Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam, với gần 78.000 doanh nghiệp và khoảng 4 triệu lao động theo báo cáo của Tổng Hội Xây dựng năm 2017. Tuy nhiên, chất lượng nguồn nhân lực (NNL) trong ngành này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường, đặc biệt là đội ngũ lao động gián tiếp – lực lượng hỗ trợ thiết yếu cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, một trong top 10 doanh nghiệp xây dựng hàng đầu Việt Nam, với trung bình gần 100 công trình mỗi năm, đang đối mặt với thách thức nâng cao chất lượng đội ngũ lao động gián tiếp để tăng sức cạnh tranh và phát triển bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ lao động gián tiếp tại Công ty Hòa Bình trong giai đoạn 2016-2019, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đến năm 2025. Nghiên cứu tập trung phân tích các tiêu chí thể lực, trí lực, tâm lực và cơ cấu lao động gián tiếp, đồng thời đánh giá các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, bố trí sử dụng lao động, chính sách khám sức khỏe định kỳ, kích thích vật chất và tinh thần, cũng như xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản trị nhân lực tại doanh nghiệp xây dựng, góp phần nâng cao năng suất lao động, chất lượng công trình và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về nguồn nhân lực và quản trị nhân sự, trong đó:

  • Lý thuyết chất lượng nguồn nhân lực: Chất lượng NNL được đánh giá qua các yếu tố thể lực, trí lực, tâm lực và cơ cấu nhân lực. Thể lực bao gồm sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội; trí lực thể hiện qua trình độ học vấn, chuyên môn kỹ thuật và kỹ năng phụ trợ; tâm lực liên quan đến thái độ, ý thức và phẩm chất đạo đức; cơ cấu nhân lực phản ánh sự phân bổ hợp lý về trình độ và kỹ năng trong tổ chức.

  • Mô hình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Bao gồm các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, sắp xếp, bố trí lao động, chăm sóc sức khỏe, kích thích vật chất và tinh thần, cùng xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm phát triển toàn diện đội ngũ lao động.

Các khái niệm chính gồm: lao động gián tiếp (nhóm lao động không trực tiếp sản xuất nhưng hỗ trợ quản lý, kỹ thuật, hành chính), tiêu chí đánh giá chất lượng lao động gián tiếp (thể lực, trí lực, tâm lực, cơ cấu), và các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ Phòng Nhân sự, Kế toán, Tài chính của Công ty Hòa Bình, các tài liệu chuyên ngành, báo cáo ngành xây dựng, cùng các ý kiến từ hội thảo chuyên môn. Dữ liệu chính được sử dụng là số liệu giai đoạn 2016-2019.

  • Phương pháp thu thập số liệu: Phương pháp điều tra xã hội học qua bảng hỏi được phát cho 120 cán bộ nhân viên lao động gián tiếp tại trụ sở chính, với tỷ lệ thu hồi 100%. Phương pháp quan sát trực tiếp tại nơi làm việc cũng được áp dụng để đánh giá kỹ năng, thái độ và tác phong lao động.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá biến động chất lượng lao động qua các năm và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành. Phương pháp thống kê mô tả và tổng hợp dữ liệu được thực hiện qua phần mềm Microsoft Excel, trình bày dưới dạng bảng biểu và sơ đồ để minh họa các chỉ số về thể lực, trí lực, tâm lực và cơ cấu lao động.

  • Quy mô mẫu: 120 phiếu khảo sát gồm 20 phiếu dành cho lao động quản lý và 100 phiếu cho nhân viên khối lao động gián tiếp, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thể lực của lao động gián tiếp: Tỷ lệ lao động gián tiếp có sức khỏe loại "Rất khỏe" và "Khỏe" chiếm khoảng 75% trong giai đoạn 2016-2018, tuy nhiên vẫn còn 10% lao động thuộc nhóm "Trung bình" và "Yếu", ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và sự liên tục trong hoạt động của công ty.

  2. Trí lực và trình độ chuyên môn: Tỷ lệ lao động gián tiếp đã qua đào tạo đạt khoảng 85%, trong đó lao động có trình độ đại học trở lên chiếm 60%, cao đẳng 20%, còn lại là trung cấp và sơ cấp. Tỷ lệ lao động phải đào tạo lại sau tuyển dụng chiếm khoảng 15%, cho thấy công tác tuyển dụng và đào tạo còn tồn tại hạn chế.

  3. Tâm lực và thái độ lao động: Qua khảo sát, 70% người lao động đánh giá cao môi trường làm việc và chính sách đãi ngộ, tuy nhiên vẫn còn khoảng 20% phản ánh về tác phong làm việc chưa chuyên nghiệp, ý thức kỷ luật chưa cao, ảnh hưởng đến hiệu quả phối hợp công việc.

  4. Cơ cấu lao động gián tiếp: Cơ cấu lao động theo trình độ và chuyên môn chưa hoàn toàn hợp lý, với tỷ lệ lao động có kỹ năng mềm và ngoại ngữ còn thấp, chưa đáp ứng tốt yêu cầu hội nhập và phát triển công nghệ mới trong ngành xây dựng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy thể lực và trí lực của đội ngũ lao động gián tiếp tại Công ty Hòa Bình đã có sự cải thiện đáng kể trong giai đoạn nghiên cứu, phản ánh qua tỷ lệ sức khỏe tốt và trình độ đào tạo ngày càng nâng cao. Tuy nhiên, tâm lực – yếu tố liên quan đến thái độ và ý thức làm việc – vẫn còn là điểm yếu cần khắc phục để nâng cao hiệu quả công việc và sự gắn bó của người lao động.

