Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ môi trường và cân bằng sinh thái quốc gia. Theo ước tính, ngành xây dựng toàn cầu tăng trưởng khoảng 4,5% mỗi năm, với các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ. Tại Việt Nam, lĩnh vực xây dựng dân dụng, công nghiệp và cơ sở hạ tầng đang phát triển mạnh mẽ, với các dự án lớn như Vinhome Tân Cảng, Samsung CE Complex và nhiều dự án FDI khác. Riêng tỉnh Vĩnh Phúc, 6 tháng đầu năm 2017, tổng vốn đầu tư phát triển đạt 11.206 tỷ đồng, tăng 10,35% so với cùng kỳ, trong đó vốn FDI chiếm 25,42%. Tuy nhiên, chất lượng công trình xây dựng vẫn còn nhiều tồn tại, gây thiệt hại lớn về kinh tế và xã hội.

Vấn đề quản lý chất lượng thi công xây dựng trở nên cấp thiết nhằm đảm bảo an toàn, bền vững và hiệu quả kinh tế của công trình. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng hệ thống quản lý chất lượng thi công phù hợp cho Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc, nhằm nâng cao năng lực quản lý và chất lượng công trình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào quản lý chất lượng thi công xây lắp tại công ty trong giai đoạn 2015-2020. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho các nhà quản lý doanh nghiệp xây dựng, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng công trình xây dựng tại các doanh nghiệp có quy mô tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Chu trình Deming (PDCA): Bao gồm bốn bước Hoạch định (Plan), Thực hiện (Do), Kiểm tra (Check), và Điều chỉnh (Action), giúp cải tiến liên tục chất lượng trong quá trình thi công xây dựng.
  • Tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Là bộ tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng, nhấn mạnh việc xây dựng chính sách chất lượng, hoạch định quy trình, kiểm soát và cải tiến hệ thống nhằm đáp ứng yêu cầu khách hàng.
  • Nguyên tắc quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Đề cao sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong tổ chức, tập trung vào khách hàng và cải tiến liên tục để đạt thành công bền vững.
  • Các khái niệm chính bao gồm: chất lượng công trình xây dựng, quản lý chất lượng thi công, hệ thống quản lý chất lượng, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình (chủ quan và khách quan), và các chức năng quản lý chất lượng (hoạch định, tổ chức, kiểm tra, cải tiến).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập tài liệu từ các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn ISO, báo cáo ngành xây dựng, số liệu thực tế tại Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc.
  • Phương pháp phân tích: Đánh giá mô hình quản lý chất lượng hiện tại của công ty, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công, so sánh với các tiêu chuẩn quốc tế và thực tiễn ngành.
  • Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Thu thập ý kiến từ các cán bộ quản lý, kỹ sư xây dựng và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý chất lượng xây dựng để hoàn thiện hệ thống quản lý.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2015-2017, tập trung vào đánh giá thực trạng và xây dựng hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với điều kiện của công ty.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các dự án thi công của công ty trong giai đoạn trên, với phương pháp chọn mẫu theo tiêu chí đại diện cho các loại công trình dân dụng, giao thông và thủy lợi. Phương pháp phân tích dữ liệu chủ yếu là phân tích định tính kết hợp với thống kê mô tả các chỉ số chất lượng công trình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý chất lượng thi công tại công ty còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 30% dự án chưa xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đầy đủ theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008, dẫn đến các sai sót kỹ thuật và tiến độ thi công bị ảnh hưởng.

  2. Ảnh hưởng của yếu tố con người và thiết bị đến chất lượng công trình: Đội ngũ cán bộ kỹ thuật có trình độ chuyên môn chưa đồng đều, chỉ khoảng 60% nhân viên có chứng chỉ đào tạo quản lý chất lượng. Thiết bị thi công còn lạc hậu chiếm khoảng 40% tổng số thiết bị, ảnh hưởng đến hiệu quả thi công và chất lượng sản phẩm.

  3. Chính sách và mục tiêu chất lượng chưa được cụ thể hóa rõ ràng: Công ty mới chỉ xây dựng chính sách chất lượng chung chung, chưa có mục tiêu định lượng cụ thể cho từng dự án, làm giảm hiệu quả kiểm soát và cải tiến chất lượng.

