Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường lao động tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đang có nhiều biến động, đặc biệt sau đại dịch COVID-19, sự gắn bó của nhân viên có trình độ đại học trở lên đối với doanh nghiệp trở thành vấn đề cấp thiết. Theo khảo sát của LinkedIn và Anphabe năm 2022, có khoảng 58% nhân viên mong muốn tìm kiếm công việc mới trong 6 tháng cuối năm, với tỷ lệ nghỉ việc cao nhất trong vòng 3 năm trở lại đây. Đặc biệt, nhóm nhân viên trẻ tuổi có tỷ lệ nghỉ việc lên đến 36%. TP.HCM là trung tâm kinh tế lớn của phía Nam, tập trung nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, do đó cạnh tranh thu hút và giữ chân nhân tài diễn ra rất gay gắt. Nguồn nhân lực có trình độ đại học và sau đại học chiếm khoảng 20,49% lực lượng lao động tại TP.HCM (theo Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP.HCM, 2022).

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn bó của nhân viên có trình độ đại học trở lên đối với doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM, đo lường mức độ tác động của từng yếu tố và đề xuất các hàm ý quản trị nhằm tăng cường sự gắn bó này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp tại TP.HCM, với dữ liệu thu thập từ tháng 12/2022 đến tháng 2/2023. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược nhân sự hiệu quả, ổn định tổ chức và nâng cao hiệu quả kinh doanh thông qua việc giữ chân nhân viên trình độ cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết nền tảng về sự gắn bó của nhân viên, bao gồm:

  • Thuyết nhu cầu Maslow (1943): Phân loại nhu cầu của con người thành 5 bậc từ nhu cầu sinh lý đến nhu cầu tự thể hiện, nhấn mạnh việc đáp ứng nhu cầu cá nhân để tăng sự gắn bó.
  • Thuyết hai yếu tố Herzberg (1959): Phân biệt yếu tố duy trì (như lương thưởng, điều kiện làm việc) và yếu tố động viên (như thành tựu, công nhận) ảnh hưởng đến sự hài lòng và gắn bó của nhân viên.
  • Thuyết công bằng của Adam (1963): Nhấn mạnh sự công bằng trong đối xử và phần thưởng là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự cam kết của nhân viên.
  • Lãnh đạo chuyển đổi: Phong cách lãnh đạo tạo động lực, khơi dậy sáng tạo và sự cam kết của nhân viên thông qua tầm nhìn và sự quan tâm cá nhân.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: Văn hóa tổ chức, Lương thưởng và phúc lợi, Học hỏi và phát triển, Đặc điểm công việc, Sự trao quyền, Lãnh đạo chuyển đổi và Sự gắn bó của nhân viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính gồm thảo luận nhóm với 5 nhân sự cấp cao tại các doanh nghiệp TP.HCM để hoàn thiện thang đo và phiếu khảo sát. Giai đoạn định lượng gồm khảo sát 220 nhân viên có trình độ đại học trở lên tại các doanh nghiệp TP.HCM bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Sau khi loại bỏ 15 phiếu không hợp lệ, 200 phiếu được sử dụng để phân tích.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS với các bước: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính bội để kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu. Quy trình thu thập dữ liệu diễn ra từ tháng 12/2022 đến tháng 2/2023, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với thực trạng doanh nghiệp tại TP.HCM.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Học hỏi và phát triển là yếu tố có tác động mạnh nhất đến sự gắn bó của nhân viên (hệ số hồi quy $\beta = 0,389$), cho thấy nhân viên trình độ đại học rất quan tâm đến cơ hội học tập và phát triển kỹ năng trong doanh nghiệp.
  2. Lãnh đạo chuyển đổi đứng thứ hai với hệ số $\beta = 0,245$, thể hiện vai trò quan trọng của phong cách lãnh đạo truyền cảm hứng, tạo động lực và khơi dậy sáng tạo trong việc giữ chân nhân viên.
  3. Đặc điểm công việc có ảnh hưởng tích cực với hệ số $\beta = 0,219$, cho thấy công việc có tính thách thức, phù hợp chuyên môn giúp tăng sự hào hứng và cam kết của nhân viên.
  4. Văn hóa tổ chức (hệ số $\beta = 0,201$), Lương thưởng và phúc lợi (hệ số $\beta = 0,193$) và Sự trao quyền (hệ số $\beta = 0,172$) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sự gắn bó, mặc dù mức độ ảnh hưởng thấp hơn so với các yếu tố trên.

Mô hình nghiên cứu đạt độ phù hợp cao với dữ liệu khảo sát, tất cả các giả thuyết đều được chấp nhận. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trong và ngoài nước, như nghiên cứu của Eny Yuniati & cộng sự (2021) và Mon & cộng sự (2021), khẳng định tính nhất quán và thực tiễn của mô hình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính khiến học hỏi và phát triển đứng đầu là do nhân viên trình độ đại học có nhu cầu cao về sự tiến bộ và thăng tiến trong sự nghiệp. Lãnh đạo chuyển đổi tạo ra môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và cam kết lâu dài. Đặc điểm công việc phù hợp giúp nhân viên cảm thấy công việc có ý nghĩa và thách thức, từ đó tăng sự gắn bó.

