Tổng quan nghiên cứu

Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tạo môi trường thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc đơn giản hóa TTHC được xem là “đột phá khẩu” để giảm thiểu thời gian, chi phí và hạn chế tiêu cực trong giải quyết công việc hành chính. Tỉnh Bắc Ninh, với vị trí địa lý chiến lược trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, đã thành lập Trung tâm Hành chính công (HCC) theo Quyết định số 15/2017/QĐ-UBND nhằm tập trung cải cách TTHC, trong đó lĩnh vực tài nguyên và môi trường (TN&MT) là một trong những trọng điểm được chú trọng.

Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng cải cách TTHC lĩnh vực TN&MT tại Trung tâm HCC tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2017, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực TN&MT do Trung tâm HCC tỉnh Bắc Ninh tiếp nhận và giải quyết, với số liệu khảo sát 150 khách hàng là cá nhân và doanh nghiệp. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc góp phần nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, giảm phiền hà cho người dân, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội địa phương thông qua cải thiện môi trường đầu tư và quản lý tài nguyên bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về cải cách thủ tục hành chính, bao gồm:

  • Lý thuyết về thủ tục hành chính (TTHC): TTHC là quy phạm pháp luật quy định trình tự, thủ tục thực hiện thẩm quyền của cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo tính pháp chế, minh bạch và hiệu quả trong quản lý hành chính. TTHC có đặc điểm đa dạng, phức tạp, diễn ra theo trình tự nhất định và do nhiều cơ quan có thẩm quyền thực hiện.

  • Lý thuyết cải cách TTHC: Cải cách TTHC là quá trình rà soát, đơn giản hóa, loại bỏ các thủ tục rườm rà, chồng chéo nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Đây là khâu đột phá trong cải cách hành chính, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp.

  • Khái niệm về quản lý nhà nước trong lĩnh vực TN&MT: Quản lý TN&MT bao gồm các thủ tục liên quan đến đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, môi trường, khí tượng thủy văn, đo đạc bản đồ. Việc cải cách TTHC trong lĩnh vực này nhằm bảo vệ tài nguyên, phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Các khái niệm chính bao gồm: thủ tục hành chính, cải cách thủ tục hành chính, quản lý tài nguyên và môi trường, đơn giản hóa thủ tục, minh bạch hành chính.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu:

    • Thông tin thứ cấp thu thập từ các văn bản pháp luật, báo cáo của Bộ TN&MT, Sở TN&MT tỉnh Bắc Ninh, các nghị quyết, quyết định của Chính phủ và UBND tỉnh.
    • Thông tin sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn trực tiếp 150 khách hàng (86 cá nhân, 64 doanh nghiệp), 7 cán bộ quản lý và chuyên viên tại Trung tâm HCC và Sở TN&MT tỉnh Bắc Ninh.

  • Phương pháp chọn mẫu:
    Lựa chọn mẫu ngẫu nhiên trong số các cá nhân, doanh nghiệp đến giải quyết TTHC lĩnh vực TN&MT tại Trung tâm HCC tỉnh Bắc Ninh, đảm bảo độ tin cậy và đại diện cho đối tượng nghiên cứu.

  • Phương pháp phân tích:

    • Phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu khảo sát, báo cáo thống kê.
    • So sánh kết quả giải quyết TTHC qua các năm 2015-2017 và so sánh với các tỉnh bạn như Bình Dương, Hải Dương, Quảng Bình.
    • Thống kê mô tả các chỉ tiêu như số lượng hồ sơ tiếp nhận, tỷ lệ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của khách hàng.
    • Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách TTHC như ứng dụng công nghệ thông tin, chất lượng cán bộ công chức, nhận thức và chỉ đạo điều hành.

  • Timeline nghiên cứu:
    Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2017, khảo sát thực hiện tháng 5 năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng cải cách TTHC lĩnh vực TN&MT tại Trung tâm HCC tỉnh Bắc Ninh:

    • Tổng số thủ tục hành chính lĩnh vực TN&MT được tiếp nhận và giải quyết tại Trung tâm tăng dần qua các năm: năm 2015 là khoảng 1.200 hồ sơ, năm 2017 tăng lên gần 1.800 hồ sơ.
    • Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn đạt trung bình 92% trong giai đoạn 2015-2017, tăng 7% so với năm 2015.
    • Số lượng thủ tục hành chính được công khai trên cổng thông tin điện tử Trung tâm đến tháng 5/2018 là 120 thủ tục, chiếm khoảng 83% tổng số thủ tục lĩnh vực TN&MT.

  2. Mức độ hài lòng của khách hàng:

    • 78% khách hàng khảo sát đánh giá mức độ công khai TTHC là tốt hoặc rất tốt.
    • 70% khách hàng hài lòng với thời gian giải quyết thủ tục, tuy nhiên vẫn còn 15% phản ánh thời gian giải quyết còn kéo dài.
    • 65% khách hàng đánh giá cán bộ công chức tại Trung tâm có thái độ nhiệt tình, thân thiện.

  3. Yếu tố ảnh hưởng đến cải cách TTHC:

    • 85% cán bộ công chức cho biết ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết TTHC.
    • Tuy nhiên, 40% khách hàng và cán bộ phản ánh việc cập nhật thủ tục hành chính chưa kịp thời, gây khó khăn trong quá trình thực hiện.
    • Việc phối hợp giữa các phòng ban chuyên môn còn hạn chế, ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết hồ sơ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Trung tâm HCC tỉnh Bắc Ninh đã đạt được nhiều chuyển biến tích cực trong cải cách TTHC lĩnh vực TN&MT, thể hiện qua tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn tăng và mức độ hài lòng của khách hàng được cải thiện. Việc công khai thủ tục hành chính trên cổng thông tin điện tử giúp nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu tiêu cực và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ công.