  4. Hệ thống quản lý chất lượng được đề xuất giúp cải thiện hiệu quả thi công: Việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001:2008 với các quy trình kiểm soát chặt chẽ, phân công trách nhiệm rõ ràng và đào tạo nhân sự bài bản dự kiến sẽ nâng cao tỷ lệ công trình đạt chuẩn lên trên 85% trong vòng 2 năm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do công ty chưa xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ, thiếu sự phối hợp giữa các bộ phận và chưa chú trọng đào tạo nhân sự. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại Việt Nam và quốc tế, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ.

Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2008 không chỉ giúp công ty nâng cao chất lượng công trình mà còn tạo dựng uy tín trên thị trường, tăng khả năng cạnh tranh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ công trình đạt chuẩn trước và sau khi áp dụng hệ thống quản lý, bảng phân tích năng lực nhân sự và thiết bị thi công, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả của giải pháp đề xuất.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Thiết lập chính sách chất lượng cụ thể, mục tiêu định lượng cho từng dự án, quy trình kiểm soát chất lượng rõ ràng. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do Ban lãnh đạo công ty chủ trì.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực nhân sự quản lý chất lượng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng, kỹ thuật thi công và tiêu chuẩn ISO cho cán bộ kỹ thuật và công nhân. Mục tiêu đạt 90% nhân viên được đào tạo trong 18 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  3. Đầu tư nâng cấp thiết bị thi công hiện đại: Thay thế hoặc bảo dưỡng các thiết bị lạc hậu, áp dụng công nghệ thi công tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng công trình. Kế hoạch đầu tư trong 24 tháng, do phòng kỹ thuật và tài chính phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường giám sát, kiểm tra chất lượng thi công: Thiết lập quy trình giám sát chặt chẽ, phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phận, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tiến độ và chất lượng. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng quản lý dự án và phòng kỹ thuật đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả để nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Chuyên gia tư vấn và giám sát xây dựng: Sử dụng các mô hình và quy trình quản lý chất lượng được đề xuất để cải thiện công tác giám sát và tư vấn kỹ thuật.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Áp dụng các khuyến nghị để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001:2008 có phù hợp với doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ không?
    Có, ISO 9001:2008 được thiết kế linh hoạt, có thể áp dụng cho mọi quy mô doanh nghiệp, giúp cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng công trình xây dựng?
    Yếu tố chủ quan như năng lực nhà thầu, trình độ nhân sự, thiết bị thi công và yếu tố khách quan như điều kiện địa chất, khí hậu, quy chuẩn kỹ thuật đều ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng công trình.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý chất lượng sau khi triển khai?
    Có thể sử dụng các chỉ số như tỷ lệ công trình đạt chuẩn, mức độ hài lòng của khách hàng, giảm thiểu sai sót kỹ thuật và tiến độ thi công để đánh giá hiệu quả.

  4. Công tác đào tạo nhân sự quản lý chất lượng cần tập trung vào những nội dung gì?
    Đào tạo về tiêu chuẩn ISO, kỹ thuật thi công, quy trình kiểm soát chất lượng, kỹ năng giám sát và cải tiến liên tục là những nội dung trọng tâm.

  5. Làm sao để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận trong quản lý chất lượng thi công?
    Thiết lập cơ cấu tổ chức rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể, sử dụng công cụ quản lý dự án và tổ chức các cuộc họp định kỳ để trao đổi thông tin và giải quyết vấn đề kịp thời.

Kết luận

  • Quản lý chất lượng thi công xây dựng là yếu tố quyết định chất lượng công trình và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp xây dựng.
  • Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 giúp nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng công trình.
  • Đào tạo nhân sự và đầu tư thiết bị hiện đại là những giải pháp then chốt để cải thiện chất lượng thi công.
  • Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc có tiềm năng phát triển mạnh mẽ khi triển khai hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ.
  • Các bước tiếp theo bao gồm hoàn thiện hệ thống quản lý, triển khai đào tạo và giám sát thực hiện, nhằm đạt mục tiêu nâng cao chất lượng công trình trong giai đoạn 2018-2020.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng hệ thống quản lý chất lượng thi công hiệu quả, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và ngành xây dựng Việt Nam!