I. Giới thiệu
Nghiên cứu này tập trung vào mối quan hệ giữa FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài), nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam trong giai đoạn 1986-2018. Mục tiêu chính là đánh giá tác động của FDI và nhập khẩu đến tăng trưởng GDP. Các lý thuyết nền tảng cho thấy FDI có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua việc chuyển giao công nghệ và cải thiện năng suất. Tuy nhiên, cũng có những quan điểm cho rằng FDI có thể gây ra tác động ngược chiều, làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước. Nghiên cứu sử dụng phương pháp ARDL để kiểm tra mối quan hệ đồng liên kết giữa các biến số. Kết quả cho thấy có sự hiện diện của mối quan hệ dài hạn giữa FDI, nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế.
II. Khung lý thuyết
Khung lý thuyết của nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về tăng trưởng kinh tế và FDI. Theo lý thuyết tân cổ điển, FDI được xem là giải pháp để lấp đầy lỗ hổng đầu tư ở các quốc gia đang phát triển. Các nghiên cứu cho thấy FDI không chỉ cung cấp vốn mà còn chuyển giao công nghệ, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Lý thuyết tăng trưởng nội sinh nhấn mạnh vai trò của FDI trong việc phát triển nguồn nhân lực và cải thiện năng suất. Tuy nhiên, cũng có những nghiên cứu chỉ ra rằng FDI có thể gây ra hiệu ứng lấn át, làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước. Do đó, cần có các nghiên cứu thực nghiệm để làm rõ mối quan hệ này.
III. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu vĩ mô hàng năm từ 1986 đến 2018 để phân tích mối quan hệ giữa FDI, nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế. Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên phương pháp ARDL, cho phép kiểm tra mối quan hệ đồng liên kết giữa các biến. Dữ liệu được thu thập từ Ngân hàng Thế giới và bao gồm các biến như GDP thực bình quân đầu người, dòng vốn FDI ròng và tổng dân số. Phương pháp kiểm định nhân quả Toda-Yamamoto cũng được áp dụng để xác định hướng tác động giữa các biến. Kết quả cho thấy có sự tương tác phức tạp giữa FDI, nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế.
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng có mối quan hệ đồng liên kết dài hạn giữa FDI, nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam. Cụ thể, FDI có tác động tích cực đến tăng trưởng GDP, tuy nhiên, cũng có bằng chứng cho thấy FDI có thể kìm hãm tăng trưởng kinh tế trong một số trường hợp. Các cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997 và 2008 chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, cho thấy khả năng phục hồi nhanh chóng của nền kinh tế. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của nhập khẩu trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đặc biệt trong việc cung cấp công nghệ và nguyên liệu cho sản xuất.
V. Kết luận
Nghiên cứu khẳng định mối quan hệ phức tạp giữa FDI, nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam trong giai đoạn 1986-2018. Kết quả cho thấy FDI có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhưng cũng cần xem xét các yếu tố khác như chất lượng nguồn nhân lực và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước. Chính phủ cần tiếp tục thực hiện các chính sách khuyến khích FDI và cải thiện môi trường kinh doanh để tối ưu hóa lợi ích từ FDI và nhập khẩu. Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về tác động của FDI và nhập khẩu đến tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.
