Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng cơ bản đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế quốc dân, với sự gia tăng liên tục về khối lượng và vốn đầu tư trong những năm gần đây. Tại Việt Nam, ngành này không chỉ tạo dựng cơ sở vật chất mà còn góp phần nâng cao tiềm lực kinh tế và quốc phòng. Tuy nhiên, quản trị chi phí kinh doanh trong doanh nghiệp xây lắp vẫn là thách thức lớn do đặc thù sản phẩm cố định, quy mô lớn, kết cấu phức tạp và thời gian thi công kéo dài. Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng – VVMI, với hơn 35 năm kinh nghiệm, là một trong những doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực này.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản trị chi phí kinh doanh tại Công ty VVMI trong giai đoạn 2010-2014, với mục tiêu hoàn thiện công tác quản trị chi phí nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm ba công trình xây lắp tiêu biểu: Nhà ở CBCNV Công ty Than Thống Nhất (Quảng Ninh), Nhà ở CBCNV Trường đào tạo nghề mỏ Việt Bắc (Thái Nguyên) và công trình cầu C1, C2 Công ty Than điện Nông Sơn (Quảng Nam). Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc lập kế hoạch, kiểm soát chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng trong bối cảnh thị trường ngày càng khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chi phí và kế toán quản trị, trong đó:

  • Lý thuyết phân loại chi phí: Chi phí được phân loại theo mục đích (nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp, chi phí máy thi công, chi phí sản xuất chung), theo mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí (chi phí trực tiếp và gián tiếp), theo mối quan hệ với khối lượng sản phẩm (chi phí biến đổi, cố định, hỗn hợp), và theo thẩm quyền ra quyết định (chi phí kiểm soát được và không kiểm soát được).

  • Mô hình quản trị chi phí: Bao gồm các chức năng hoạch định, ra quyết định, tổ chức thực hiện và kiểm tra, kiểm soát chi phí nhằm giảm giá thành sản phẩm, tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực.

  • Khái niệm định mức chi phí: Xây dựng định mức chi phí nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công và chi phí chung dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức lao động và giá cả thị trường.

Các khái niệm chính bao gồm: chi phí sản xuất kinh doanh, quản trị chi phí, định mức chi phí, chi phí trực tiếp và gián tiếp, chi phí biến đổi và cố định.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các báo cáo tài chính, tài liệu nội bộ của Công ty VVMI, các sách, luận văn, tạp chí chuyên ngành liên quan đến quản trị chi phí xây dựng.

  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát ý kiến của Ban giám đốc, kế toán trưởng, trưởng phòng và đội trưởng thi công nhằm đánh giá thực trạng quản trị chi phí.

Phương pháp phân tích bao gồm phân tích thống kê số liệu tài chính từ năm 2010 đến 2014, phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công và chi phí chung, so sánh với định mức và dự toán chi phí. Cỡ mẫu khảo sát gồm các cán bộ quản lý và nhân viên chủ chốt tại công ty. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong vòng 6 tháng, từ thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định: Tổng doanh thu của Công ty VVMI tăng từ 195,136 triệu đồng năm 2010 lên 256,930 triệu đồng năm 2014, tương đương mức tăng trung bình khoảng 7% mỗi năm. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 916 triệu đồng lên 2,367 triệu đồng, tăng gần 2,6 lần trong cùng kỳ.

  2. Cơ cấu chi phí và hiệu quả sử dụng vốn: Tổng chi phí tăng từ 193,915 triệu đồng lên 253,774 triệu đồng, tỷ lệ chi phí trên doanh thu duy trì ở mức khoảng 98%. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định đạt 13,95 lần năm 2014, tăng 0,45 lần so với năm 2013, cho thấy công ty sử dụng tài sản hiệu quả. Vốn lưu động tăng 9,5 tỷ đồng, đồng thời tỷ suất lợi nhuận trên vốn lưu động cũng cải thiện.

  3. Biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và nhân công trực tiếp có sự biến động đáng kể do ảnh hưởng của giá cả thị trường và năng suất lao động. Ví dụ, chi phí nguyên vật liệu tăng do biến động giá vật liệu xây dựng trong giai đoạn thi công kéo dài. Chi phí nhân công cũng biến động do chính sách tiền lương và năng suất lao động.