So sánh với kinh nghiệm của các tỉnh như Bình Dương, Hải Dương và Quảng Bình, Bắc Ninh đã áp dụng hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 và cơ chế một cửa liên thông, góp phần rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về cập nhật thủ tục và phối hợp nội bộ, tương tự như các địa phương khác, cho thấy cần tiếp tục hoàn thiện quy trình và nâng cao năng lực cán bộ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn theo năm, bảng tổng hợp mức độ hài lòng của khách hàng và sơ đồ quy trình phối hợp giải quyết TTHC tại Trung tâm. Những phân tích này giúp làm rõ hiệu quả cải cách và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin:

    • Triển khai hệ thống cập nhật thủ tục hành chính tự động, đảm bảo thông tin luôn chính xác, kịp thời.
    • Mục tiêu: giảm 20% thời gian xử lý hồ sơ do sai sót thông tin trong vòng 12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Trung tâm HCC phối hợp Sở TN&MT và Sở Thông tin & Truyền thông.

  2. Nâng cao năng lực và thái độ cán bộ công chức:

    • Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng giao tiếp cho cán bộ giải quyết TTHC.
    • Mục tiêu: đạt trên 90% cán bộ được đánh giá có thái độ phục vụ tốt trong năm tiếp theo.
    • Chủ thể thực hiện: Sở TN&MT phối hợp Trung tâm HCC.

  3. Cải tiến quy trình phối hợp nội bộ:

    • Xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng giữa các phòng ban chuyên môn, rút ngắn thời gian luân chuyển hồ sơ.
    • Mục tiêu: giảm 15% thời gian xử lý hồ sơ do chậm trễ phối hợp trong 6 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Trung tâm HCC, Sở TN&MT.

  4. Tăng cường công khai, minh bạch thủ tục hành chính:

    • Mở rộng công khai thủ tục hành chính trên các kênh thông tin, tổ chức các buổi đối thoại với người dân, doanh nghiệp.
    • Mục tiêu: nâng tỷ lệ khách hàng hài lòng về công khai TTHC lên 90% trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Trung tâm HCC, UBND tỉnh Bắc Ninh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức làm công tác cải cách hành chính:

    • Học hỏi kinh nghiệm, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách TTHC trong lĩnh vực TN&MT.

  2. Lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước:

    • Tham khảo để xây dựng chính sách, kế hoạch cải cách phù hợp với đặc thù địa phương và ngành.

  3. Doanh nghiệp và tổ chức xã hội:

    • Hiểu rõ quy trình, thủ tục hành chính, từ đó chủ động thực hiện và phản ánh kiến nghị cải tiến.

  4. Sinh viên, học viên cao học ngành Quản lý kinh tế, Luật hành chính:

    • Tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu, học tập về cải cách hành chính và quản lý nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cải cách thủ tục hành chính là gì và tại sao quan trọng?
    Cải cách TTHC là quá trình đơn giản hóa, minh bạch hóa các thủ tục hành chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Đây là khâu đột phá giúp giảm thời gian, chi phí và hạn chế tiêu cực trong giải quyết công việc hành chính.

  2. Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh đã đạt được những kết quả gì trong cải cách TTHC lĩnh vực TN&MT?
    Trung tâm đã tăng tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn lên 92%, công khai 83% thủ tục trên cổng thông tin điện tử, nâng cao mức độ hài lòng của khách hàng lên gần 70%, góp phần giảm phiền hà và nâng cao hiệu quả quản lý.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả cải cách TTHC tại Trung tâm?
    Ứng dụng công nghệ thông tin và chất lượng cán bộ công chức là hai yếu tố quan trọng nhất. Việc cập nhật thủ tục kịp thời và phối hợp nội bộ cũng ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ và chất lượng giải quyết hồ sơ.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để hoàn thiện cải cách TTHC tại Trung tâm?
    Các giải pháp gồm tăng cường ứng dụng CNTT, nâng cao năng lực cán bộ, cải tiến quy trình phối hợp nội bộ và mở rộng công khai thủ tục hành chính nhằm nâng cao hiệu quả và sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

  5. Làm thế nào để người dân và doanh nghiệp tiếp cận thông tin về thủ tục hành chính dễ dàng hơn?
    Việc công khai thủ tục trên cổng thông tin điện tử, tổ chức các buổi đối thoại, cung cấp hướng dẫn chi tiết và hỗ trợ trực tiếp tại Trung tâm HCC giúp người dân, doanh nghiệp nắm bắt thông tin nhanh chóng, chính xác và thuận tiện.

Kết luận

  • Cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực tài nguyên và môi trường tại Trung tâm Hành chính công tỉnh Bắc Ninh đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ người dân, doanh nghiệp.
  • Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn tăng lên 92%, thủ tục hành chính được công khai minh bạch với hơn 80% thủ tục được đăng tải trên cổng thông tin điện tử.
  • Mức độ hài lòng của khách hàng đạt gần 70%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế về cập nhật thủ tục và phối hợp nội bộ.
  • Các giải pháp trọng tâm gồm ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao năng lực cán bộ, cải tiến quy trình phối hợp và tăng cường công khai minh bạch.
  • Nghiên cứu đề xuất lộ trình thực hiện các giải pháp trong vòng 12-18 tháng, kêu gọi sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm HCC, Sở TN&MT và các cơ quan liên quan nhằm hoàn thiện công tác cải cách TTHC, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo cải cách TTHC thực sự hiệu quả và bền vững.