Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển không ngừng của nền kinh tế Việt Nam, các doanh nghiệp trong nước đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm. Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Hà (HAIHACO), với gần 60 năm hoạt động trong ngành bánh kẹo, đã xây dựng được mạng lưới phân phối rộng khắp toàn quốc và chiếm khoảng 7% thị phần ngành bánh kẹo Việt Nam. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng thị phần của một số sản phẩm vẫn còn thấp và chưa bền vững, đồng thời sức cạnh tranh của nhiều mặt hàng còn yếu so với đối thủ trong và ngoài nước.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của HAIHACO trong giai đoạn 2014-2016, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển thị trường hiệu quả nhằm nâng cao doanh thu, lợi nhuận và vị thế cạnh tranh của công ty. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thị trường tiêu thụ sản phẩm bánh kẹo của HAIHACO trên thị trường nội địa, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo thường niên và khảo sát khách hàng.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin chiến lược cho ban lãnh đạo công ty, giúp định hướng phát triển sản phẩm, mở rộng kênh phân phối và nâng cao hiệu quả hoạt động marketing, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong ngành bánh kẹo Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp, bao gồm:

  • Khái niệm thị trường và thị trường tiêu thụ sản phẩm: Thị trường được hiểu là nơi diễn ra hoạt động trao đổi hàng hóa và dịch vụ, trong đó thị trường tiêu thụ sản phẩm là nơi doanh nghiệp tiếp cận khách hàng để tiêu thụ sản phẩm hiện có hoặc sản phẩm mới.

  • Mô hình phát triển thị trường theo chiều rộng và chiều sâu: Phát triển thị trường theo chiều rộng là mở rộng quy mô địa lý hoặc đối tượng khách hàng mới, trong khi phát triển theo chiều sâu là tăng cường tiêu thụ sản phẩm trên thị trường hiện tại thông qua các chính sách giá, quảng cáo và khuyến mãi.

  • Phân đoạn thị trường và lựa chọn thị trường mục tiêu: Việc phân chia khách hàng theo đặc tính, hành vi giúp doanh nghiệp lựa chọn phân khúc phù hợp để tập trung nguồn lực phát triển.

  • Đa dạng hóa sản phẩm: Bao gồm đa dạng hóa hỗn hợp, hàng ngang và đồng tâm nhằm duy trì sự hấp dẫn của sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh.

  • Các tiêu chí đánh giá phát triển thị trường: Bao gồm chỉ tiêu định lượng như thị phần, sản lượng tiêu thụ, tổng doanh thu và chỉ tiêu định tính như mức độ nhận biết thương hiệu và uy tín công ty.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các phòng ban của HAIHACO (phòng kinh doanh, tài chính), báo cáo tài chính năm 2014-2016, báo cáo thường niên 2015-2016 và các bài báo liên quan.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông qua khảo sát khách hàng với 150 phiếu điều tra phát hành trực tiếp tại siêu thị, khu dân cư và qua email, nhằm đánh giá hành vi tiêu dùng và nhận thức về sản phẩm.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các công cụ thống kê mô tả, phân tích định lượng bằng phần mềm Excel và SPSS để xử lý số liệu, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: 150 phiếu khảo sát được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện tại các điểm tiêu thụ chính của sản phẩm bánh kẹo.

  • Timeline nghiên cứu: Phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2014-2016, khảo sát và thu thập dữ liệu sơ cấp thực hiện trong năm 2017.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định: Doanh thu bán hàng của HAIHACO tăng từ 780,97 tỷ đồng năm 2014 lên 1.014 tỷ đồng năm 2016, tương đương mức tăng 30%. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 26,514 tỷ đồng lên 33,515 tỷ đồng, tăng 26,7% trong cùng kỳ.

  2. Thị phần chiếm khoảng 7% thị trường bánh kẹo nội địa: Mặc dù có mạng lưới phân phối rộng, thị phần của HAIHACO vẫn thấp hơn so với các đối thủ lớn như Bibica (khoảng 8%) và Mondelez. Tốc độ tăng trưởng thị phần của một số sản phẩm còn chậm và chưa bền vững.

  3. Hệ thống phân phối chưa đồng đều: Kênh phân phối tại miền Bắc khá mạnh và hợp lý với quy mô công ty, nhưng tại miền Trung và miền Nam còn hạn chế, chưa khai thác tối đa tiềm năng thị trường.

  4. Nguồn lực và công nghệ được đầu tư nâng cao: Công ty đã đầu tư nhiều dây chuyền sản xuất hiện đại với tổng giá trị hàng triệu USD, công suất dây chuyền kẹo mềm, bánh quy, kẹo jelly đạt từ 5 đến 20 tấn/ngày, góp phần nâng cao chất lượng và đa dạng sản phẩm.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy HAIHACO đã có bước phát triển tích cực về doanh thu và lợi nhuận trong giai đoạn 2014-2016, nhờ vào việc đổi mới công nghệ và đa dạng hóa sản phẩm. Tuy nhiên, thị phần còn hạn chế do cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp lớn trong ngành, đặc biệt là ở các thị trường miền Trung và miền Nam.

Việc đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại giúp công ty nâng cao năng lực sản xuất, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về chất lượng và mẫu mã. Tuy nhiên, hệ thống phân phối chưa đồng bộ và chưa khai thác hết tiềm năng thị trường là nguyên nhân chính khiến tốc độ tăng trưởng thị phần chưa đạt kỳ vọng.

