâm công tác.
Môi trường làm việc và quản lý: 55% người được khảo sát cho biết môi trường làm việc thiếu chuyên nghiệp, quan hệ cấp trên - cấp dưới còn nặng tính hình thức, thiếu sự phối hợp và động viên hiệu quả. Công tác kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên và nghiêm túc.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã tại huyện Xuyên Mộc còn nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn, kỹ năng và chế độ đãi ngộ, tương tự với các nghiên cứu tại các địa phương khác. Việc thiếu chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc và phụ cấp thấp làm giảm động lực làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng thực thi nhiệm vụ. Môi trường làm việc chưa chuyên nghiệp và quản lý chưa hiệu quả cũng là nguyên nhân chính khiến hiệu quả công việc chưa cao.
So sánh với các mô hình quản lý nguồn nhân lực hiện đại, việc đào tạo, bồi dưỡng chưa được chú trọng đúng mức, trong khi đây là yếu tố then chốt nâng cao năng lực đội ngũ. Các biểu đồ phân tích trình độ học vấn, kỹ năng và mức độ hài lòng về chế độ đãi ngộ có thể minh họa rõ nét sự phân bố và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến chất lượng đội ngũ.
Những phát hiện này khẳng định sự cần thiết của các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, hiệu quả.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao chất lượng công tác tuyển dụng và bổ nhiệm: Xây dựng tiêu chuẩn vị trí việc làm rõ ràng, áp dụng phương thức xét tuyển kết hợp thi tuyển phù hợp, đảm bảo tuyển chọn người có trình độ và năng lực đáp ứng yêu cầu công việc. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: UBND huyện và các xã.
Hoàn thiện công tác quy hoạch đội ngũ: Lập kế hoạch quy hoạch dài hạn, xác định lộ trình phát triển và đào tạo cho từng vị trí không chuyên trách, tạo nguồn kế thừa bền vững. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Ban Tổ chức Huyện ủy, UBND huyện.
Cải thiện chế độ đãi ngộ và bảo hiểm xã hội: Đề xuất nâng mức phụ cấp, mở rộng chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người hoạt động không chuyên trách, đảm bảo quyền lợi và tạo động lực công tác. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Sở Nội vụ, Sở Tài chính, UBND tỉnh.
Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ, kỹ năng mềm, lý luận chính trị và tin học; áp dụng hình thức đào tạo trực tuyến kết hợp thực tế. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện, các cơ sở đào tạo.
Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát: Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả công việc định kỳ, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm. Thời gian: 6 tháng đến 1 năm; Chủ thể: UBND các xã, Phòng Nội vụ huyện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lý cấp huyện, xã: Nhận diện thực trạng, yếu tố ảnh hưởng và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách để áp dụng trong công tác quản lý, quy hoạch và đào tạo.
Nhà hoạch định chính sách: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng, điều chỉnh chính sách về chế độ, phụ cấp, bảo hiểm xã hội và đào tạo cho đội ngũ cán bộ không chuyên trách cấp xã.
Các tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ: Tham khảo nội dung, phương pháp đào tạo phù hợp với đặc thù đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo.
Các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý nhà nước, quản lý kinh tế: Tài liệu tham khảo về quản lý nguồn nhân lực cấp cơ sở, đặc biệt là đội ngũ cán bộ không chuyên trách, phục vụ nghiên cứu và học tập.
Câu hỏi thường gặp
Người hoạt động không chuyên trách cấp xã là ai?
Là công dân được bố trí làm công việc chuyên môn tại cấp xã nhưng không thường xuyên, không hưởng lương mà chỉ nhận trợ cấp và phụ cấp theo quy định, giúp cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể giải quyết công việc ở cơ sở.Chế độ phụ cấp hiện nay có đáp ứng nhu cầu của người hoạt động không chuyên trách không?
Phần lớn người hoạt động không chuyên trách cho rằng mức phụ cấp hiện tại chưa đủ để đảm bảo cuộc sống, gây tâm lý không an tâm công tác, ảnh hưởng đến chất lượng công việc.Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách?
Trình độ chuyên môn, kỹ năng thực thi nhiệm vụ và chế độ đãi ngộ là những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hiệu quả công việc của đội ngũ này.Làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã?
Thông qua các giải pháp đồng bộ như nâng cao công tác tuyển dụng, quy hoạch, cải thiện chế độ đãi ngộ, đổi mới đào tạo bồi dưỡng và tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát.Vai trò của người hoạt động không chuyên trách cấp xã trong hệ thống chính trị cơ sở là gì?
Họ là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, tham gia tuyên truyền, vận động, giải quyết các vấn đề của người dân, góp phần xây dựng chính quyền địa phương vững mạnh và phát triển kinh tế - xã hội.
Kết luận
- Đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã tại huyện Xuyên Mộc có quy mô phù hợp nhưng còn hạn chế về trình độ chuyên môn, kỹ năng và chế độ đãi ngộ.
- Chế độ phụ cấp thấp và thiếu bảo hiểm xã hội bắt buộc là nguyên nhân chính gây tâm lý không an tâm công tác.
- Môi trường làm việc chưa chuyên nghiệp và quản lý chưa hiệu quả ảnh hưởng đến chất lượng thực thi nhiệm vụ.
- Cần triển khai đồng bộ các giải pháp về tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, cải thiện chế độ và quản lý để nâng cao chất lượng đội ngũ.
- Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cấp quản lý, nhà hoạch định chính sách và tổ chức đào tạo áp dụng, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh.
Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp.
Call to action: Các cơ quan quản lý và tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã, góp phần phát triển bền vững địa phương.