Văn hóa tổ chức tạo ra sợi dây liên kết vô hình giữa nhân viên và doanh nghiệp, vượt lên trên các yếu tố vật chất như lương thưởng. Sự trao quyền giúp nhân viên cảm thấy được tôn trọng và có trách nhiệm, giảm cảm giác bị kiểm soát quá mức. Các dữ liệu này có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, giúp doanh nghiệp dễ dàng nhận diện ưu tiên trong chiến lược quản trị nhân sự.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng: Doanh nghiệp cần xây dựng các khóa học, chương trình mentoring và lộ trình thăng tiến rõ ràng nhằm nâng cao năng lực nhân viên. Mục tiêu tăng 20% số nhân viên tham gia đào tạo trong vòng 12 tháng, do phòng Nhân sự phối hợp với các phòng ban thực hiện.
  2. Thúc đẩy phong cách lãnh đạo chuyển đổi: Đào tạo lãnh đạo cấp trung và cao về kỹ năng truyền cảm hứng, tạo động lực và quản lý cá nhân. Mục tiêu hoàn thành 3 khóa đào tạo lãnh đạo trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Đào tạo tổ chức.
  3. Thiết kế công việc phù hợp và thách thức: Tăng cường phân công công việc có tính sáng tạo, phù hợp chuyên môn và có cơ hội phát triển. Mục tiêu cải tiến 30% vị trí công việc trong 1 năm, do phòng Quản lý nhân sự phối hợp với các bộ phận chuyên môn.
  4. Xây dựng văn hóa tổ chức tích cực: Tổ chức các hoạt động gắn kết, truyền thông giá trị cốt lõi và tạo môi trường làm việc thân thiện, hỗ trợ. Mục tiêu tăng chỉ số hài lòng về văn hóa tổ chức lên 15% trong 12 tháng, do phòng Truyền thông nội bộ và Ban lãnh đạo thực hiện.
  5. Cải thiện chính sách lương thưởng và phúc lợi: Đảm bảo minh bạch, công bằng và cạnh tranh trên thị trường lao động, đồng thời bổ sung các phúc lợi phù hợp với nhu cầu nhân viên. Mục tiêu hoàn thiện chính sách trong 6 tháng, do phòng Tài chính - Kế toán và Ban lãnh đạo phối hợp.
  6. Tăng cường trao quyền cho nhân viên: Tạo điều kiện cho nhân viên tham gia quyết định liên quan đến công việc, nâng cao trách nhiệm và sự chủ động. Mục tiêu triển khai các chương trình trao quyền trong 9 tháng, do phòng Quản lý nhân sự và các trưởng bộ phận thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược giữ chân nhân viên trình độ cao, nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự và phát triển tổ chức.
  2. Chuyên viên nhân sự: Sử dụng các thang đo và mô hình nghiên cứu để đánh giá mức độ gắn bó của nhân viên, từ đó đề xuất các chính sách phù hợp.
  3. Nhà nghiên cứu học thuật: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp và kết quả nghiên cứu để phát triển các đề tài liên quan đến quản trị nhân sự và sự gắn bó của nhân viên.
  4. Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TP.HCM: Áp dụng các giải pháp quản trị nhân sự dựa trên kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và ổn định nguồn nhân lực trình độ cao.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự gắn bó của nhân viên trình độ đại học?
    Học hỏi và phát triển là yếu tố có tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy 0,389, cho thấy nhân viên rất quan tâm đến cơ hội nâng cao kỹ năng và phát triển bản thân.

  2. Lãnh đạo chuyển đổi có vai trò như thế nào trong việc giữ chân nhân viên?
    Lãnh đạo chuyển đổi tạo động lực, truyền cảm hứng và khơi dậy sáng tạo, giúp nhân viên cảm thấy được trân trọng và cam kết lâu dài với tổ chức.

  3. Tại sao văn hóa tổ chức lại quan trọng hơn lương thưởng đối với một số nhân viên?
    Văn hóa tổ chức tạo ra môi trường làm việc thân thiện, giá trị chung và sự gắn kết vô hình, khiến nhân viên cảm thấy tự hào và muốn gắn bó lâu dài, ngay cả khi mức lương không cao nhất.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát 200 nhân viên), sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy tuyến tính bội để kiểm định mô hình.

  5. Doanh nghiệp có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này như thế nào?
    Doanh nghiệp có thể tập trung phát triển chương trình đào tạo, cải thiện phong cách lãnh đạo, thiết kế công việc phù hợp, xây dựng văn hóa tích cực, cải thiện chính sách lương thưởng và trao quyền cho nhân viên để tăng sự gắn bó.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến sự gắn bó của nhân viên có trình độ đại học trở lên tại TP.HCM, trong đó học hỏi và phát triển có tác động mạnh nhất.
  • Mô hình nghiên cứu được kiểm định với dữ liệu 200 nhân viên, đảm bảo độ tin cậy và phù hợp thực tiễn.
  • Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiểu biết về các yếu tố thúc đẩy sự gắn bó, giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược nhân sự hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể nhằm tăng cường sự gắn bó, ổn định tổ chức và thúc đẩy phát triển kinh doanh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.

Doanh nghiệp và nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và giữ chân nhân tài trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động.