I. Tổng quan về Chất lượng Dịch vụ Thông tin tại ĐHQGHN
Trung tâm Thông tin - Thư viện (TTTV) Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp nguồn lực thông tin cho cán bộ, giảng viên, sinh viên. Với mục tiêu phục vụ tối đa nhu cầu thông tin khoa học và dịch vụ thư viện, TTTV không ngừng cải tiến. Năm 1997, TTTV ĐHQGHN được thành lập trên cơ sở hợp nhất các thư viện thành viên. Trung tâm là đơn vị sự nghiệp trực thuộc ĐHQGHN, có tư cách pháp nhân và con dấu riêng. Mục tiêu chính là tổ chức, quản lý và cung cấp thông tin, tài liệu. Việc nắm bắt chủ trương, kế hoạch phát triển của ĐHQGHN, cùng với nhận thức về xu thế phát triển của ngành thông tin - thư viện, đã định hướng đúng đắn cho sự phát triển của TTTV. Đó là củng cố, hoàn thiện các phương pháp xử lý nghiệp vụ và phục vụ truyền thống, đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin.
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của TTTV ĐHQGHN
TTTV ĐHQGHN được thành lập năm 1997. Khu nhà 7 tầng tại Cầu Giấy được tiếp nhận năm 1999, và TTTV đã nhanh chóng thiết lập hệ thống phòng phục vụ bạn đọc tại các khu làm việc, học tập và ký túc xá của ĐHQGHN. TTTV luôn chú trọng đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ. Các khóa đào tạo đã giúp nâng cao kiến thức chuyên ngành, rèn luyện kỹ năng và tay nghề, cũng như tiếp cận và áp dụng các quy trình, nguyên tắc, phương pháp mới đạt chuẩn về thông tin- thư viện và tin học hóa trong các khâu nghiệp vụ và phục vụ bạn đọc.
1.2. Vai trò của Trung tâm Thông tin Thư viện trong ĐHQGHN
TTTV đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ thư viện chất lượng cao cho cộng đồng ĐHQGHN. Trung tâm cung cấp các nguồn tài liệu phong phú, đa dạng, bao gồm sách, báo, tạp chí, tài liệu điện tử và các nguồn lực thông tin khác. Ngoài ra, TTTV còn cung cấp các dịch vụ trực tuyến như truy cập cơ sở dữ liệu, tìm kiếm thông tin và hỗ trợ nghiên cứu.
II. Thách thức trong Nâng cao Chất lượng Dịch vụ Thư viện hiện nay
Mặc dù có những thành tựu đáng kể, TTTV ĐHQGHN vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin đòi hỏi TTTV phải liên tục cập nhật và đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dùng. Việc đánh giá dịch vụ một cách khách quan và hiệu quả cũng là một vấn đề cần được quan tâm. Hơn nữa, việc thu hút và duy trì người dùng thư viện trong bối cảnh cạnh tranh với các nguồn thông tin trực tuyến khác đòi hỏi TTTV phải có những chiến lược sáng tạo và hiệu quả. Theo luận văn của Nguyễn Thị Thu Phượng, vấn đề khảo sát và nghiên cứu hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin của TTTV phục vụ đào tạo theo phương thức tín chỉ vẫn chưa được thực hiện.
2.1. Đòi hỏi về chuyển đổi số thư viện và ứng dụng công nghệ mới
Sự phát triển của internet và các thiết bị di động đã tạo ra một cuộc cách mạng trong cách thức truy cập thông tin. TTTV cần phải tận dụng các ứng dụng công nghệ thông tin mới để cung cấp dịch vụ trực tuyến tiện lợi và dễ dàng truy cập cho người dùng. Điều này bao gồm việc xây dựng các cơ sở dữ liệu số, phát triển các ứng dụng di động và cung cấp các dịch vụ tư vấn trực tuyến.
2.2. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả dịch vụ và đáp ứng nhu cầu thông tin
Việc đánh giá dịch vụ là rất quan trọng để đảm bảo rằng TTTV đang đáp ứng nhu cầu của người dùng thư viện. Cần phải có các phương pháp đánh giá dịch vụ khách quan và toàn diện, bao gồm việc thu thập phản hồi từ người dùng, phân tích dữ liệu sử dụng thư viện và so sánh với các tiêu chuẩn quốc tế. Từ đó, TTTV có thể xác định được những điểm mạnh và điểm yếu của mình và có những điều chỉnh phù hợp.