So sánh với các doanh nghiệp xây dựng lớn khác như Công ty CP Xây dựng 1 Cofico và Tập đoàn Vingroup, Hòa Bình còn hạn chế trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp và chính sách kích thích tinh thần lao động. Các doanh nghiệp này đã áp dụng thành công các chương trình đào tạo bài bản, chính sách đãi ngộ cạnh tranh và hoạt động thể thao, văn hóa phong phú nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố sức khỏe lao động gián tiếp theo các nhóm loại sức khỏe, bảng tỷ lệ trình độ đào tạo và biểu đồ đánh giá thái độ lao động qua khảo sát, giúp minh họa rõ nét các mặt mạnh và hạn chế hiện tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyển dụng chất lượng cao: Áp dụng quy trình tuyển dụng chặt chẽ, dựa trên phân tích công việc và tiêu chuẩn năng lực rõ ràng, nhằm giảm tỷ lệ lao động phải đào tạo lại. Thời gian thực hiện: 2020-2022. Chủ thể: Phòng Nhân sự phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Đẩy mạnh đào tạo và phát triển kỹ năng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng mềm, ngoại ngữ và kỹ năng công nghệ mới định kỳ hàng năm, nâng cao trình độ trí lực và khả năng hội nhập quốc tế. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Phòng Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực.

  3. Cải thiện chính sách đãi ngộ và kích thích tinh thần: Xây dựng hệ thống lương thưởng minh bạch, kịp thời, kết hợp các hoạt động văn hóa, thể thao, tạo môi trường làm việc thân thiện, tăng sự gắn bó và tâm lực lao động. Thời gian: 2020-2023. Chủ thể: Ban Lãnh đạo và Phòng Nhân sự.

  4. Tăng cường chăm sóc sức khỏe và nâng cao thể lực: Tổ chức khám sức khỏe định kỳ đầy đủ, xây dựng các chương trình thể dục thể thao phù hợp, giảm thiểu gián đoạn công việc do sức khỏe yếu. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng Y tế và Ban Chấp hành Công đoàn.

  5. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh: Đẩy mạnh truyền thông nội bộ, tổ chức các hoạt động gắn kết nhân viên, xây dựng chuẩn mực đạo đức và tác phong công nghiệp, nâng cao ý thức kỷ luật và trách nhiệm. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Ban Lãnh đạo, Phòng Truyền thông và Công đoàn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng lao động gián tiếp, từ đó xây dựng chiến lược nhân sự phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Phòng nhân sự và quản trị nhân lực: Áp dụng các tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực và các giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng, đào tạo, bố trí lao động, chính sách đãi ngộ và chăm sóc sức khỏe.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị nhân lực, xây dựng: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản trị nguồn nhân lực trong ngành xây dựng.

  4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn nhân sự: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình đào tạo, tư vấn chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp với đặc thù ngành xây dựng và yêu cầu hội nhập quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần tập trung nâng cao chất lượng lao động gián tiếp trong ngành xây dựng?
    Lao động gián tiếp đóng vai trò hỗ trợ quản lý, kỹ thuật và hành chính, đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra hiệu quả. Nâng cao chất lượng đội ngũ này giúp tăng năng suất, giảm sai sót và nâng cao chất lượng công trình.

  2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng lao động gián tiếp gồm những gì?
    Bao gồm thể lực (sức khỏe thể chất, tinh thần), trí lực (trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng), tâm lực (thái độ, ý thức, phẩm chất đạo đức) và cơ cấu nhân lực (phân bổ trình độ, kỹ năng phù hợp).

  3. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá thực trạng chất lượng lao động gián tiếp tại Công ty Hòa Bình?
    Kết hợp điều tra xã hội học qua bảng hỏi với 120 mẫu, quan sát trực tiếp tại nơi làm việc, phân tích số liệu thống kê mô tả và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng lao động gián tiếp?
    Tăng cường tuyển dụng chất lượng, đào tạo kỹ năng chuyên môn và mềm, cải thiện chính sách đãi ngộ, chăm sóc sức khỏe định kỳ, xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh.

  5. Làm thế nào để đo lường hiệu quả của các giải pháp nâng cao chất lượng lao động?
    Thông qua các chỉ số như tỷ lệ sức khỏe tốt, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo, mức độ hài lòng về môi trường làm việc, tỷ lệ giữ chân nhân viên, năng suất lao động và chất lượng công trình được cải thiện.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ lao động gián tiếp dựa trên thể lực, trí lực, tâm lực và cơ cấu nhân lực, làm cơ sở cho đánh giá và quản trị nhân lực tại Công ty Hòa Bình.
  • Thực trạng cho thấy thể lực và trí lực của lao động gián tiếp đã được cải thiện, nhưng tâm lực và cơ cấu nhân lực còn nhiều hạn chế cần khắc phục.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tuyển dụng, đào tạo, chính sách đãi ngộ, chăm sóc sức khỏe và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm nâng cao toàn diện chất lượng nguồn nhân lực.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ Công ty Hòa Bình phát triển đội ngũ lao động gián tiếp đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững đến năm 2025.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp để đạt mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đội ngũ lao động gián tiếp, góp phần xây dựng Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình trở thành doanh nghiệp xây dựng hàng đầu Việt Nam và khu vực!