  4. Khả năng thanh toán và quản lý công nợ: Khả năng thanh toán hiện hành của công ty đạt 1,29 lần năm 2014, cho thấy công ty có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn tương đối an toàn. Tuy nhiên, các khoản phải thu khách hàng tăng 3,85 tỷ đồng so với năm trước, phản ánh áp lực thu hồi công nợ còn tồn đọng.

Thảo luận kết quả

Các số liệu cho thấy Công ty VVMI đã duy trì được sự tăng trưởng ổn định trong doanh thu và lợi nhuận, đồng thời cải thiện hiệu quả sử dụng vốn cố định và vốn lưu động. Tuy nhiên, biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công phản ánh sự ảnh hưởng của yếu tố khách quan như giá cả thị trường và điều kiện thi công ngoài trời. Việc tăng các khoản phải thu cho thấy công tác quản lý công nợ cần được cải thiện để giảm áp lực vốn lưu động.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này phù hợp với xu hướng chung về sự ảnh hưởng của yếu tố thị trường và năng suất lao động đến chi phí sản xuất kinh doanh. Việc xây dựng và kiểm soát định mức chi phí là yếu tố then chốt giúp công ty kiểm soát tốt chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh. Biểu đồ biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công theo từng năm sẽ minh họa rõ nét sự thay đổi và tác động đến tổng chi phí.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện định mức chi phí: Thiết lập định mức chi phí nguyên vật liệu, nhân công và máy thi công dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật và dữ liệu thực tế thi công. Mục tiêu giảm chi phí vượt định mức ít nhất 5% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế toán Tài chính phối hợp Phòng Kỹ thuật sản xuất.

  2. Tăng cường kiểm soát và phòng ngừa rủi ro chi phí: Áp dụng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, giám sát biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công, đặc biệt trong các công trình có thời gian thi công dài. Mục tiêu giảm thiểu chi phí phát sinh ngoài dự toán 10% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Kế toán.

  3. Hoàn thiện quy chế nội bộ và phân công trách nhiệm: Xây dựng quy chế quản lý chi phí rõ ràng, gắn trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận và cá nhân liên quan đến quản trị chi phí. Mục tiêu nâng cao ý thức tiết kiệm chi phí và trách nhiệm giải trình trong toàn công ty. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Tổ chức Hành chính.

  4. Cải thiện công tác thu hồi công nợ và quản lý vốn lưu động: Tăng cường công tác nghiệm thu, thanh toán và thu hồi công nợ để giảm tồn đọng vốn, giảm áp lực vay vốn ngân hàng. Mục tiêu giảm khoản phải thu khách hàng xuống dưới 5% tổng doanh thu trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế toán Tài chính phối hợp Phòng Kinh tế thị trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí, từ đó xây dựng chiến lược quản trị chi phí hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu.

  2. Phòng Kế toán và Tài chính doanh nghiệp: Áp dụng các phương pháp phân tích chi phí, xây dựng định mức và kiểm soát chi phí nhằm tối ưu hóa nguồn lực tài chính.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị và kiểm toán nội bộ: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để đánh giá thực trạng quản trị chi phí và đề xuất giải pháp cải tiến cho khách hàng trong ngành xây dựng.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị Kinh doanh, Kế toán, Xây dựng: Hiểu rõ đặc thù chi phí trong doanh nghiệp xây dựng, áp dụng lý thuyết vào thực tiễn quản trị chi phí kinh doanh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị chi phí kinh doanh trong doanh nghiệp xây dựng có điểm gì đặc biệt?
    Do sản phẩm xây dựng có tính cố định, quy mô lớn và thời gian thi công dài, quản trị chi phí phải chú trọng đến việc lập dự toán chi tiết, kiểm soát biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công, đồng thời quản lý vốn lưu động hiệu quả để tránh rủi ro tài chính.

  2. Làm thế nào để xây dựng định mức chi phí chính xác trong doanh nghiệp xây dựng?
    Cần dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức lao động, giá cả thị trường và dữ liệu thực tế thi công. Việc này giúp kiểm soát chi phí, phát hiện lãng phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty VVMI?
    Giá nguyên vật liệu biến động và năng suất lao động là hai yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến chi phí. Ngoài ra, công tác quản lý công nợ và vốn lưu động cũng tác động đáng kể đến chi phí tổng thể.

  4. **Công ty