2.3. Thúc đẩy văn hóa đọc và thu hút người dùng thư viện
Trong bối cảnh cạnh tranh với các nguồn thông tin trực tuyến khác, TTTV cần phải có những chiến lược để thu hút và duy trì người dùng thư viện. Điều này bao gồm việc tổ chức các sự kiện văn hóa, các buổi nói chuyện của các tác giả nổi tiếng và các hoạt động khuyến đọc khác. Ngoài ra, TTTV cũng cần phải tạo ra một môi trường thân thiện và hấp dẫn để người dùng cảm thấy thoải mái và muốn đến thư viện.
III. Phương pháp Cải tiến Dịch vụ Thông tin tại TTTV ĐHQGHN
Để cải tiến dịch vụ một cách hiệu quả, TTTV ĐHQGHN cần áp dụng một loạt các phương pháp đồng bộ. Phát triển nguồn tin và nguồn lực thông tin là yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện các sản phẩm thông tin - thư viện hiện có và tổ chức xây dựng các sản phẩm mới có giá trị thông tin cao cũng rất quan trọng. Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ thông tin - thư viện, nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ và phát triển hạ tầng cơ sở thông tin cũng là những yếu tố không thể thiếu. Cuối cùng, việc đào tạo đội ngũ người dùng tin sử dụng sản phẩm và dịch vụ thông tin, cũng như hợp tác, chia sẻ nguồn lực thông tin trong và ngoài nước, sẽ giúp TTTV nâng cao chất lượng dịch vụ một cách bền vững.
3.1. Phát triển Nguồn lực Thông tin số và truyền thống
TTTV cần tập trung vào việc bổ sung và phát triển nguồn tin số, bao gồm việc mua bản quyền truy cập các cơ sở dữ liệu khoa học uy tín, số hóa các tài liệu quý hiếm và xây dựng các bộ sưu tập số đặc thù. Đồng thời, cũng cần duy trì và phát triển nguồn lực thông tin truyền thống, bao gồm sách, báo, tạp chí và các tài liệu in khác.
3.2. Nâng cao Chất lượng Dịch vụ Trực tuyến và hỗ trợ người dùng
TTTV cần nâng cao chất lượng dịch vụ trực tuyến bằng cách cải thiện giao diện trang web, tăng tốc độ truy cập và cung cấp các công cụ tìm kiếm thông tin hiệu quả. Đồng thời, cũng cần tăng cường hỗ trợ người dùng bằng cách cung cấp các hướng dẫn sử dụng thư viện, các buổi tập huấn về kỹ năng tìm kiếm thông tin và các dịch vụ tư vấn trực tuyến.
3.3. Tăng cường Hợp tác Thư viện và chia sẻ tài nguyên
TTTV cần tăng cường hợp tác thư viện với các thư viện khác trong và ngoài nước để chia sẻ tài nguyên và kinh nghiệm. Điều này có thể bao gồm việc tham gia vào các liên minh thư viện, chia sẻ tài liệu thông qua hệ thống mượn liên thư viện và tổ chức các hội thảo, hội nghị chuyên ngành.
IV. Ứng dụng Công nghệ Thông tin để Phát triển Dịch vụ Số
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin mang đến cơ hội lớn để phát triển dịch vụ số tại TTTV ĐHQGHN. Việc triển khai các hệ thống quản lý thư viện hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong tìm kiếm thông tin và cung cấp các dịch vụ trực tuyến cá nhân hóa là những bước đi quan trọng. Ngoài ra, việc xây dựng các phòng học tập số, trang bị các thiết bị hiện đại và cung cấp kết nối internet tốc độ cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng thư viện trong việc học tập và nghiên cứu.
4.1. Ứng dụng AI để Cá nhân hóa Dịch vụ Thư viện
AI có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu về thói quen sử dụng thư viện của người dùng và cung cấp các đề xuất tài liệu và dịch vụ phù hợp với nhu cầu của từng cá nhân. Ví dụ, hệ thống có thể đề xuất các cuốn sách dựa trên lịch sử mượn của người dùng, hoặc cung cấp thông tin về các sự kiện văn hóa liên quan đến sở thích của người dùng.