So sánh với kinh nghiệm của Bibica, một đối thủ cạnh tranh chiếm khoảng 8% thị phần, cho thấy việc tập trung phát triển sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, mở rộng kênh phân phối và đầu tư nghiên cứu sản phẩm mới là những yếu tố then chốt để nâng cao sức cạnh tranh. HAIHACO cần chú trọng hơn vào nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm phù hợp với thị hiếu từng vùng miền và tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận và thị phần theo từng năm, cũng như bảng phân bổ kênh phân phối theo vùng để minh họa rõ ràng hơn thực trạng và tiềm năng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác nghiên cứu thị trường

    • Thực hiện khảo sát định kỳ về hành vi tiêu dùng và xu hướng thị trường tại các vùng miền.
    • Mục tiêu: Nắm bắt chính xác nhu cầu khách hàng để phát triển sản phẩm phù hợp.
    • Timeline: Triển khai hàng năm, bắt đầu từ năm 2019.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing phối hợp với các đơn vị nghiên cứu thị trường.

  2. Đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm

    • Phát triển các dòng sản phẩm mới có giá trị dinh dưỡng cao, phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại.
    • Mục tiêu: Tăng tỷ trọng sản phẩm cao cấp lên ít nhất 30% tổng doanh thu trong 3 năm tới.
    • Timeline: Nghiên cứu và ra mắt sản phẩm mới từ năm 2020.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng R&D và sản xuất.

  3. Mở rộng và hoàn thiện hệ thống kênh phân phối

    • Tăng cường phát triển kênh phân phối tại miền Trung và miền Nam, mở rộng điểm bán lẻ và đại lý.
    • Mục tiêu: Tăng số điểm bán tại hai miền này lên 50% trong vòng 2 năm.
    • Timeline: Thực hiện từ năm 2019 đến 2021.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Kinh doanh và Phân phối.

  4. Tăng cường hoạt động truyền thông và xúc tiến thương mại

    • Đẩy mạnh quảng cáo, khuyến mãi, tổ chức sự kiện giới thiệu sản phẩm mới.
    • Mục tiêu: Nâng cao nhận diện thương hiệu và thúc đẩy doanh số bán hàng tăng 20% mỗi năm.
    • Timeline: Liên tục thực hiện từ năm 2019.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing.

  5. Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao năng lực quản lý

    • Tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý cho cán bộ công nhân viên.
    • Mục tiêu: Tăng năng suất lao động và hiệu quả quản lý trong 3 năm tới.
    • Timeline: Đào tạo định kỳ hàng năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý HAIHACO

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược phát triển thị trường, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
    • Use case: Định hướng đầu tư, mở rộng kênh phân phối, phát triển sản phẩm mới.

  2. Các doanh nghiệp ngành bánh kẹo và thực phẩm

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình phát triển thị trường, kinh nghiệm quản lý và chiến lược marketing phù hợp với ngành.
    • Use case: Áp dụng giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm trong bối cảnh cạnh tranh cao.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing

    • Lợi ích: Tài liệu tham khảo về lý thuyết phát triển thị trường, phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
    • Use case: Nghiên cứu học thuật, xây dựng đề tài luận văn, bài tập lớn.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và khó khăn của doanh nghiệp trong ngành bánh kẹo để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, thúc đẩy ngành công nghiệp thực phẩm.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao HAIHACO cần phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm?
    Phát triển thị trường giúp công ty tăng doanh thu, mở rộng thị phần và nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh thị trường bánh kẹo ngày càng cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ trong và ngoài nước.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp (khảo sát khách hàng) và dữ liệu thứ cấp (báo cáo tài chính, báo cáo thường niên), phân tích bằng Excel và SPSS để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của HAIHACO?
    Bao gồm yếu tố kinh tế, chính trị pháp luật, văn hóa xã hội, công nghệ, môi trường tự nhiên, khách hàng, đối thủ cạnh tranh và nhà cung cấp.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để mở rộng kênh phân phối?
    Tăng cường phát triển điểm bán tại miền Trung và miền Nam, mở rộng đại lý, xây dựng hệ thống phân phối đa kênh, kết hợp kênh trực tiếp và gián tiếp.

  5. Làm thế nào để HAIHACO nâng cao chất lượng sản phẩm?
    Đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại, nghiên cứu phát triển sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và thị hiếu người tiêu dùng, chú trọng an toàn vệ sinh thực phẩm và cải tiến bao bì.

Kết luận

  • HAIHACO đã đạt được tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định trong giai đoạn 2014-2016, nhưng thị phần còn hạn chế và chưa đồng đều trên các vùng miền.
  • Công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ sản xuất và đa dạng hóa sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng và đáp ứng nhu cầu thị trường.
  • Hệ thống phân phối tại miền Trung và miền Nam cần được mở rộng để khai thác tối đa tiềm năng thị trường.
  • Các giải pháp phát triển thị trường bao gồm nghiên cứu thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng kênh phân phối, tăng cường xúc tiến thương mại và phát triển nguồn nhân lực.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn giúp HAIHACO định hướng chiến lược phát triển bền vững đến năm 2020 và xa hơn.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả định kỳ và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Call-to-action: Ban lãnh đạo HAIHACO và các phòng ban liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.