4.2. Xây dựng Hệ thống Quản lý Thư viện thông minh và hiệu quả
Việc triển khai một hệ thống quản lý thư viện hiện đại sẽ giúp TTTV tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, cải thiện hiệu quả quản lý tài liệu và cung cấp các dịch vụ trực tuyến tiện lợi cho người dùng. Hệ thống này nên tích hợp các chức năng như quản lý tài liệu, quản lý mượn trả, quản lý người dùng và thống kê báo cáo.
4.3. Phát triển các Dịch vụ Số mới dựa trên nền tảng di động
TTTV cần phát triển các dịch vụ số mới dựa trên nền tảng di động để đáp ứng nhu cầu của người dùng trong thời đại số. Điều này có thể bao gồm việc xây dựng các ứng dụng di động cho phép người dùng tìm kiếm tài liệu, mượn trả sách, truy cập cơ sở dữ liệu và tham gia các khóa học trực tuyến.
V. Nâng cao Chất lượng đội ngũ Cán bộ Thông tin Thư viện
Đội ngũ cán bộ thông tin thư viện đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dịch vụ thông tin chất lượng cao. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cần được thực hiện thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, cũng như tạo điều kiện để cán bộ tham gia các hội thảo, hội nghị chuyên ngành. Ngoài ra, việc khuyến khích cán bộ học tập nâng cao trình độ ngoại ngữ và công nghệ thông tin cũng rất quan trọng.
5.1. Đào tạo Kỹ năng Tìm kiếm Thông tin và tư vấn cho Người dùng
Cán bộ cần được trang bị kỹ năng tìm kiếm thông tin hiệu quả để có thể hỗ trợ người dùng tìm kiếm các tài liệu và nguồn tin phù hợp với nhu cầu của họ. Đồng thời, cũng cần được đào tạo về kỹ năng giao tiếp và tư vấn để có thể cung cấp các dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp cho người dùng.
5.2. Bồi dưỡng Nghiệp vụ Thư viện Số và Chuyển đổi Số
Cán bộ cần được bồi dưỡng về các kiến thức và kỹ năng liên quan đến thư viện số và chuyển đổi số để có thể quản lý và vận hành các dịch vụ trực tuyến một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc học về các công nghệ mới, các tiêu chuẩn metadata và các phương pháp bảo tồn tài liệu số.
5.3. Phát triển Kỹ năng Quản lý Nguồn lực Thông tin và Dịch vụ Thư viện
Cán bộ cần được phát triển các kỹ năng quản lý nguồn lực thông tin và dịch vụ thư viện để có thể quản lý tài chính, quản lý nhân sự và quản lý các dự án một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc học về các nguyên tắc quản lý, các kỹ năng lãnh đạo và các phương pháp đánh giá hiệu quả công việc.
VI. Kết luận và Định hướng Phát triển Dịch vụ Thông tin tương lai
Việc nâng cao chất lượng dịch vụ thông tin tại TTTV ĐHQGHN là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự nỗ lực của toàn thể cán bộ. Bằng cách áp dụng các phương pháp cải tiến dịch vụ, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, TTTV có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dùng và đóng góp vào sự phát triển của ĐHQGHN. Theo Nguyễn Thị Thu Phượng, TTTV luôn đi đầu trong việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông tin nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng, đặc biệt là trong bối cảnh đào tạo theo tín chỉ.
6.1. Phát triển Dịch vụ Thông tin dựa trên Nhu cầu Thông tin của Người dùng
TTTV cần liên tục thu thập và phân tích thông tin về nhu cầu thông tin của người dùng để có thể phát triển các dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu của họ. Điều này có thể được thực hiện thông qua các cuộc khảo sát, phỏng vấn và phân tích dữ liệu sử dụng thư viện.
6.2. Hướng tới Thư viện Thông minh và Dịch vụ Cá nhân hóa
TTTV cần hướng tới việc xây dựng một thư viện thông minh với các dịch vụ cá nhân hóa dựa trên công nghệ thông tin. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng AI để đề xuất tài liệu, cung cấp các dịch vụ tư vấn trực tuyến và tạo ra một môi trường học tập tương tác.
6.3. Xây dựng Mối quan hệ bền vững với Cộng đồng và Đối tác
TTTV cần xây dựng mối quan hệ bền vững với cộng đồng và đối tác để có thể cung cấp các dịch vụ tốt nhất cho người dùng. Điều này có thể bao gồm việc hợp tác với các trường đại học, các tổ chức nghiên cứu và các doanh nghiệp để chia sẻ tài nguyên và kinh nghiệm.
